سیاست کیفری ناهمگون قانون مجازات اسلامی درتعدیل کیفر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جر م شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ( خوراسگان )

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان( خوراسگان)

چکیده

در هر نظام حقوقی سیاست کیفری کارآمد ، سیاستی همگون و منسجم است . مشاهده هرگونه پراکندگی در طرح موضوعات از سوی مقنن نشان دهنده ناآگاهی وی نسبت به مبانی و ضعف در بیان است . با تدقیق در مقررات مرتبط ملاحظه می شود که قانون مجازات اسلامی 1392 در نهادهای تعدیل کننده مجازات دچار نوعی نابسامانی در تقنین است . موضوعی که می توان آن را سیاست کیفری ناهمگون نام نهاد . اگر مقنن با تاسیس برخی از نهادهای تعدیل کننده مجازات به اتخاذ سیاست کیفری مبتنی بر قضا زدایی ، کیفر زدایی یا کاهش جمعیت کیفری زندان اذعان نماید و به موازات آن با تقنین پاره ای موضوعات کیفر گرایی را دنبال کند ، در واقع گرفتار تضاد و تقابل در سیاست کیفری شده است . تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 پس از گذشت تنها هفت سال از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نشان دهنده همین آشفتگی سیاست کیفری مقنن ایران است . این مقاله پس از بررسی نهادهای تعدیل کننده مجازات ها ، نشان می دهد که مقنن در اتخاذ یک سیاست کیفری همگون چندان موفق نبوده است . در برخی از نهادهای تعدیل کننده مجازات ، رویکردی مبتنی بر پرهیز از کیفر و حبس زدایی اتخاذ کرده است و در مقابل بعضی از نهادهای تعدیل کننده مجازات را بر اساس دیدگاه تساهل حداقلی و کیفر حداکثری تدوین کرده است . در پایان تشکیل مدل بومی شورای رهنمودهای مجازات در حقوق کامن لا را به عنوان راه حل برون رفت از این وضعیت نامتقارن پیشنهاد می گردد .

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، ج 3، (تهران: میزان، چ 2، 1393).
    2. اسپارک، جان، تعیین مجازات در حقوق کیفری انگلستان، مترجم: سید رضا احسان‌پور، (تهران: مهرسا، چ 1، 1399).
    3. زراعت، عباس، حقوق جزای عمومی 3، مجازاتها و اقدامات تأمینی، (تهران: جنگل، چ 1، 1392).
    4. سبزواری‌نژاد، حجت، حقوق جزای عمومی (جرم، مجرم و مسئولیت کیفری و موانع آن، مطابق با لایحۀ قانون مجازات اسلامی، (تهران: جنگل، چ 1، 1392).
    5. طاهری، سمانه، سیاست کیفری سخت‌گیرانه، (تهران: میزان، چ 1، 1392).

    - مقالات

    1. اسپارک، جان، «چگونگی تعیین مجازات در دادگاههای انگلستان» مترجم: دکتر حجت‌اله سبزواری‌نژاد، تعالی حقوق، ش 10 (1390).
    2. افشین‌پور، مصطفی و نقوی، مهدی، «سیاست کیفری امنیت‌مدار ایران در تعدیل مجازات‌ها»، تحقیقات حقوق خصوصی و جزا، ش 6 (1397).
    3. بابایی، محمدعلی و غلامی، میثم، «مهم‌ترین جلوه‌های کیفر‌زدایی در قانون جدید مجازات اسلامی»، پژوهش‌نامۀ اندیشه‌های حقوقی، ش 3 (1391).
    4. پورقهرمانی، بابک و نگهدار، ایرج، «ارزیابی رویکرد قضات به اعمال نهادهای ارفاقی جدید (مطالعۀ موردی محاکم کیفری استان کردستان)»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، ش 2 (1397).
    5. پورقهرمانی، بابک، «از درجه‌بندی چهارگانۀ جرایم تا درجه‌بندی هفت‌گانۀ کیفرهای تعزیری، آسیب‌ها و خلأها»، فقه و حقوق اسلامی، ش 16 (1397).
    6. توجهی، عبدالعلی و ابراهیم‌وند، حسام، «لزوم استفادۀ محدود از کیفر سالب آزادی بر مبنای فقه اسلامی»، دیدگاههای حقوقی قضایی، ش 68 (1393).
    7. جعفری، مجتبی، «تعدد جرم و آثار آن در قانون جدید مجازات اسلامی مصوب 1392»، پژوهش‌های حقوق کیفری، ش 5 (1392).
    8. زیبایی، رضا، «جایگاه آزادی مشروط زندانیان در قانون مجازات اسلامی 1392»، اصلاح و تربیت، ش 152 (1393).
    9. شمس ناتری، محمدابراهیم، «قاعدۀ تعدد جرم در معرض نقد؛ نقدی بر کتابچۀ تعدد جرم در قانون مجازات اسلامی جدید و قلمرو زمانی اعمال قاعدۀ تعدد جرم»، نقد کتاب فقه و حقوق، ش 5 (1395).
    10. کوهکن، حسن، «تعدد جرم در قانون مجازات اسلامی و نقش آن در زندان‌زدایی (بررسی مادۀ 134 قانون مجازات اسلامی 1392)»، اصلاح و تربیت، ش 152 (1394).
    11. مصدق، محمد، «شرح و تفسیر مواد مرتبط با مجازاتها در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با رویکردی کاربردی»، دادرسی، ش 99 (1392).
    12.  منصور‌آبادی، عباس و کونانی، عباس، «بستر مجازاتهای جامعه‌مدار با تأکید بر رویکرد سیاست جنایی ایران»، مطالعات پیشگیری از جرم، ش 15 (1389).
    13. مهرا، نسرین، «رهنمودهای تعیین مجازات در انگلستان و ولز»، تحقیقات حقوقی، ش 3 (1389).
    14. مهرا، نسرین؛ مؤذن، جواد؛ قورچی‌بیگی، مجید، «تحلیل تطبیقی الگوهای کیفردهی در نظام کیفری ایران و انگلستان» پژوهشهای حقوق کیفری، ش 20 (1396).
    15. والهی، حمید و احسان‌پور، سید رضا، «جایگاه جایگزین‌های مجازات حبس با رویکرد فردی کردن آنها در نظام عدالت کیفری ایران» مجلس و راهبرد، ش 85 (1395).
    16. یزدیان جعفری، جعفر، «اصل فردی کردن مجازاتها، تبعیض فاحش یا عدالتی عادلانه‌تر»فقه و حقوق، ش 11 (1385).

    ب) انگلیسی

    1. Champion, Dean, John, Sentencing, Senata, Barbara, California, Denver, Colorado, 2008.
    2. Henry, Jackson, “Power, Policy, and The Ideology OF Punishment: Time Series Analysis of The U.S. Political Economy of Punishment in The Race to Incarcerate, 1972-2002”, Department of Sociology, Anthropology, and Social Work, College of Arts and Sciences, Kansas State University, Manhattan, Kansas, 2009.
    3. Johnson, Ben, Do Criminal Laws Deter Crime? Deterrence Theory in Criminal Justice Policy: A Primer, Minnesota House Research Department, 2019.
    4. Levinson, David, “Encyclopedia of Crime and Punishment”. 3, 2020.
    5. Mackenzie, Doris Layton, “Sentencing and Corrections in the 21st Century: Setting the Stage for the Future”, University of Maryland College Park, July 2001.
    6. Nguyen, Trana and Neal, Goldsteina and Jonathan, PurtlebPhilip and MasseycStephen and LankenaucJoanna and Suderd “Drug and Alcohol Dependence, The heterogeneous effect of marijuana decriminalization policy on arrest rates in Philadelphia, Pennsylvania 2009–2018”, Vol.212, 2020.
    7. Tonry, Michael, Determinants of Penal Policies, University of Minnesota Law School, 2007.
    8. Tonry, Michael, Setting Guide Lines, the Future of Sentencing, Willian, 2002.
    9. Vonhirsch, Andrew, The Sentencing Commissions Function. North Eastern, University Press, 1987.

     

    - Cods

    1. 31.  Coroners and Justice Act 2009.
    2. 32.  Criminal Justic Act 2003.
    3. 33.  Criminal Justice Act 1991.
    4.  Power of Criminal Court 2000.

     

    - Cases

    1. 35.  Aramah, 4 Cr App R (S) 407, 1982.
    2. 36.  Barrick, 7 Cr App R (S) 142, 1985.
    3. 37.  Bibi, 1 WLR, 1193, 1980.
    4. 38.  Billiam, 8 Cr App R (S) 48, 1986.
    5. 39.  George, 1 WLR 1082, 1984.
    6. 40.  Grice, 66 Cr App R 167, 1987.