زیاده‌خواهی در اجرای حق، نه‌فقط از نظر اخلاق نکوهیده است، بلکه علم حقوق نیز به‌صراحت آن را برنمی‌تابد؛ چراکه به حکم عقل و منطق، توازن و تعادل حقوق انسان‌ها و میزان بهره‌مندی آن، بهترین راه هم‌گرایی و نیل به عدالت مورد انتظار است. با‌این‌حال، قلمرو استفاده از حق، همیشه محل مناقشه بوده است و هرازگاهی، شاهد شکل‌گیری تصمیمات قانونی متفاوت در این حوزۀ مهم از مسئولیت مدنی هستیم. تصویب مواد 352 تا 354 قانون مجازات اسلامی سابق، نشانۀ جانب‌داری از مسئولیت مطلق صاحب حق بود که نتیجه‌ای جز تعطیلی حق هنگام اصطکاک با حق دیگران را در پی نداشته و با مبانی قانونی دیگر، به‌ویژه اصل 40 قانون اساسی و مادۀ 132 قانون مدنی، در تعارض آشکار بوده است؛ امری که انتقاد نویسندگان حقوقی را برانگیخته و موجب نسخ مواد یادشده و نگارش و تصویب مادۀ نه‌چندان روشن 521 قانون مجازات اسلامی جدید شده است. این نوشتار با مطالعه در قلمرو، شرایط و ضمانت اجرای سوءاستفاده از حق، به‌دنبال امکان جمع مادۀ تازه‌تصویب با مادۀ 132 قانون مدنی در پرتو دیدگاه‌های حقوق‌دانان فرانسوی و فقیهان امامیه است. شایان ذکر است، باوجود اینکه مادۀ 132 قانون مدنی، مبنای نگاه قانون‌گذاران به حکم سوء استفاده از حق است، اما ماهیت چندگونۀ حق موجب شده است که حد ترخص حق، دوسویه باشد؛ یعنی گاه سوء استفاده از حق ضمانت اجرا نداشته باشد و قانون‌گذار حکم اعمال حق را مطلق گذارد و گاه اجرای منصفانۀ حق را ممنوع سازد که از این نظر می‌توان برای حق تقسیمی جدید ارائه کرد که عبارت است از: حق مطلق و حق نسبی
امامی، سیدحسن (1370)، حقوق مدنی، جلد 1، تهران: انتشارات اسلامیه.
پروین، فرهاد و نصرتی صدقیانی، ناصر (1390)، «تحلیلی از مسئولیت مندرج در مادۀ 132 قانون مدنی و تأملی بر تخصیص یا عدم تخصیص آن»، فقه و حقوق اسلامی، شمارۀ 3.
خدادادپور، منیره و دیلمی، احمد (1388)، «سوءاستفاده از حق طلاق و راهکارهای مقابله آن»، مجلۀ خانواده پژوهی، شمارۀ 17.
حاجی نوری، غلامرضا (1391)، «نقش تقصیر در ضمان ناشی از تسبیب»، فصلنامۀ حقوق، شمارۀ 3.
حائری شاهباغ، سیدعلی (1376)، شرح قانون مدنی، جلد 1، تهران: انتشارات گنج دانش.
شهیدی، مهدی (1380)، «تجاوز از حق»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، انتشارات دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شمارۀ 33-34.
کاتوزیان، ناصر (1376)، الزامات خارج از قرارداد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کریمی، عباس(1391)، «شروط تحمیلی از دیدگاه قواعد عمومی قراردادها»، مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، شمارۀ 1.
آشتیانی، میرزا محمد حسن (بی‌تا)، شرح فرائد الاصول (بحر الفوائد)، تهران: چاپ اسلامیه.
آل کاشف الغطاء، شیخ محمد حسین (2011 م)، تحریر ﺍلمجلةالاحکام ﺍلعدلیة، جلد 1، تهران: دارالتقریب الاسلامی.
امام خمینی، روح‌الله (1385ق)، الرسائل، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
انصاری، شیخ مرتضی (1368)، المکاسب، تبریز: چاپ غدیر.
Mazeaud (H-Jet L), (1988), Lecons de droit Civil, T.2. V.1. Obligation, Paris, Montchrestien.
Viney, Genevieve, (1998), Les Conditions de la Responsabilite, 2ed, Paris, L.G.D.J.
محسن (1406)، الوافی، جلد 18، چاپ اول، اصفهان: کتابخانۀ امام على.
کلینى، ابوجعفر محمد (1407)، الکافی، جلد 5، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
مجلسى، محمد باقر (1403)، بحارالأنوار، جلد 72، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محقق ثانى، على بن حسین عاملی (1414)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، جلد4و 5، چاپ دوم، قم: مؤسسۀ آل البیت.
مغنیه، محمد جواد (1421)، فقه الامام الصادق علیه السلام،جلد 4، چاپ دوم، قم: مؤسسۀ انصاریان.
موسوى خمینى، روح‌الله (1425)، تحریر الوسیله، مترجم: اسلامى، على، جلد 1 و 4، چاپ بیست و یکم، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
نجفى، محمد حسن (1404)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد 22، 23، 25، 27 و 35، چاپ هفتم، بیروت: دار الإحیاءالتراث العربی.
نورى، حسین (1408)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، جلد 14، چاپ اول، قم: مؤسسۀ آل البیت.
واسطى، محب الدین (1414)، تاج العروس من جواهر القاموس، جلد 5، چاپ اول، بیروت: دار الفکر.
امامى، حسن، حقوق مدنى، جلد 1 و 2، تهران: انتشارات اسلامیه، بی تا.
امیدی، مجتبی (پاییز 1386)، حقوق بانکی 2، تک جلدی، چاپ سوم، تهران: بانک ملی ایران.
بجنوردى، سید محمد (1401)، قواعد فقهیه، جلد 1و 2، چاپ سوم، تهران: مؤسسۀ عروج.
شاهرودى، محمود هاشمى (1426)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، جلد 1، چاپ اول، قم: دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت.
طباطبائی، سید محمد حسین (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، مترجم: موسوی همدانی، سید محمد باقر، جلد 2، چاپ چهارم، قم: انتشارات حوزه علمیه قم.
طبرسی، فضل بن حسن (1360)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجم: ستوده، رضا، جلد 3، چاپ اول، تهران: انتشارات فراهانی.
قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، جلد 1، چاپ یازدهم، تهران: درس‌هایی از قرآن.
قرشى، علی اکبر(1412)،قاموس قرآن، جلد1و7، چاپ ششم، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
محقق داماد، مصطفی (1383)، قواعد فقه، جلد 1و 2، چاپ دوازدهم، تهران: نشر علوم اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر، ربا و بانکداری اسلامی، چاپ اول، قم: بی نا، بی تا.
مطهرى، شهید مرتضى، فقه و حقوق، جلد 2، چاپ اول، قم: بی جا، بی تا.
موسویان، عباس (پاییز 1384)، «ارزیابی قراردادهاو شیوه های اعطای تسهیلات در بانکداری بدون ربا»، اقتصاد اسلامی، شمارۀ 19.
میرزاى قمى، ابوالقاسم (1413)، جامع الشتات، جلد 3، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ کیهان.
میرمعزی، سیدحسن، «صلح و جعاله بدیل‌هاى مناسب براى عقود بانکی»، مجلۀ فقه اهل بیت، جلد 20- 19، چاپ اول، قم: دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت، بی تا.
هرورانی، حسین و زه تابیان، مصطفی (مهر 1388)، «شیوه‌های اعطای تسهیلات و نحوه وام دهی با توجه به ماهیت آنها»، بورس، شمارۀ 86.
قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره) و آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرائی، (1371)،تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی.
)