1
دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی پردیس بین المللی ارس دانشگاه تهران
2
استاد دانشگاه تهران
10.22034/law.2025.61227.3399
چکیده
فاصله طبقاتی یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی و جرم‌شناختی است. تحرک طبقاتی، از جمله مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر بر بزهکاری است. تحرک طبقاتی، روند تغییر در یک طبقه و حرکت از یک وضعیت طبقاتی به وضعیت دیگر، در مسیری نزولی یا صعودی، به شمار می‌‌رود. در این جستار، به یافتن راهکارهایی که بتواند به چرایی و چگونگی تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در جامعه ایران پاسخ درخوری بدهد، همت شده است. از این‌رو، پرسش اساسی این مقاله این بوده که فرایند تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در جامعه ایران چگونه است؟ در پاسخ، فرضیه اساسی براین محور قرار داشته که وجود انگیزه قوی برای حرکت طولی در طبقات اجتماعی به سمت بالا و فقدان امکانات و ابزارهای قانونی لازم از جهت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... در راستای این تحرک، موجب فراهم شدن زمینه-های ارتکاب جرم می‌شود. یافته‌های پژوهش بر این محور قرار داشته که مؤلفه‌های بسترساز جرم در ایران از جمله اوضاع نابسامان اجتماعی-اقتصادی و نظام اداری، بهم ریختگی طبقات اجتماعی ناشی از افزایش بی رویه تورم و کاهش ارزش پول ملی و گسترش حاشیه‌نشینی، برآیند تحرکات طبقاتی در ایران بوده و بر بزهکاریِ ناشی از بهم ریختگی طبقات اجتماعی تأثیر بسزایی داشته و رخداد جرایم اقتصادی، مالی و فساد اداری همچون سرقت، کلاهبرداری، اختلاس و جرایم مربوط به حوزه‌‌ی ارز را نیز به دنبال داشته است؛ زیرا تحرک طبقاتی پیش از آنکه سایر حوزه‌های اجتماعی را آماج قرار دهد، مستقیماً بسترهای اقتصادی-مالی را هدف قرار می‌دهد. هرچند که تبعاً و غیرمستقیم ممکن است بر سیر تصاعدی نرخ جرایم ضد امنیت و آسایش یا جرایم علیه تمامیت جسمانی شهروندان اثر گذارد. همچنین نظریه فشار مرتن به میزان زیادی رویداد جرایم در جامعه ایران را توجیه می‌نماید و از بین تمام مؤلفه‌ها، ناهمـاهنگی میان ابزارها و هدف‌های قانونیِ جامعه، عمده‌ترین مؤلفه در جهت‌گیری به سمت جرم قلمداد می‌شود.
مسیب زاده, حامد و میر خلیلی, سیدمحمود . (1404). تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در ایران. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, (), -. doi: 10.22034/law.2025.61227.3399
MLA
مسیب زاده, حامد , و میر خلیلی, سیدمحمود . "تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در ایران", مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, , , 1404, -. doi: 10.22034/law.2025.61227.3399
HARVARD
مسیب زاده, حامد, میر خلیلی, سیدمحمود. (1404). 'تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در ایران', مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, (), pp. -. doi: 10.22034/law.2025.61227.3399
CHICAGO
حامد مسیب زاده و سیدمحمود میر خلیلی, "تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در ایران," مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, (1404): -, doi: 10.22034/law.2025.61227.3399
VANCOUVER
مسیب زاده, حامد, میر خلیلی, سیدمحمود. تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در ایران. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 1404; (): -. doi: 10.22034/law.2025.61227.3399
)