نقد استقلال ارزش آزادی قراردادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز

چکیده

بین حقوقدانان غرب این باور شهرت دارد که اصل آزادی قرارادی همان تبلور اصل بنیادین و فلسفی استقلال (حاکمیت) اراده در عالم حقوق است. این باور مشهور در معرض انتقادهای قابل توجهی قرارگرفته است. برخی از این انتقادها اصطیاد اصل آزادی قراردادی از اصل فلسفی استقلال اراده را انکار می‌کنند. بعضی از انتقادها نیز فقدان جایگاه آزادی قراردادی در بین اصول عدالت را مطرح می‌کنند. ولی برخی دیگر از منتقدین علی‌رغم اذعان به‌ضرورت آزادی قراردادی، اندرون آن را هدف می‌گیرند که آوردهای مفید ندارد و ناچار باید مفادی درخور بر آن تزریق شود تا بتواند در خدمت خیر و رفاه و عدالت اجتماعی باشد. در این مقاله می‌خواهیم این انتقادها را مرور کنیم. این انتقادها اگر جدی گرفته شوند، می‌توانند ما را به این نتیجه سوق دهند که مداخله مصلحت آمیز قانون در آزادی قراردادی الزاماً به معنی انکار اصل طبیعی و اساسی استقلال اراده نیست.

کلیدواژه‌ها


  1. آیتی، محمدرضا (1389)، تحریرالمکاسب، چاپ اول، انتشارات سمت.
  2. برلین، آیزیا (1368)، چهار مقاله در آزادی، با ترجمه محمد علی موحد، چاپ اول، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  3. صانعی درهبیدی، منوچهر (1368)، فلسفه اخلاق در تفکر غرب، چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  4. فروغی، محمدعلی (1393)، سیر حکمت در اروپا، سه جلد در یک کتاب، چاپ نهم، انتشارات زوار.
  5. کاتوزیان، ناصر (1380)، حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، چاپ پنجم، شرکت سهامی انتشار.
  6. کاتوزیان، ناصر (1385)، فلسفه حقوق، جلد اول، چاپ چهارم، شرکت سهامی انتشار.
  7. کاتوزیان، ناصر (1387)، محدودیتهای آزادی قراردادی بر مبنای حمایت از مصرف کننده، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم و سیاسی دانشگاه تهران، دوره 38، شماره 3.
  8. گلدمن، لوسین (1392)، کانت و فلسفه معاصر، ترجمه پرویز بابایی، چاپ دوم، مؤسسه انتشارات نگاه.
  9. میل، جان استوارت (1385)، رساله در باره آزادی، ترجمه جواد شیخالاسلامی، چاپ پنجم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  10. نعم، مختار، (1396)، تزاحم حق آزادی قراردادی و حق مصرف، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی دانشکده حقوق علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 47، شماره 3.

ب) منابع انگلیسی

  1. Bedau Hugo Adams, (1978), Social Justice and Social Institutions, 3 Midwest Studies in Philosophy.
  2. Benson P., (1989), Hegel and Contemporary Contract Theory,10 Cardozo Law Review.
  3. Cohen G. A., (1997), Where the Action Is: On the Site of Distributive Justice, 26 Philosophy and Public Affaires.
  4. Dryer D. P., (1964), Freedom, 30 Canadian Journal of Economy & Politic Sciences.
  5. Fainberg Joel, (1986), The Moral Limits of the Criminal Law, Volume Three: Harm to Self, Oxford University Press.
  6. Flathman Richard E., (1987), The Philosophy and Politics of Freedom, University of Chicago Press.
  7. Hesselink,Martijn W, (2006), The European Commission,s Action Plan: Towards a more Coherent European Contract Law?, SSRN.com.
  8. Kordana Kevin A. and Tabachnick David H., (2005), Rawls and Contract law, The George Washington law Review vol, 73, Number 3.
  9. Kristjdnsson Kristjin, (1992), Wat Is Wrong with Positive Liberty?, 18 Soc.Theory Pract.
  10. Kronman Anthony T., (1980), Contract Law and Distributive Justice, 89 YALE L.J.
  11. Murpy Liam, (1999), Institutions and the Demands of Justice, 27 Philosophy & Public Affaires.
  12. Parent William A., (1974), Some Recent Work on the Concept of Liberty, 11 Am. Phil. Q.
  13. Pettit Mark (1999), Freedom, Freedom of Contract and the Rise and Fall, 79 Boston University Law Review.
  14. Pogge Thomas W., (1989), Realizing Rawls, Cornell University Press.
  15. Posner Richard, (2003), Economic analysis of law 4th ed., Boston, MA: Little, Brown and Company.
  16. Rawls J.‚ (1972), «A theary of justice»‚ Oxford‚ Clarendon press.
  17. Rawls John, (1993), The Basic Structure as Subject, in: Political Liberalism, New York: Columbia University Press.
  18. Rawls John, (1999), A Kantian Conception of Equality, in collected papers, Samuel Freeman ed., Harvard University Press.
  19. Raz J.‚ (1979), The Rule of Law and it’s Virtue‚ in: the Authority of law‚ Essays on law and morality‚ oxford‚ Clarendon Press.
  20. Ripstein Arthur, (2004), The Division of Responsibility and the law of Tort, 72 Fordhom law Review.
  21. Ripstein Arthur (2008), Hindering a Hindrance to Freedom, 16 Jahrbuch fur Recht und Ethic.
  22. Ripstein Arthur (2009), Force and Freedom: Kant’s Legal and Political Philosophy Cambridge, MA: Harvard University Press.
  23. Trebilcock Michael J., (1993), The Limits of Freedom of Contract, Harvard University Press.
  24. Veljanovski Cento G., (2007), Economic Principles of Law, Cambridge University Press.

ج) منابع فرانسوی

  1. Boris Starck, Henri Roland et Laurent Boyer,(1998). Droit civil – Les obligations – T. 2. Contrat, 6ème éd., Paris, Litec.
  2. Carbonnier J., (2000), Droit Civil, T. 4, Les Obligations, 22e éd., PUF.
  3. Chazal Jean-Pascal, (1996), De la puissance economique en droit des obligations, thèse , Grenoble II.
  4. Chénedé François, (2012), De l'autonomie de la volonté à la justice commutative du mythe à la réalité, Annuaire de l’Institut Michel Villey - Volume 4.
  5. Ghestin J., Jamin C. et Billiau M., (1993), Traité de Droit Civil, La Formation de Contrat, 3e éd., L. G. D. J.
  6. Ghestin Jacques, (1982), l'utile et le juste dans les contrats, Dalloz, C.1.
  7. Mazeaud H. L. et J. et Chabas F., (1998), Leçons de droit civil, Tome II, Premier volume, obligation, théorié générale, 9e édition, Montchrestien.
  8. Quelquejeu Bernard., (1972), La volonté dans la philosophie de Hegel, Édition de Seuil, Paris, 1972.
  9. Ranouil, (1980), L’autonomie de la volonté, Naissance et évolution d’un concept, 1ère éd., PUF.
  10. Ricoeur P.(1990), Soi-meme comme autre, Paris, Seuil.
  11. Rolland Louise,(2005), "Qui dit contractuel, dit juste." (Fouillée) …, en trois petits bonds, à reculons, IXe Congrès de l’Association internationale de méthodologie juridique,Tunis.
  12. Rouhette M., (1981), Droit de la consommation et Théorie générale du contrat, Etudes offertes à R. Rodière, Dalloz.
  13. Terré François, Simler Philippe et Lequette Yves, (2002). Droit civil – Les obligations, 8e éd., Paris, Dalloz.
  14. Villey Michel, (1986), Philosophie du droit, t.1, Dalloz.