تأثیر ارتباط دعاوی در مقررات صلاحیت و دادرسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تهران

2 دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران

چکیده

ارتباط میان دعاوی با شرایطی، به ادغام آنها و رسیدگی توأمان منجر می‌‌شود. یکی از شرایط تحقق این امر، وجود صلاحیت برای دادگاه رسیدگی‌کننده است. در چنین شرایطی، میان مقررات ناظر بر صلاحیت و مقررات ناظر بر پیشبرد دادرسی دعاوی مرتبط، تزاحم به‌وجود می‌آید. حقوق دادرسی مدنی به‌منظور مرتفع نمودن این امر و اتخاذ تمهیدات آیینی کارآمد، در مواردی مقررات صلاحیت اعم از ذاتی و محلی را به نفع مقررات دعاوی مرتبط تعدیل نموده تا زمینۀ ادغام و رسیدگی توأمان فراهم شود. در موارد دیگر، ویژگی یا برتری مقررات صلاحیت غلبه نموده، ادارۀ دادرسی دعاوی مرتبط، با اتخاذ سازوکارهایی چون توقف رسیدگی یک دعوا تا اتخاذ تصمیم در دیگری، صورت می‌پذیرد. در این مقاله با تأکید بر مقررات صلاحیت، اعم از ذاتی و محلی، نحوۀ ادارۀ تزاحم یادشده در حقوق دادرسی مدنی ایران بررسی گردیده و همچنین مقررات مشابه در حقوق فرانسه مورد توجه قرار گرفته است. به‌طور کلی، به‌نظر می‌رسد، مسیر حرکت در حقوق دادرسی مدنی به سوی تحقق تعدیل بیشتر در مقررات صلاحیت به نفع گسترده شدن موارد ادغام دعاوی است. این امر به معنای غلبۀ تدریجی مبانی نظری و سیاست‌های آیینی سازمان حقوقی دعاوی پیچیدۀ شکلی بر مقررات صلاحیت است.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. بهرامی، بهرام، آیین دادرسی مدنی - کاربردی، (تهران: انتشارات بهنامی، چ 8، 1385).
    2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، ج 1، (تهران: نشر گنج دانش، چ 10، 1378).
    3. خدابخشی، عبدالله؛ تمایز بنیادین حقوق مدنی و کیفری، (تهران: مؤسسۀ شهر دانش، چ 1، 1389).
    4. خدابخشی، عبدالله، حقوق دعاوی، قواعد عمومی دعاوی، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 2، 1393).
    5. کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوتشده در دعوای مدنی، (تهران: نشر میزان، چ 9، 1392).
    6. کاتوزیان، ناصر، فلسفۀ حقوق، تعریف و ماهیت حقوق، ج 1، (تهران: نشر گنج دانش، چ 9، 1398).
    7. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج 1، (تهران: انتشارات دراک، چ 24، 1389).
    8. نهرینی، فریدون، آیین دادرسی مدنی، مراجع قضائی و غیرقضائی، ج 1، (تهران: انتشارات گنج دانش، چ 2، 1396).
    9. متین دفتری، احمد، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، ج 1، (تهران: نشر مجد، چ6 ، 1398).
    10. محسنی، حسن، برگردان آیین دادرسی مدنی فرانسه، ج 2، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 1، 1394).
    11. محسنی، حسن، ادارۀ جریان دادرسی مدنی، برپایۀ همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 3، 1393).
    12. مقصود‌پور، رسول، دعاوی طاری و شرایط اقامۀ آن، (تهران: نشر مجد، چ 2، 1391).
    13. مجموعۀ نظریه‌‌های مشورتی ادارۀ کل حقوقی قوۀ قضائیه در مسائل مدنی، جلد اول، آیین دادرسی و اجرای احکام مدنی، از 1362 تا 1392، (تهران: نشر روزنامۀ رسمی کشور، چ 1، 1393).

    مقاله‌ها

    1. احمدی، خلیل، «مفهوم و آثار ارتباط کامل داشتن، منوط بودن، مربوط بودن و هم منشأ بودن دعاوی در قانون آیین دادرسی مدنی»، دیدگاه‌‌های حقوق قضائی، ش 69 (1394).

    15.           حسن‌زاده، مهدی، «تحلیل ضمانت اجرای مهلت طرح ایرادات دادرسی مدنی»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 25 (1400).

    1. شکوهی‌‌زاده، رضا و عربیان، اصغر؛ «دعاوی طاری در مرحلۀ تجدید‌‌نظر»، حقوق خصوصی، ش 2 (1397).
    2. غمامی، مجید، «دعوای متقابل»، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 66 (1383).
    3. غمامی، مجید، «جستاری تطبیقی در اوصاف نظام دادرسی مطلوب»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 27 (1401)
    4. واحدی، جواد، «دعوای متقابل»، قضائی و حقوقی دادگستری، ش 2 (1370).
    5. محسنی، حسن؛ نهرینی، فریدون و پورصادقی، حبیب‌الله، «دعاوی مرتبط و بررسی شش معیار برای شناخت آن»، مطالعات حقوق خصوصی، ش 1 (1398).
    6. فتحی، بدیع، «اثر ارتباط دعاوی بر گسترش صلاحیت محلی در آیین دادرسی مدنی ایران و فرانسه»، دانشنامههای حقوقی، ش 3 (1398).
    7. هرمزی، خیرالله و فتحی، بدیع، «گسترش دامنة صلاحیت ذاتی ناشی از ارتباط دعاوی مدنی؛ مطالعة تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه با تأکید بر رویة قضایی»، مطالعات حقوق خصوصی، ش 1، (1400).

     

     

    - رساله‌ها

    1. اسماعیلی، حسین، ادغام و تفکیک دعاوی در آیین دادرسی مدنی، رسالۀ دکتری، دانشگاه تهران، 1399.
    2. پورصادقی، حبیب‌‌الله، نقش ارتباط میان دعاوی در فرایند دادرسی و رأی، رسالۀ دکتری، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شهریور 1396.

    ب) انگلیسی

    1. Couchez, Gerard. Langland, Jean-Pierre et Lebeau, Daniel, Procdure Civile, Dalloz, paris, 1988.
    2. Vincent, Jean & Guinchard, Serge, procedure Civile. Dalloz. Paris, 1994.
    3. Robin, Effron, “The Shadow Rules of Joinder”, Brooklyn Works. 100 Geo. L.J. 759 (2011-2012).