بررسی شروط تحمیلی ناظر به استفاده از سامانه‌های الکترونیکی؛ مطالعه‌ای تطبیقی در کامن‌لا و حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تهران

10.22034/law.2023.50683.3103

چکیده

بی‌شک امروزه زندگی بدون خدماتِ سامانه‌های الکترونیکی دشوار است. از طرف دیگر، استفاده از این خدماتِ به‌ظاهر رایگان، به قیمت تن‌دادنِ به مفاد شروطی است که پیش از این از سوی گردانندگان این سامانه‌ها، با صرف وقت و هزینة بسیار و چه‌بسا مشورت با حقوق‌دانان، تدوین گردیده ‌است؛ حال، چنانچه کاربران از مُفاد تمامی این شروط آگاهی می‌یافتند، یا هرگز از این خدمات استفاده نمی‌کردند یا دست‌کم بی‌طیب خاطر و با اکراه اقدام به استفاده می‌نمودند. از همین روی، این مقاله به‌دنبال پاسخ به این پرسش اصلی‌ است که بهترین شیوة مقابله با تحمیل این شروط چیست و چگونه می‌توان در عین بهره‌مندی از مزایای آن، معایب آن را به حداقل رسانید؟ به‌نظر می‌رسد استفاده از مجموعه‌ای از رویکردها به‌نحوی ‌که هم مانع ایجاد این شروط گردد و هم در صورت ایجاد، راهکاری برای حذف آن با اقتصادی‌ترین طریق ممکن ارائه نماید، مطلوب‌ترین شیوة حمایت از حقوق کاربران به‌عنوان طرف ضعیف‌تر در برابر صاحبان این سامانه‌ها به‌عنوان طرف قدرتمند باشد. به همین جهت، در این اثر با بهره‌گیری از روش تطبیقی- تحلیلی و کتابخانه‌ای، در سه مبحث کلی، پس از بررسی نحوة انعقاد و مفاد این شروط، شیوه‌های مقابله با آنها نیز پِی ‌گرفته شده‌ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. الف) منابع فارسی

    - کتاب

    1. ایزانلو، محسن (1393). شروط محدودکننده و ساقط‌کنندة مسئولیت در قراردادها، تهران: سهامی انتشار.

    - مقاله‌ها

    1. السان، مصطفی (1385). بررسی تعیین قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیک. پژوهش حقوق عمومی، 8(19)، 171-139.
    2. ایرانپور، فرهاد (1381). شناسایی یا انکار اصل حاکمیت اراده در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران. دانشکدة حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران)، 85(0).
    3. حجت‌زاده، علی‌رضا، نوشادی، ابراهیم (1390). قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیک بین‌المللی. حقوقی بین‌المللی. 28 (44)، 263-281.

    Doi: 10.22066/CILAMAG.2011.17169  

    1. شیروی، عبدالحسین (1381). نظریة غیرمنصفانه و خلاف وجدان بودن شروط قراردادی در حقوق کامن‌لو با تأکید بر حقوق انگلستان، آمریکا و استرالیا. مجتمع آموزش عالی قم. 18(1)، 119-95.
    2. غمامی، مجید، صانعیان، علی‌اصغر (1399). اعتبار قرارداد انتخاب دادگاه در حقوق بین‌الملل خصوصی و تأثیر آن در شناسایی و اجرای آراء خارجی. حقوقی دادگستری. 84(110)، 188-167.   Doi: 10.22106/jlj.2020.112818.2897
    3. کریمی، عباس (1381). شروط تحمیلی از دیدگاه قواعد عمومی قراردادها. پژوهش‌های حقوقی. 1(1)، 82-75.
    4. محسنی، حسن، غفاری فارسانی، بهنام، شوشی‌نسب، نفیسه (1391). دعاوی جمعی و نقش آن در احقاق حقوق مصرف‌کننده. پژوهش حقوق خصوصی. 1(1)، 182-157.

     

     

    ب) منابع انگلیسی

    - Articles

    1. Baker, S. (2018). Digital Platform and Their Terms of Use: Dose It Matter? Court Uncourt. 5(5).
    • Butterfield, T. Bartlett, B. (2011). Coming to Terms: Hidden Traps for Media Entities and Producers in Website Terms of Use Agreements. Landslide. 3(6).
    • Solberg, L. Complying with Facebook’s Terms of Use in Academic Research: A Contractual and Ethical Perspective on Data Mining and Informed Consent. UMKC Law Review. 82(3).
    • Abruzzi, B. (2010). Copyright, Free Expression, and the Enforceability of Personal Use-Only and Other Use-Restrictive Online Terms of Use. Santa Clara Computer & High Technology Law Journal. 26(1).
    • Hartzog, W. (2010). The New Price to Play: Are Passive Online Media Users Bound by Terms of Use. Communication Law and Policy. 15(4), 85-140. https://digitalcommons.law.scu.edu/chtlj/vol26/iss1/3
    • Sandeen, S. (2003). The sense and Nonsense of Web Site Terms of Use Agreement, Hamline Law Review, 26(3), 984-1012. https://www.jstor.org/stable/40041783
    • Rustad, M. Onufrio, M. V. (2012). Reconceptualizing Consumer Terms of Use for Globalized Knowledge Economy. University of Pennsylvania Journal of Business Law. 14(4). 12-30. https://scholarship.law.upenn.edu/jbl/vol14/iss4/6
    • Rustad, M. D’Angelo, D. (2011). The Path of Internet Law: An Annotated Guide. Duke Law & Technology Review, 1-74.
    • , N. (2002). La Formation du Contract Electronique: Dispositif de Protection du Cyberconsommateur et Mode Alternatifs de Regelment des Confilits. DEA Droit de Contrats, Universite de Lille 2.

     

    • Mund, B. (2017). Social Media Searches and the Reasonableness Expectation of Privacy. Yale Journal & Technology. 11(19), 239-273. http://hdl.handle.net/20.500.13051/7815.
    • Livingston, J. (2012). Invasion Contract: The Privacy Implications of Terms of Use Agreements in the Online Social Media Setting. Albany Law Journal of Science & Technology. 21(3), 592-636.
    • Chiu, A. (2012). Irrationality Bound: Terms of Use Licenses and the Breakdown of Consumer Rationality in the Market for Social Network Sites. Southern California Interdisciplinary Law Journal. 21(1), 165-197.
    • Wauters, E. Lievens, E. Valcke, P. (2014). Toward a Better Protection of Social Media Users: A Legal Prespective on the Terms of Use of Social Networking Sites. International Journal of Law and Information Technology. 22(3), 254-294. 1093/ijlit/eau002

    - Cases

    • Burcham v. EXPEDIA, INC., No. 4: 07CV1963 CDP (E.D. Mo. Mar. 6, 2009).
    • Druyan v. Jagger, 508 F. Supp. 2d 228 (S.D.N.Y. 2007).
    • ProCD, Inc. v. Zeidenberg, 86 F.3d 1447 (7th Cir. 1996).
    • com, Inc. v. Verio, Inc., 356 F.3d 393 (2d Cir. 2004).
    • Specht v. Netscape Communications Corp., 150 F. Supp. 2d 585 (S.D.N.Y. 2001).
    • Step-Saver Data Systems, Inc. v. Wyse Technology, 939 F.2d 91 (3d Cir. 1991).
    • Stirlen v. Supercuts, Inc., 51 Cal. App. 4th 1519 (Ct. App. 1997).
    • Ticketmaster LLC v. RMG Technologies, Inc., 507 F. Supp. 2d 1096 (C.D. Cal. 2007).