انتقال دعوا بی انتقال حق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، پردیس البرز دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

انتقال دعوا به این معناست که حق اقامۀ دعوا و ادامۀ جریان دادرسی از شخصی به شخص دیگر منتقل، و منتقل‌الیه قائم‌مقامِ منتقل‌عنه شود. درست برخلاف انتقال دعوا به‌همراه حق که به تبع انتقال خواسته، دعوا به ثالث منتقل می‌شود و انتقال‌گیرنده در همة حقوق و تکالیف قائم‌مقام ناقل می‌گردد، در انتقال دعوا بی انتقال حق، سمت اقامۀ دعوا به انتقال‌گیرنده منتقل می‌شود، اما خواستة دعوا (مورد دعوا) منتقل نمی‌شود. این انتقال، انتقال دعوای ناقص و یا انتقال سمت نامیده می‌شود. در حقوق ما انتقال دعوا به‌همراه حق پذیرفته شده است و قوانین در این زمینه اشاراتی دارند، ولی انتقال دعوا بی انتقال حق پذیرفته نیست؛ مگر در مواردی که قانون تجویز کند. انتقال دعوای ناقص ریشه در برخی قوانین دارد. انتقال‌گیرنده قائم‌مقام انتقال‌دهنده در کلیة حقوق و تکالیف- به‌جز حق مالکیت- نسبت به موضوع دعوا می‌شود و مانند مالک باید هزینۀ دادرسی، دستمزد کارشناسی و غیره را مطابق مقررات پرداخت کند و همانند اصیل مختار است هرگونه تصمیمی در اقامۀ دعوا و ادامۀ جریان دادرسی یا انصراف از دعوا بگیرد. انتقال دعوای ناقص شباهت زیادی به وکالت دارد، چون دادن سمت به وکیل و انتقال‌گیرنده هر دو ارادی است و هیچ‌کدام مالک مورد دعوا و یا محکوم‌به نیستند. انتقال‌دهنده برخلاف موکل حق دخالت در جریان دادرسی ندارد و فوت یا حجر انتقال‌دهنده در سمت انتقال‌گیرنده تأثیری نخواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. افتخار جهرمی، گودرز و السان، مصطفی، آیین دادرسی مدنی، ج 1، (تهران: نشر میزان، چ 1، 1396).
    2. امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج 1، (تهران: کتابفروشی اسلامیه، چ 12، 1372).
    3. امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج 2، (تهران: کتابفروشی اسلامیه، چ 12، 1373).
    4. ایمانیان بیدگلی، اعظم، مالکیت خواهان بر دعوای مدنی، (تهران: جنگل، چ 1، 1391).
    5. بحر‌العلوم، محمد‌بن محمدتقى، بلغة الفقیه، ج 1، (تهران: منشورات مکتبة الصادق، 1403 ق).
    6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دانشنامة حقوقی، ج 3، (تهران: گنج دانش، چ 6، 1391).
    7. حیاتی، علی‌عباس، آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی، (تهران: نشر میزان، چ 6، 1397).
    8. دارویی، عباسعلی،  قائم مقامی با پرداخت، (تهران: جنگل‌– جاودانه، چ 1، 1392).
    9. شعاریان، ابراهیم، انتقال قرارداد، (تبریز: انتشارات فروزش، چ 1، 1388).
    10. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج 1 و2، تهران: دراک، چ 12، 1385).
    11. صادقی مقدم، محمدحسن و شکوهی‌زاده، رضا، حقوق بیمه، کلیات عقد بیمه، ج 1، (انتشارات دانشگاه تهران، 1392).
    12. صدرزاده افشار، سید محسن، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، شامل سه جلد، (تهران: ماجد، چ 2، 1373).
    13. کاتوزیان، ناصر، عقود معین، ج 4، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 5، 1385).
    14. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: نظریة عمومی تعهدات، (تهران: میزان، چ 8، 1395).
    15. مدنی، سید جلال‌الدین، آیین دادرسی مدنی، (تهران: پایدار، چ 1، 1382).
    16. ملک‌زاده، فهیمه، اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری- مدنی)، (تهران: انتشارات مجد، 1388).

    ب) مقاله

    1. هرمزی، خیرالله، «تغییر نحوة دعوی در دادرسی مدنی»، فصلنامة مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 46، ش 4 (1395).

    ج) خارجی

    1. Guinchard, Serge‚ Ferrand‚ Frérédrique‚ Procédure civile. Droit interne et droit communautaire) ‚Paris, Dalooz, 28ème é .d, 2006).