مطالعۀ‌ تطبیقی حق انتساب اثر در نظام‌های حقوقی ایران، انگلستان و ایالات متحدۀ امریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

2 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

10.22034/law.2023.52066.3141

چکیده

حق انتساب پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری به‌عنوان یکی از اقسام حقوق معنوی، حقی است با ابعاد ایجابی و سلبی که به سبب آن بایسته است پدیدآورنده به‌عنوان خالق اثر معرفی شده، از انتساب اثر به دیگران جلوگیری نماید. با توجه به حمایت از این حق در حقوق ایران، انگلستان و ایالات متحدۀ امریکا، نگارندگان پژوهش حاضر در تلاش‌اند تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به مطالعۀ تطبیقی مفهوم، ابعاد و قلمرو حق انتساب در این سه نظام حقوقی بپردازند. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که پدیدآورندگان آثار ادبی، هنری، نمایشی و موسیقایی با تفاوت‌های اندکی که برآمده از ساختارها و اندیشه‌های حقوقی متفاوتِ این سه نظام حقوقی است، قابلیت محافظت از نام و هویت خویش را دارند. البته مدت حمایت از این حق یکسان نبوده، برخلاف حقوق داخلی ایران، در انگلستان و امریکا حمایت از نام پدیدآورنده، موقت و محدود به زمان است.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) منابع فارسی

    - کتاب‌ها

    1. امامی، اسدالله (1399). حقوق مالکیت معنوی، تهران: نشر میزان.
    2. زرکلام، ستار (1398). حقوق مالکیت ادبی و هنری، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
    3. زرکلام، ستار و محوری، محمدحسن (1394). حمایت‌های حقوقی از پدیدآورندگان نرم‌افزار، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
    4. صادقی نشاط، امیر (1389). حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای کامپیوتری، تهران: نشر میزان.
    5. کرنو، ماری، دولامبرتوری، ایزابل، سیرنلی، پیر و والر، کاترین (1390). فرهنگ تطبیقی حقوق مؤلف و کپی‌رایت، ترجمۀ علیرضا محمدزاده وادقانی و پژمان محمدی، تهران: مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.
    6. گرباود (1380). الفبای حقوق پدیدآورنده (کپی‌رایت)، ترجمۀ غلامرضا لایقی، تهران: خانه کتاب.
    7. کاتوزیان، ناصر (1393). مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    8. محسنی، سعید و قبولی درافشان، سید محمدمهدی (1394). حقوق ادبی و هنری (با مطالعه‌ی تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه و مصر)، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، پژوهشکدۀ مطالعات اسلامی در علوم انسانی.
    9. میرحسینی، سید حسن (1399). مقدمه‌ای بر حقوق مالکیت معنوی، تهران: نشر میزان.
    10. نوروزی، علیرضا (1381). حقوق مالکیت فکری: حق مؤلف و مالکیت صنعتی، تهران: چاپار.

    - مقاله‌ها

    1. امینی‌نژاد، علی و صفایی، سید حسین (1396). تحلیل فقهی و حقوقی موانع امکان نقل و انتقال حق معنوی مؤلف. پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی. 13(47)، 48-27. https://doi.org/10.22034/ijrj.2017.530232
    2. انصاری، باقر (1386). شرایط اثر قابل حمایت در نظام مالکیت‌های ادبی و هنری (کپی‌رایت). تحقیقات حقوقی. 10(45)، 97-152.
    3. شبیری زنجانی، سید حسن (1396). مطالعۀ تطبیقی مفهوم و ماهیت حق انتساب اثر ادبی و هنری در نظام های حقوقی. تحقیقات حقوقی. 20(79)، 272-239. https://doi.org/10.22034/jlr.2017.54395
    4. صادقی، محمود و طهماسبی، علی (1386). درآمدی بر حمایت از حقوق پدیدآورندۀ پایگاه داده. فقه و حقوق. 4(13)، 152-131.
    5. صفایی، سید حسین (1350). مالکیت ادبی و هنری. دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی. 7(0)، 132-109.
    6. مظهر قراملکی، علی، قدرتی، فاطمه و نظری توکلی، سعید (1393). معناشناسی حق معنوی در گفتمان حقوقی اسلام و ایران. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر. 5(9)، 190-161.
    7. میرشمسی، محمدهادی و حامدی، میلاد (1399). تحلیل رویۀ عملی نظام کپی‌رایت راجع به حقوق معنوی. پژوهش حقوق خصوصی. 9(32)، 188-155. https://doi.org/10.22054/jplr.2020.41847.2208

    - پایان‌نامه‌ها

    1. حامدی، میلاد (1396). حق مقابله با انتساب خلاف واقع در حقوق مالکیت ادبی و هنری، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
    2. حضرتی، صمد (1378). حق معنوی مؤلف در حقوق ایران و اسلام و کنوانسیون‌های بین‌المللی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق (ع)، 1378.
    3. نهاوندی، الناز (1394). قواعد ویژۀ آثار مشترک ادبی و هنری در حقوق ایران و ایالات متحدۀ آمریکا، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.

    ب) منابع انگلیسی

    -Books

    • Colston, C. & Calloway, J. )2010). Modern Intellectual Property Law, Taylor & Francis.
    • Halligan, R. M. & Others (2017). Intellectual Property Law, United State: Illinois Institute for Continuing Legal Education.
    • Howell, C. & Farrand, B. (2017). Intellectual Property Law, United Kingdom: Person Education Limited.
    • Intellectual Property Law (2002). London: Cavendish Publishing Limited.
    • Stokes, S. (2001). Art and Copyright, North America: Hart Publishing, Oxford and Portland Oregon.

    - Articles

    • Fernandez-Molina, J. C. & Peis, E. (2001). The Moral Rights of Authors in the Age of Digital Information. Journal of the American Society for Information Science and Technology. 52(2), 109-117. https://doi.org/10.1002/1097-4571.
    • Hansmann, H. & Santilli, M. (1997). Authors' and Artists' Moral Rights: A Comparative Legal and Economic Analysis. The Journal of Legal Studies. 26 (1), 95-143. https://doi.org/10.1086/467990
    • Hawkins, R. J. (2008). Substantially Modifying the Visual Artists Rights Act: A Copyright Proposal for Interpreting the Act's Prejudicial Modification Clause. UCLA Law Review. 55(5), 1437-1478.
    • McCartney, S. J. (1990). Moral Rights under the United Kingdom's Copyright, Designs and Patents Act of 1988. Columbia-VLA Journal of Law & the Arts. 15(2), 205-246.
    • Makovec Petrik, T. (2012). Moral Rights of Composers: The Protection of Attribution and Integrity Available to Musicians in the European Union and the United States. Fordham Intell. Prop. Media & Ent. L.J. 22(2), 359-382.
    • Pierer, J. (2019). Authors’ Moral Rights after Death: The Monistic Model of German Law, Austrian Law and the Revised Berne Convention. University of Vienna Law Review. 3(0), 1-41. https://doi.org/10.25365/vlr-2019-3-1-1.
    • Rigamonti, C. P. (2006). Deconstructing Moral Rights. Harvard International Law Journal. 47(2), 353-412.

    - Thesis

    • Siefarth, Christof (1986). Motion Pictures in American and International Copyright Law, University of Georgia School of Law.