احکام خاص عیب خودرو در حقوق موضوعۀ ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه مازندران

2 استاد دانشگاه مازندران

چکیده

زمانی که مصرف‌کننده خودرویی نو خریداری می‌کند، اما با عیبی در آن روبه‌رو می‌شود، حق رجوع به تولیدکننده را خواهد داشت. بر اساس قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو مصوب 1386، ضمانت اجرای عیب خودرو، به ترتیب: حق تعمیر، حق تعویض یا استرداد ثمن خواهد بود. اما در قانون مدنی، در خصوص مبیع کلی فقط به حق تعویض و سپس حق فسخ اشاره شده است. قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو عیوب را به سه دستۀ عیب در تولید، عیب در طراحی و عیب در هشدار تقسیم کرده است. اما آیا این ضمانت اجراها در هر سه دسته عیوب پیش‌گفته اعمال می‌شود؟ آیا خریدار می‌تواند بدون تقاضای تعمیر، سراغ ضمانت اجراهای دیگر برود؟ ضمانت اجرای تعویض، در عیب طراحی خودرو و ضمانت اجرای تعمیر در برخی از موارد عیب طراحی اعمال نمی‌شود. خریدار مکلف است ابتدا تقاضای تعمیر کند و اگر تعمیر افاقه نکرد یا ممکن نبود به سراغ ضمانت اجراهای دیگر برود. ضمانت اجرای ردّ ثمن نیز به دلیل نوسانات بازار، به‌تنهایی نمی‌تواند زیان‌های وارده به خریدار را جبران کند. نمی‌توان هم تقاضای تعمیر کرد و هم فسخ را طبق قانون مدنی مطالبه نمود. برخلاف تحقیقاتی که تاکنون صورت گرفته، به بحث ضمانت اجراها به‌طور کلی و در تمام کالاها پرداخته شده است. در این نوشتار، به‌طور تخصصی‌تر و جزئی‌تر، ضمانت اجراهای عیب فقط در خودرو بررسی خواهد شد. همچنین از نکات بدیع این تحقیق، بررسی توأمان ضمانت اجراهای موجود در قانون مدنی و قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو است.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    - کتابها

    1. اصفهانی، شیخ محمدحسین، حاشیۀ کتاب المکاسب، (قم: ذوالقربی، چ 1، ۱۴۱۹).
    2. السرفی الحنفی، ابی‌بکر محمد‌بن ابی سهل، المبسوط، ج ۱۳، (بیروت: دارالکتاب العلمیه، چ 3، ۱۴۲۱).
    3. انصاری، مرتضی، مکاسب، ج 1 و 3، (قم: مجمع الفکر الاسلامی، چ 3، ۱۴۲۰).
    4. ره‌پیک، حسن، حقوق مدنی ۶، عقود معین ۱، (تهران: انتشارات خرسندی، چ 1، ۱۳۸۷).
    5. صفایی، حسین، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، ج 2، (تهران: نشر میزان، چ 2، 1382).
    6. طوسی، ابوجعفر محمد‌بن حسن، المبسوط، ج ۲، (تهران: مکتبة المرتضویة، چ 1، ۱۳۸۷).
    7. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها، ج ۵، (تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، چ 4، ۱۳۸۳).
    8. کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج 3 و 5، (تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، چ 3، ۱۳۸۰).

    - مقاله‌ها

    1. اصغری آقمشهدی، فخرالدین و محمدزاده، علی، «بررسی تطبیقی حق درخواست تعمیر کالا از سوی خریدار در کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980 وین و حقوق ایران»، پژوهشنامه بازرگانی، ش 49 (1387).
    2. بادینی، حسن و پناهی اصانلو، پانته‌آ، «نقدی بر قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو مصوب ۱۳۸۶»، پژوهش حقوق خصوصی، ش 39 (۱۳۹۱).

    11.           جعفری، علی‌اکبر و حاجتمند، حبیب، «سقوط حق فسخ با تعمیر کالا»، فقه میان‌رشته‌ای اجتماعی، ش 1 (1399).

    1. دیلمی، احمد و قاسم‌زاده، روح‌الله، «مسئولیت مدنی ناشی از خطرهای ناشناخته فراورده در حقوق ایران و فقه امامیه»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 15 (1396).
    2. شرافت‌پیما، محمدرضا و کاملی، جعفر، «حق تعویض و تعمیر کالا در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا 1980 و حقوق ایران»، پژوهشهای روابط بین الملل، ش 26 (1396).

    14.           صادقی، محسن و آقاجانی، زهرا، «تحلیل اقتصادی اعطای حق استرداد یا تعویض کالای سالم به مصرف‌کننده در ایران»، مطالعات حقوق خصوصی، ش 3 (1389).

    15.           صادقی، محسن و آقاجانی، زهرا، «مبحثی از مباحث تحلیل اقتصادی حقوق مصرف‌کننده: فلسفۀ اقتصادی حق تعویض یا استرداد کالای معیوب و جایگاه آن در حقوق ایران»، مطالعات حقوق خصوصی، ش 1 (1391).

    16.           قاسمی حامد، عباس؛ حدادی، شهرزاد و عبدالله‌زاده ثانی، شیوا، «گارانتی از منظر حقوق اقتصادی»، تحقیقات حقوقی، ش 81 (1397).

    17.           قنواتی، جلیل و مسعودیان‌زاده، سید ذبیح‌الله، «تحلیل ارش بر مبنای ضمان معاوضی فروشنده نسبت به وصف سلامت کالا»، فقه و مبانی حقوق اسلامی، ش 2 (1399).

    1. میرزا‌نژاد جویباری، اکبر، «تأثیر درخواست تعمیر کالا از سوی فروشنده در حال حق فسخ خریدار»، پژوهشنامۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ش ۱ (۱۳۸۵).

    ب) انگلیسی

    1. Lingeman Jake, Kia, Hyudai Recall 600,000 Vehicles for Fire Risk, Autoweek, September 7, (2020), pp.1-7, at https:wwwautoweek. com\news\industry-news\a33926842\kia-hyundai-recall-600000-vehicle-for-fire-risk. Date of vision 10 June 2021.
    2. Shepardson, David,. U.s. Agency Orders Ford to Recall 3 Million Vehicles over Air Bags, Reuters, January 19, (2021), at https: https://www.reuters.com/article/us-ford-recall-idUSKBN29O2IO Date of vision 18 August 2021.
    3. Swanson, Derek & Zhong lun, Dr. Lin Wei. A Corporate Approach to Preventive Management, Risk Reduction, and Case Coordination for Chinese Automakers ,SECOND Edition October, McGuire Woods LLP Richmond, VA (2011). https://www. mcguirewoods.com/news-resources/publications/us-automotive-products-liability.pdf. Date of vision 19 August 2021.