مطالعۀ تطبیقی حق فسخ ناشی از عدم انطباق مادی کالا در کنوانسیون 1980 وین، دستورالعمل 2019 اتحادیۀ اروپا و حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

10.22034/law.2025.56573.3272

چکیده

در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای به‌منظور حمایت حداکثری از مصرف‌کننده و رفع موانع اصلی تجارت فرامرزی، کنوانسیون‌ها و مقرره‌های متعددی برای هماهنگی و نزدیک‌سازی قوانین ملی کشورها وضع شده است که بخشی از این مقررات به پیش‌بینی روش‌های جبران خسارت خریدار، ازجمله حق فسخ در فرض عدم انطباق مادی کالا می‌پردازد. درواقع فروشنده با انعقاد قرارداد متعهد می‌گردد کالایی را به مشتری تسلیم نماید که منطبق با قرارداد باشد. حال آنکه تحویل کالای غیرمنطبق، خریدار را از منتفع شدن از آثار آن که هدف اصلی وی از انعقاد قرارداد بوده است، باز می‌دارد. لذا همانند بسیاری از نظام‌های حقوقی، در کنوانسیون 1980 وین و دستورالعمل 771/2019 اتحادیۀ اروپا، حق فسخ به‌عنوان یکی از شیوه‌های جبران خسارت عدم انطباق مادی کالا شناسایی شده است. با وجود این، در حقوق ایران فقدان مقررات معین در خصوص انطباق کالا و ارائۀ تفکیک‌های ظریف در مورد تسلیم کالای غیر‌منطبق، بررسی موضوع را با مشکل مواجه ساخته است. از این رو با توجه به اهمیت یکسان‌سازی قوانین در تسهیل و توسعۀ تجارت فرامرزی، هدف پژوهش حاضر آن است که شباهت‌ها و تفاوت‌های انطباق مادی کالا و حق فسخ ناشی از آن را در کنوانسیون، دستورالعمل و حقوق ایران تبیین نماید. بررسی‌های یادشده نشان داده که مفهوم «انطباق» مادی کالا با قرارداد به‌طور محدود در حقوق ایران پذیرفته‌شده است و شرایط اعمال حق فسخ ناشی از آن در دستورالعمل نسبتاً مشابه کنوانسیون و متفاوت با نظام حقوقی ایران است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. الف) منابع فارسی

    - کتاب‌ها

    1. امامی، سید حسن (1383). حقوق مدنی. تهران: گنج دانش.
    2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1390). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
    3. حائری، سید علی (1399). شرح قانون مدنی. تهران: گنج دانش.
    4. حیاتی، علی‌عباس (1392). قواعد عمومی قراردادها. تهران: میزان.
    5. شعاریان، ابراهیم و رحیمی، فرشاد (1400). حقوق بیع بین‌المللی: شرح کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا در پرتو دکترین و رویه قضایی مطالعۀ تطبیقی با اسناد بین‌المللی و حقوق ایران. تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
    6. شهیدی، مهدی (1397). شروط ضمن عقد. تهران: مجد.
    7. شهیدی، مهدی (1391). تعهدات(حقوق مدنی 3). تهران: مجد.
    8. صفایی، سید حسین (1396). قواعد عمومی قراردادها. تهران: میزان.
    9. صفایی، سید حسین؛ عادل، مرتضی؛ کاظمی، محمود (1395). حقوق بیع بین‌المللی. تهران: دانشگاه تهران.
    10. کاتوزیان، ناصر (1399). حقوق مدنی؛ معاملات معوض- عقود تملیکی. تهران: گنج دانش.
    11. کاتوزیان، ناصر (1395). قواعد عمومی قراردادها. تهران: سهامی انتشار.

    - مقالات

    1. اسدی، محمد‎مهدی (1401). فسخ قرارداد به عنوان طریق جبرانی در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا(مطالعه تطبیقی). تمدن حقوقی، 5 (13)، 31-52.

    Doi: 10.22034/lc.2023.160272

    1. اصغری آقمشهدی، فخرالدین و محمد‌زاده، علی (1387). بررسی تطبیقی حق درخواست تعمیر کالا از سوی خریدار در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا 1980 و حقوق ایران. پژوهشنامۀ بازرگانی، 13 (49)، 121-143.
    2. امینی، منصور؛ مافی، همایون و اعظمی چهار برخ، حسین (1390). بررسی حق فسخ ناشی از پیش‌بینی نقض قرارداد در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا و حقوق ایران. مطالعات حقوقی(علوم اجتماعی و انسانی شیراز)، 3 (1)، 35-52.
    3. تاری، حسین؛ قاسم‌زاده، میر‌جعفر و محمدی، سام (1399). تحلیل رابطۀ حقوقی حق رفع عدم مطابقت فروشنده با حق فسخ خریدار (مطالعۀ تطبیقی در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا، اصل یونیدرویت و حقوق ایران). حقوق تطبیقی، 24 (2)، 1-25.
    4. خیری‌جبر، علی؛ قبولی درافشان، سید محمدمهدی و انصاری، اعظم (1397). چگونگی اعمال فسخ در فرض نقض تعهدات قراردادی در کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980، حقوق ایران و حقوق عراق. مطالعات بین‌المللی، 15 (3)، 89-114.         Doi: 10.22034/isj.2018.89600
    5. شعاریان، ابراهیم و رحیمی، فرشاد (1393). بازرسی کالا و اخطار عدم انطباق آن در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا و حقوق ایران. حقوق تطبیقی، 18 (1)، 75-98.
    6. شعاریان، ابراهیم و صاحب‌جمع سارا (1400). سلسله‌مراتب و تغییر ضمانت اجراهای نقض قرارداد؛ رویکرد اسناد بین‌المللی و حقوق ایران.  مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 12 (24)، 33-79.                                               Doi: 10.22034/law.2021.44754.2854
    7. شعاریان، ابراهیم و رحیمی، فرشاد (1393). انطباق مادی کالا با قرارداد در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا مصوب 1980 و حقوق ایران. حقوقی بین‌المللی، 31 (51)، 41-66.

    Doi: 10.22066/cilamag.2015.15769

    1. شفیعی، حدیث و فروحی، مرتضی (1399). بررسی شرایط فسخ قرارداد در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا، حقوق ایران و اصول حقوقی اروپایی. راه وکالت، (23)، 73-92.
    2. قاسمی، رسول و مهدوی، محمدهادی (1397). حق فسخ ناشی از پیش‌بینی نقض قرارداد در اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی، کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا و حقوق ایران. تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 14 (38)، 99-116.
    3. میرزانژاد جویباری، اکبر (1384). ناممکن شدن ردّ مبیع و اعمال حق فسخ خریدار (بررسی تحلیلی کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا 1980 وین و حقوق ایران). حقوقی، (33)، 271-302.

    Doi: 10.22066/cilamag.2005.17979

    ب) منابع انگلیسی

    1. Agapiou, N. (2015). Buyer’s Remedies under the CISG and English Sales Law: A Comparative Analysis. Doctoral Dissertation, University of Leicester.
    2. Alhajaj, A. M. A. H. (2015). The Concept of Fundamental Breach and Avoidance under CISG. Doctoral Dissertation, Brunel University London.
    3. Andersen, C. B. (2012). Article 39 of the CISG and Its Noble Month for Notice-Giving; a(Gracefully) Ageing Doctrine. JL & Com., 30 (2), 185.
    4. Atamer, Y.; Bergsten, E.; Bonell, M. J.; Flechtner, H.; Gama, L.; Garro, A.; Bridge, M. (2019). CISG Advisory Council Opinion No. 19: Standards and Conformity of the Goods under Article 35 CISG. Nordic Journal of Commercial Law, (2(, 34-63.

    Doi: https://doi.org/10.5278/ojs.njcl.v0i2.3396.

    1. Bygum, M. (2010). Extenson and Limitition of the Buyers Right to Avoid the Contract under the Cisg with Focus on the Sitiuation Whedther the Seller is in Current Breach of the Contract After the Yime for Performance Has Passed. Available Online at: https://law.au.­dk/fileadmin/Jura/dokumenter/forskning/rettid/2010/afh21-2010.pdf.
    2. Carvalho, J. M. (2019). Sale of Goods and Supply of Digital Content and Digital Services–Overview of Directives 2019/770 and 2019/771. Journal of European Consumer and Market Law, 8 (5), 194-201.
    3. Claeys, I., Vancoillie, J. (2017). Remedies, Modification of Digital Content and Right to Terminate Long-Term Digital Content Contracts. In Digital Content & Distance Sales: New Developments at EU Level, 15 (4), 167-232.
    4. De Franceschi, A. (2021). Consumer's Remedies for Defective Goods with Digital Elements.  Intell. Prop. Info. Tech. & Elec. Com. L., (12), 143.
    5. De Luca, V. (2015). The Conformity of the Goods to the Contract in International Sales. Pace Int'l L. Rev., 27 (1), 161-178.
    6. Flechtner, H. M. (2007). Conformity of Goods, Third Party Claims, and Buyer’s Notice of Breach under the United Nations Sales Convention ("CISG"), With Comments on "the" Mussels Case, "the" Stolen Automobile Case, "and the" Ugandan Used Shoes Case. University of Pittsburgh School of Law. available at: https://law.­bepress.com/pittlwps/art64.
    7. Graffi, L. (2003). Case Law on the Concept of Fundamental Breach in the Vienna Sales Convention. Int'l Bus, LJ,
    8. Honnold, J. (1999). Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations convention. The Hague: Wolters Kluwer Law & Business.
    9. Howells, G. G. (2016). Reflections on Remedies for Lack of conformity in Light of the Proposals of the EU Commission on Supply of Digital Content and Online and Other Distance Sales of Goods: In European Contract Law and the Digital Single Market: The Implications of the Digital Revolution(Edited by: De Franceschi, A.). Cambridge: Cambridge University Press, Intersentia.
    10. Magnus, U. (2005). The Remedy of Avoidance of Contract Under CISG-General Remarks and Special Cases. JL & Com., (25(, 423.
    11. Maley, K. (2009). The Limits to the Conformity of Goods in the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG): in Int'l Trade & Bus. L. Rev: Volume Xll (Edited By: Moens, G. , Jones, R.), London: Routledge-Cavendish.
    12. Malkawi, B. H. (2020). CISG: The Relation among Cure, Fundamental Breach, and Avoidance. JL Pol'y & Globalization, (93(, 24.
    13. Müller-Chen, M., & Pair, L. M. (2011). Avoidance for Non-Conformity of Goods under Art. 49(1)(a) CISG. Wolters Kluwer Law & Business. Available at:https://cisg-online.org/files/commentFiles/M%C3%BCller- Chen_Pair_FS_Bergsten_2011_655.pdf 
    14. Permats, C. (2012). Seller’s right to cure under the United Nations Convention for the International Sale of Goods(CISG). Master thesis, Faculty of Law, Lund University, Supervisor Professor Proshanto Mukherjee, Field of study International Contract Law Semester.
    15. Saidov, D. (2006). Anticipatory Non-Performance and Underlying Values of the Unidroit Principles.  L. Rev. ns, (11(, 795.
    16. Schlechtriem, p. (1998). Commentary on the Un Convention on the International Sale of Goods. Oxford University Press.
    17. Schroeter, U. A. (2017). Time-Limit Running Wild: Article 39(2) CISG and Domestic Limitation Periods. NJCL, (2), 152.
    18. Schulze, R. (2016). Supply of Digital Content–a New Challenge for European Contract Law: in European Contract Law and the Digital Single Market. The Implications of the Digital Revolution: (Edited by: De Franceschi, A.). Cambridge University Press: Intersentia.
    19. Schwenzer, I. (2005). Avoidance of the Contract in Case of Non-Conforming Goods (Article 49 (1)) A) CISG. JL & Com., (25), 437.
    20. Straetmans, G., & Meys, S. (2017). Digital Content and Distance Sales New Developments at EU Level: The New Proposals for Directives Concerning Digital Content and Online/Distance Sales: What Impact on Consumer Protection?. In Digital Content & Distance Sales/Claeys, [edit.]; e.a., Cambridge: Intersentia.
    21. Synodinou, T. E., Jougleux, P., Markou, C., & Prastitou, T. (2019). EU Internet Law in the Digital Era: Regulation and Enforcement. Switzerland: Springer Nature.
    22. Twigg-Flesner, C. (2020). Conformity of Goods and Digital Content/Digital Services. El Derecho Privado en el Nuevo Paradigma Digital, Barcelona-Madrid, Marcial Pons. Available at ssrn: https://ssrn.com/abstract=3526228.
    23. Van Gool, E., & Michel, A. (2019). The New Consumer Sales Directive 2019/771 and Sustainable Consumption: A Critical Analysis. Journal of European Consumer and Market Law (EuCML), 136-147. Available at ssrn: https://ssrn.com/abstract=­3732976.
    24. Yovel, J. (2005). The Seller's Right to Cure a Failure to Perform: An Analytic Comparison of the Respective Provisions of the CISG and the PECL. NJCL, 1.

    - Legal Case

    1. Clout Case No. 2 Ob 48/02a, Austria, 27 February 2003.
    2. CLOUT Case No. 235 [Bundesgerichtshof, Germany, 25 June 1997], published in RECHT DER INTERNATIONALEN WIRTSCHAFT (RIW) 1037(1997) (German).
    3. CLOUT Case No 83[Oberlandesgericht München, Germany, 2 Mar. 1994]; CLOUT Case No. 124[Bundesgerichtshof, Germany, 15 Feb. 1995].
    4. CLOUT Case No. 282[Oberlandesgericht Koblenz, Germany, 31 Jan. 1997].
    5. CLOUT Case No. 165[Oberlandesgericht Oldenburg, Germany, 1 Feb. 1995].
مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
دوره 15، شماره 37
دی 1403
صفحه 161-196

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار