بررسی اختیار قاضی در تشخیص ارزش گواهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه قم

چکیده

با اینکه شهادت در فقه جایگاه و ارزش والایی دارد، به‌گونه‌ای که در صورت جمع بودن شرایط شاهد و شهادت، این دلیل بر قاضی تحمیل می‌شود و قاضی مکلف به صدور رأی بر اساس آن است و نمی‌تواند به دلیل قانع نشدن وجدان از صدور رأی بر اساس آن خودداری کند، در حقوق، بیان مادۀ 241 ق.آ.د.م. سبب تلقی اختیار مطلق قاضی در تشخیص ارزش گواهی شده و این درحالی است که چنین برداشتی از این ماده، سبب مغایر شناخته شدن آن با موازین شرع می‌شود. بنابراین در تحلیل حقوقی نقش قاضی در ارزیابی گواهی، باید مواد قانونی ازجمله مادۀ 241 ق.آ.د.م. را به‌گونه‌ای تفسیر کرد که شبهۀ مغایرت آن با شرع برطرف شود. در این زمینه می‌توان مادۀ 241 ق.آ.د.م. را حاوی بیان اختیار گستردۀ قاضی در تشخیص شرایط و تعیین ارزش گواهی و البته منصرف از مواردی دانست که شهادت، واجد شرایط شرعی و قانونی شناخته شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. الانصاری، الشیخ مرتضی (1409)،  القضاء الاسلامی (بقلم: المیرزا حسین قلی)، جلد 1، بی‌جا، المؤسسۀ الاسلامیه للنشر.
  2. التبریزی، المیرزا جواد (1415)،  اسس القضاء و الشهاده، الطبعه الاولی، بی‌جا، مؤسسۀ الامام الصادق (ع).
  3. الحلی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن الحسن (المحقق الحلی)، (1415)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد‌4، الطبعه الاولی، بی‌جا، مؤسسۀ المعارف الاسلامیه.
  4. الحلی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن الحسن (المحقق الحلی)، بی‌تا، المختصر النافع فی فقه الامامیه، مصر: دارالکتاب العربی.
  5. الحلی، حسن بن یوسف بن مطهر (العلامه الحلی)، (1348)، تبصرۀالمتعلمین فی احکام الدین، جلد 2، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
  6. الحلی، الحسن بن یوسف بن مطهر (العلامه الحلی)، بی‌تا، قواعد الاحکام، جلد‌2 (دو جلد در یک مجلد، چاپ سنگی)، قم: منشورات الرضی.
  7. الحلی، الحسن بن یوسف بن مطهر (العلامه الحلی)، (1417)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، جلد‌8، الطبعه الاولی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی مرکز النشر.
  8. الرشتی، میرزا حبیب‌الله (1401)، کتاب القضاء، جلد ‌1، قم: مطبعه الخیام.
  9. الطباطبایی، السید علی (1404)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، جلد‌2 (چاپ سنگی)، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع) للطباعه و النشر.
  10. الطباطبایی الیزدی، السید محمد کاظم (1378)، العروه الوثقی، جلد‌3، طهران: مطبعه الحیدری.
  11. الطرابلسی، عبد العزیز بن البراج (1406)، المهذب، جلد2، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
  12. الطوسی، ابی جعفر محمد بن جمال‌الدین (الشیخ الطوسی)، بی‌تا، المبسوط فی فقه الامامیه، جلد‌8، بی‌جا، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.
  13. العاملی الجبعی، زین الدین بن علی (الشهید الثانی). بی‌تا. مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام. جلد 2‌ (چاپ سنگی)، قم: مکتبه بصیرتی.
  14. الفیض الکاشانی، محمدمحسن (1401)، مفاتیح الشرایع، جلد 3،  قم: مجمع الذخائر الاسلامیۀ.
  15. الکنی الطهرانی، علی (بی‌تا)، کتاب القضاء، بی‌جا، بی‌نا.
  16. المطهری، احمد (1400)، مستند تحریر الوسیله (کتاب القضاء)، قم: مطبعه الخیام.
  17. مغنیه، محمد جواد (بی‌تا)، فقه الامام جعفر الصادق، جلد ‌5 و 6 (دو جلد در یک مجلد)، قم: انتشارات قدس محمدی.
  18. المکی العاملی، شمس الدین محمد بن جمال الدین (الشهید الاول)، (1368)، اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، چاپ دوم، قم: دار‌الفکر.
  19. الموسوی البجنوردی، السید میرزا حسن (بی‌تا)، القواعد الفقهیه، جلد3، قم، دارالکتب العلمیه.
  20. الموسوی الگلپایگانی، السید محمد رضا (1405)، کتاب الشهادات(تقریرات بقلم: السید علی الحسینی المیلانی)، الطبعه الاولی، قم: الناشر: المولف، المطبعه سید الشهداء(ع).
  21. النراقی، المولی احمد (1405)، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، جلد‌2، قم: منشورات مکتبه آیه الله العظمی المرعشی النجفی.
  22. الیوسفی، حسن بن ابی‌طالب (الفاضل الآبی)، (1410)، کشف الرموز فی شرح المختصر النافع، جلد2، الطبعه الاولی، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
  23. امامی، سید حسن (بی‌تا)، حقوق مدنی، جلد6، چاپ پنجم، تهران: انتشارات ابوریحان.
  24. باختر، سید احمد (1388)، مجموعه آرای اصراری دیوان عالی کشور، چاپ دوم، تهران: انتشارات جنگل، جاودانه.
  25. 25.حمیتی واقف، احمد علی (1387)،  ادله اثبات دعوا،تهران: نشر حقوقدان.
  26. جعفری لنگرودی، محمد جعفر ( 1375)، دانشنامۀ حقوقی، جلد5، چاپ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  27. حیاتی، علی عباس (1390)، آیین دادرسی مدنی در نظم کنونی حقوقی، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
  28. دیانی، عبدالرسول (1386)، ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری، چاپ دوم، تهران: انتشارات تدریس.
  29. زراعت، عباس (1383)، قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی ایران، چاپ اول، تهران: خط سوم.
  30. شمس، عبدالله (1384)، آیین دادرسی مدنی، جلد 3، چاپ دوم، تهران: انتشارات دراک.
  31. شمس، عبدالله (1390)، ادله اثبات دعوا، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات دراک.
  32. شهیدی، موسی (بی‌تا)،موازین قضایی، چاپ سوم، بی‌جا، کتابفروشی محمد علی علمی.
  33. شیخ‌نیا، امیرحسین (1375)، ادله اثبات دعوی، چاپ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  34. صانعی، یوسف ( 1384)، استفتاآت قضایی، جلد1، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
  35. عظیمی، محمد (1369)، ادله اثبات دعوی، بی‌جا، مؤسسۀ انتشارات هاد.
  36. کاتوزیان، ناصر (1385)، اثبات و دلیل اثبات، جلد2، چاپ سوم، تهران: نشر میزان.
  37. گلدوزیان، ایرج (1384)، ادله اثبات دعوا، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
  38. محقق داماد، سید مصطفی (1383)، قواعد فقه 3 (بخش قضایی)، چاپ سوم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  39. مدنی، سید جلال‌الدین (1375)، آیین دادرسی مدنی، جلد‌2، چاپ چهارم، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
  40. مدنی، سید جلال‌الدین (1374)، ادله اثبات دعوا، چاپ سوم، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
  41. مسیحی، مهرزاد (1387)، قانون آیین دادرسی مدنی در آیینه آراء قضایی و نظرات مشورتی، چاپ اول، تهران: انتشارات خرسندی.
  42. مهاجری، علی (1380)، شرح قانون آیین دادرسی مدنی، جلد2، چاپ اول، تهران: گنج دانش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار