هیئت منصفه در دعاوی حقوقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

هیات علمی دانشگاه مراغه

چکیده

هیئت منصفه عبارت است از گروهی از اقشار و صنوف مختلف جامعه که در رسیدگی به دعاوی به‌عنوان نمایندۀ افکار عمومی مشارکت دارند. با وجود پذیرش این نهاد در بیشتر نظام‌های حقوقی، جز در موارد نادر پذیرش آن محدود به دعاوی کیفری است و در دعاوی حقوقی این نهاد کاربرد چندانی ندارد. با وجود این در چند نظام حقوقی ازجمله امریکا و استرالیا هیئت منصفه علاوه بر دعاوی کیفری در دعاوی حقوقی نیز پیش‌بینی شده است.
در این مقاله جایگاه هیئت منصفه و کارکرد مثبت آن در رسیدگی به دعاوی حقوقی در نظام‌های حقوقی که این نهاد را پذیرفته‌اند، با بررسی امکان پذیرش آن در نظام حقوقی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. جنبه‌های تشویقی و بازدارندگی این نهاد در دعاوی ناظر بر مسئولیت مدنی در کشورهایی همچون ایالات متحدۀ امریکا ازجمله آثار مهمی است که قبول آن را در نظام دادرسی قضایی ایران و در راستای تحقق عدالت قضایی به‌درستی توجیه می‌کند.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع و مآخذ

    الف) فارسی

    1. آخوندی، محمود (1388)، آیین دادرسی کیفری، جلد 2، چاپ یازدهم، تهران: سـازمان چـاپ و انتشارات.
    2. آقابابایی بنی، اسماعیل (1382)، «جایگاه هیئت منصفه در حقوق ایران با نگاه به مبانی فقهی آن»، نامۀ مفید، دورۀ نهم، شمارۀ 37.
    3. ادارۀ برنامه‌های اطلاعات بین‌المللی وزارت امور خارجۀ ایالات متحده (2004)،خطوط اساسی نظام حقوقی ایالات متحده، چاپ اول، تهران: خرسندی.
    4. جباری، علی (1332)، «هیئت منصفه از ۱۲۱۵ میلادی تاکنون»، مجلۀ کانون وکلا، سال پنجم، شمارۀ ۳۴.
    5. خامنه‌ای، مهین‌دخت (1342)، «هیئت منصفه در دادگاههای کشورهای متحدۀ امریکای شمالی»، مجلۀ کانون وکلا، سال شانزدهم، شمارۀ 86.
    6. داوید، رنه و اسپینوزی، کامی ژوفره (1391)، درآمدی بر حقوق تطبیقی و دو نظام حقوقی بزرگ معاصر، مترجم: سید حسین صفایی، چاپ نهم، تهران: میزان.
    7. شیخ‌الاسلامی، عباس (1380)، «مقایسۀ اجمالی هیئت منصفه در حقوق ایران و انگلستان»، الهیات و حقوق، سال اول، شمارۀ 2.
    8. شیروی، عبدالحسین (1392)،حقوق تطبیقی، چاپ دوازدهم، تهران: سمت.
    9. صبری، نورمحمد (1393)، هیئت منصفه (مطالعۀ تطبیقی)، چاپ دوم، تهران: میزان.
    10. طباطبایی، علی‌محمد (1332)، «هیئت منصفه از نظر تاریخی»، مجلۀ کانون وکلا، شمارۀ ۳۲.
    11. کاظمی، محسن؛ روشن، محمد؛ روزبهانی، شجاع (1393)، «مسئولیت مدنی ایراد خسارت معنوی ناشی از بیماریهای ایدز و هپاتیت در اثر انتقال خون آلوده»، با نگاهی به پروندة هموفیلی‌ها، فصلنامۀ حقوق پزشکی، سال هشتم، شمارۀ ۳۰.
    12. مشهدی، علی؛ انصاری، اسماعیل؛ قورچی بیگی، مجید (1389)،  «مطالعۀ تطبیقی جایگاه هیئت منصفه در حقوق ایران و سایر کشوره»، فصلنامۀ اطلاع‌رسانی حقوق، سال ششم، شمارۀ ۲۱-۲۲.
    13. مولودی، محمد؛ صفری، ناهید؛ حاجی عزیزی، بیژن (1395)، «مطالعۀ حقوق فرافردی، مبنایی برای دعاوی جمعی»،تحقیقات حقوقی، شمارۀ 75.
    14. هاشمی، محمد (1382)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد 2، چاپ هفتم، تهران: میزان.
    15. هیئت پژوهشگران کاوندیش (1389)، نظام حقوق انگلستان، ترجمۀ نسرین مهرا، چاپ دوم، تهران: میزان.

    ب) انگلیسی

    16. Anderson, Brian & Andrew Trask, 2010, The Class Action Play book, New York, oxford university press.

    17. Clark, Charles E, 1934, "Jury Trial in Civil Cases"– A Study in Judicial Administration, Yale Law School,No 6.

    18. Czerwien , Joseph,2014, Preserving the Civil Jury Right، Reconsidering the Scope of the Seventh Amendment, Volume 65 | Issue 2, Case Western Reserve Law Review,

    19. Dechert’s International Dispute Resolution Group,2007, "The Continuing Debate on the Introduction of Class Actions in France", Available at http،//www. freeebooksgo. com/10/The-Continuing Debate-on-the-Introduction-of-Class-Actions-in. html

    20. Green, Michael D, 2011,"The Impact of the Civil Jury on American Tort Law", Pepperdine Law Review,Vol 38,issue 2.

    21. Greene , Edith &Goodman, Jane & Loftus, Elizabeth f, Jurors, 1991,"Attitudes About Civil Litigation and the Size of Damage awards", The American University Law Review ,Vol. 40.

    22. Hans, Valerie,2008, "Jury Systems Around the World" ,Cornell Law Faculty Publications.

    23. Heffer, chris,2005, The language of jury trial, A Corpus-Aided Analysis of Legal Lay Discourse, Palgrave Macmilalan.

    24. Horan, Jacqueline, 2005, "Perceptions Of The Civil Jury System", Monash University Law Review 9 ,Vol 31, No 1 ’05.

    25. Howard, Burt Estes, 1904,"Trial by Jury in Germany", Political Science Quarterly, Vol. 19, No.4.

    26. Kritzer, Herbert M, 2001,"Public perceptions of civil jury verdicts", vol 85, No 2, Judicature.

    27. Liegner, Carolyn A.2016, "Civil Jury Trial Under the Maine Constitution", Maine Law Review, Volume 69 | No 1.

    28. Mueller, Michael & Beach, Jason, 2009,"The International Comparative Legal Guide to Class & Group Actions 2009", London، Global Legal Group Ltd.

    29. Pauling Smith, Holly& Madeleine M. McDonough, 2010, Chapter 25، "USA”, in Global Legal Group, The International Comparative Legal Guide to Class and Group Actions", London، Global Legal Group Ltd,

    30. Ryan, John Paul, 1999,"The American Trial Jury، Current Issues and Controversies", vol 63,No 7.

    31. Saks, Michael J, 1998,"Public Opinion about the Civil Jury، Can Reality Be Found in the Illusions?" DePaul Law Review,Vol 48.

    32. Sivignon, Jacques & Xavier Nyssen, 2009,"The International Comparative Legal Guide to Class and Group Actions", Global Legal Group.

    33. Vidmar, Neil,1998, "The Performance of the American Civil Jury، An Empirical Pirical Perspective", Arizona Law Review, vol 40.

    34. Waters, Nicole L. & Paula Hannaford-Agor, 2012, "the Impact of New Media on Jurors, Public Perceptions of the Jury System, and the American Criminal Justice System."