عدم استقلال آیین دادرسی اداری در چارچوب قانون دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانشگاه بوعلی سینا. همدان

چکیده

آیین دادرسی یکی از بنیادهای اساسی حقوق است که بخش مهمی از این دانش را دربر می‌گیرد، زیرا هر آنچه در دادگاه‌ها از لحظۀ نخستِ اقامۀ دعوا از سوی یکی از طرفین تا خاتمۀ دعوا نیاز است، در این حوزه از علم حقوق قرار می‌گیرد. دانش حقوق شاخه‌های متفاوتی دارد و این شاخه‌ها گذشته از اصول کلی حقوق، هرکدام از اصول و قواعد ویژه‌ای بهره می‌برند و حل اختلاف آن‌ها و قضاوت در آن‌ها نیز بر مبنای همان اصول و قواعد صورت می‌پذیرد. از‌این‌رو، آیین دادرسی در آن‌ها نیز متفاوت است. به همین دلیل در ایران برای دعاوی حقوقی و کیفری، آیین دادرسی جداگانه‌ای به تصویب مجلس رسیده است. در این مقاله کوشش شده نشان داده شود که آیین دادرسی در دیوان عدالت اداری با دادگاه‌های حقوقی و کیفری متفاوت است، زیرا سرشت این دادگاه‌ها و مبانی آن‌ها با هم تفاوت دارد. از‌این‌رو نمی‌توان آیین دادرسی آن دادگاه‌ها را بر دیوان عدالت اداری حاکم کرد. نتیجۀ نوشتار حاضر این است که قانون جدید دیوان عدالت اداری نیز با آنکه عبارت «آیین دادرسی» را در عنوان خود به‌کار برده، نتوانسته است آیین دادرسی ویژۀ این نهاد را وارد نظام حقوقی ایران کند.

کلیدواژه‌ها


  1. آشتیانی، محمدحسن (آذر 1383)، «آیین دادرسی شورای دولتی فرانسه»، فصلنامۀ قضاوت، سال سوم، شمارۀ 28.
  2. امامی، محمد؛ واعظی، مجتبی؛ سلیمانی، مهستی (1391)،ضوابط دعاوی قابل طرح در دیوان عدالت اداری، تهران: نشر میزان.
  3. انصاری، علی و مبین، حجت (تابستان 1390)، «بررسی انتقادی رویۀ دیوان عدالت اداری در ارتباط با سازمان تأمین اجتماعی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 41، شمارۀ 2.
  4. انصاری، ولی‌الله (1388)، آموزش در دیوان عدالت اداری در مجموعه مقالات همایش دیوان عدالت اداری: صلاحیت قضایی و دادرسی اداری، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
  5. بادینی حسن و زینب عصمتی (تابستان 1391)، «نقدی بر آرای دیوان عدالت اداری در پرتو اصول حاکم بر تأمین اجتماعی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 87.
  6. پژوهشگاه قوۀ قضاییه (1395)، تحقیقات قضایی، جلد 3، انتشارات جنگل.
  7. پژوهشگاه قوۀ قضاییه (1394)، ارزیابی رأی وحدت رویه و ایجاد رویه در دیوان عدالت اداری، مرکز انتشارات قوۀ قضاییه.
  8. راهپیما، مهدی (1391)، دادرسی مالیاتی در پرتو اصول دادرسی عادلانه، نشر جنگل.
  9. زولر، الیزابت (1389)، درآمدی بر حقوق عمومی، مترجم: مجتبی واعظی، انتشارات جنگل جاودانه.
  10.  کاسز، سابینیو (1392)، شکلگیری حقوق اداری، مترجم: مجتبی واعظی، شیراز: انتشارات شهرداد.
  11.  شمس، عبدالله (1381)، «اصل تناظر»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ 36-35.
  12. شمس، عبدالله (1385)، آیین دادرسی مدنی، جلد 1، چاپ یازدهم، نشر دراک.
  13. شمس، عبدالله (1384)، آیین دادرسی مدنی، جلد 3، چاپ چهارم، نشر دراک.
  14. صدرالحفاظی، سید نصرالله (1372)، نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری، تهران: نشر شهریار.
  15. عرفان، محمد (بهار و تابستان 1394)، «بررسی موضوع لزوم تبادل دادخواست تجدیدنظر در دیوان عدالت اداری»، ضمیمۀ دوفصلنامۀ رویۀ قضایی شعب دیوان عدالت اداری، شمارۀ 2.
  16. محمودی، جواد (1386)، «قانون جدید دیوان عدالت اداری در بوتۀ نقد»، نشریۀ حقوق اساسی، سال چهارم، شمارۀ 8.
  17. محمودی جواد (1390)، حقوق اداری تطبیقی، تهران: انتشارات جنگل.
  18. مقصودپور،رسول (1389)، دعوی طاری و شرایط اقامۀ آن، تهران: انتشارات مجد.
  19. طباطبایی موتمنی، منوچهر (1385)، حقوق اداری تطبیقی، تهران: انتشارات سمت.
  20. محسنی، حسن (1385)، «مفهوم اصول دادرسی و نقش تفسیری آنها و چگونگی تمیز این اصول از تشریفات دادرسی»، مجلۀ کانون وکلا، شمارۀ 192 و 193.
  21. محسنی، حسن (بهار 1387)، «عدالت آیینی؛ پژوهشی در نظریه‌های دادرسی عادلانۀ مدنی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 38، شمارۀ 1.
  22. مرادخانی، فردین (پاییز و زمستان 1393)، «دادگاههای اداری ابهام در مبانی سردرگمی در عمل»، نشریۀ حقوق اساسی، سال یازدهم، شمارۀ 22.
  23. مولابیگی، غلامرضا (1393)، صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، چاپ نخست، تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
  24. مولائی، آیت (1394)، «مفهوم‌شناسی قرارداد اداری با تأکید بر موانع نهادینه شدن آن در ایران»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال هفتاد و نهم، شمارۀ هشتاد و نهم.
  25. نجابت‌خواه، مرتضی (1390)، قانون دیوان عدالت اداری در نظم حقوق کنونی، چاپ نخست، تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
  26. هداوند، مهدی (1389)، حقوق اداری تطبیقی، جلد 2، تهران: انتشارات سمت.
  27. هداوند، مهدی و آقایی طوق، مسلم (1389)، دادگاههای اداری اختصاصی، تهران: انتشارات خرسندی.
  28. هداوند، مهدی و مشهدی، علی (1389)، اصول حقوق اداری، تهران: انتشارات خرسندی.
  29. یزدان‌مهر، محمد (1394)، تحلیلی بر قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، چاپ نخست، تهران: انتشارات مجد.

 

ب) خارجی

  1. Stott, David & Felix, Alexandra (1997), Principles of Administrative Law, London: Cavendish Publishing Limited.
  2.  Vedel, Georges et Delvolvé, Pierre (1992), Droit administratif. tome1, PUF, 12 édition. Paris.