اصل علم دادگاه به قانون به‌عنوان مبنایی برای زیست‌محیطی شدن ایکسید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه مازندران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل دانشگاه مازندران، ایران

10.22034/law.2024.60260.3360

چکیده

نقش فزایندۀ ایکسید به‌عنوان مرجع بین‌المللی حل و فصل اختلافات سرمایه‌گذاری بین‌المللی در پی افزایش توجه به سرمایه‌گذاری‌های خارجی به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه، مسائل نوینی را دربارۀ حدود اختیارات داوری پدید آورده است. یکی از این مسائل، اصل دیرین علم دادگاه به قانون است که عمدتاً برای توضیح اختیار یا الزام دیوان‌های داوری برای تفسیر و اعمال هنجارها و قواعد مستقل از اظهارات طرفین به‌کار گرفته می‌شود. ازآنجا که این اصل به‌صراحت در قواعد و آیین دادرسی اغلبِ داوری‌های سازمانی بین‌المللی ازجمله ایکسید پیش‌بینی نشده است، سؤالات و چالش‌هایی درخصوص به‌کارگیری آن از سوی این محاکم وجود دارد. نگارندگان مقالۀ حاضر ضمن ارزیابی رویکرد ایکسید در استناد به اصل علم دادگاه به قانون، ظرفیت این اصل در فراهم آوردن امکان استناد داوران به قواعد و ضوابط زیست‌محیطی ملی و بین‌المللی را مورد بررسی قرار می‌دهند. یافتۀ مقالۀ حاضر این است که در فضایی که امروزه ملاحظات زیست‌محیطی در حقوق سرمایه‌گذاری اهمیت قابل‌توجهی یافته است، ایجاد تعادل و تناسب میان «صیانت از اصول داوری به‌ویژه ارادۀ طرفین» از یک سو و «حفظ منافع عمومی (زیست‌محیطی)» از سوی دیگر، مستلزم هوشیاری ایکسید است تا با اتخاذ مواضع رویه‌ساز و کاربست اصولی مانند اصل علم دادگاه به قانون، به این مهم دست پیدا کند. چنین رویکردی نه‌تنها عدول از حدود اختیارات دیوان داوری تلقی نمی‌‌شود، بلکه ضمن مصون نگه‌داشتن رأی داوری در مقام شناسایی، اجرا و ابطال نزد محاکم ملی، سبب استحکام بقا و مشروعیت این نهاد و افزایش اعتماد عمومی به این نهاد بااهمیت خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. زمانی، سید قاسم و حسیبی، به‌آذین (1398). اصول حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری. تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
    2. مافی، همایون (1397). شرحی بر قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران. تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.

    - مقالات

    1. صمدی مله، صاحبه و مافی، همایون (1400). کشف حقیقت در داوری تجاری بین‌المللی با تأکید بر قواعد پراگ (2018). حقوق تطبیقی، 8 (2)، 237-258.

    Doi: 10.22096/law.2021.119449.1600

    1. ضیایی، سید یاسر (1393). جایگاه تعهدات زیست‌محیطی در حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری. حقوق عمومی، 15 (42(، 191-224.
    2. مافی، همایون و تقی‌پور، محمدحسین (1396). ماهیت حقوقی نهاد داوری. حقوق خصوصی، 6 (21)، 177-204.  Doi: 10.22054/jplr.2017.8140
    3. محمدی‌نژاد، سمیرا؛ غریبه، علی؛ پاشازاده، حسن (1400). محدودیت‌های آزادی ارادۀ طرفین در تعیین قانون حاکم بر آیین داوری تجاری بین‌المللی. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 12 (24)، 137-169.   22034/law.2021.41025.2683 Doi:
    4. محمودی کردی، زهرا (1397). ماهیت اصول کلی حقوقی و کارکردهای آن در حقوق بین‌الملل. حقوقی بین‌المللی، 35 (58)، 329-364.  Doi: 10.22066/cilamag.2018.31692
    5. میرشاه پناه، زهرا؛ مافی، همایون؛ دارویی، عباسعلی (1402). مطالعۀ تطبیقی تحصیل دلیل از سوی داور در نظام حقوقی ایران و آمریکا و قواعد کانون وکلا بین‌المللی. مطالعات حقوق تطبیقی، 14 (1)، 539-562.                               Doi: 10.22059/jcl.2022.346687.634406

    ب) انگلیسی

    - Books

    1. Jolowicz, A. John (2008). On Civil Procedure. NewYork: Cambridge University Press.
    • Julian D.M Lew & loukas A, Mistelis (2003). Comparative International Commercial Arbitration. NewYork: Kluwer Law International.
    • Van Rhee, C,H. (2005). European Tradition in Civil Procedure.

    - Articles

    • Alberti, Christian P. & Bigge, David M. (2015). Ascertaining the Content of the Applicable Law and Iura Novit Tribunes: Approaches in Commercial and Investment Arbitration. Dispute Resolution Journal, 70 (2), 1-20.
    • Cica, Alexander (2014). The Principle of Iura Novit Curia. Young Scholars in International Arbitration, 2, 105-124.
    • Gaillard, Emmanuel& Banifatemi Yas (2003). The Meaning of “and” in Article 42(1), Second Sentence, of the Washington Convention: The Role of International Law in the ICSID Choice of Law Process, ICSID Review- Foreign Investment Law Journal, 18 (2), 375-411.
    • Knuts, Gisela (2016). Jura Novit Curia and the Right to Be Heard - An Analysis of Recent Case Law, Arbitration International, 28 (4), 669-688.
    • Koch, O.V& . Streltsova, E.J. (2016). Principle Iura Novit Curia in International Commercial Arbitration, Scientific Periodical of Ukraine, (22), 181-188.
    • Sebayiga, V. (2020). Environmental Protection under the Ugandan Model Bilateral Investment Treaty: A Call for Reform, SSRN Electronic Journal, Doi: 10.2139/ssrn.4317923.
    • Tanzi, Attila M. (2019). On Judicial Autonomy and the Autonomy of the Parties in International Adjudication, with Special Regard to Investment Arbitration and ICSID Annulment Proceedings, Journal of International Law, 33, 1-19
    • Viñuales, E. Jorge (2010). Foreign Investment and the Environment in International Law: An Ambiguous Relationship, British Yearbook of International Law, 80, 244-332.

    - Thesis

    • Sandberg, David (2011). Iura Novit Arbiter, How to Apply and Ascertain the Content of the Applicable Law in International Commercial Arbitration in Sweden, Goteborg University.

    - Document

    • United Nation General Assembely (2018). Fifth Report on the Protection of the Atmosphere, UN Doc. A/CN.4/711.

    - Cases

    • Case No. ARB/81/1, Amco Asia Corporation and others v. Republic of Indonesia, 1986 May 16 Decision on the Application for Annulment
    • ICSID Case No. ARB/81/2, Klockner v. Cameroon, Ad Hoc Committee Decision, 1994.
    • ICSID Case No. ARB/96/1, Compani'a Del Desarrollo de Santa Elena, S.A. v. Costa Rica, Feb. 17, 2000
    • ICSID Case No. ARB/01/3, Enron Creditors Recovery Crop and Ponderosa Assest L.P v. Republic of Argentina, Decision on Annulment, July 30,2010.
    • ICSID Case No. ARB/09/12, Pac Rim Cayman LLC v. Republic of El Salvador, 2016.
    • ICSID Case No. ARB/05/14, RSM Production Crop v. Grenada, Decision on Application for Preliminary Ruling, October 29, 2009
    • ICSID Case NO.ARB/06/4, Vestey Group Ltd, Bolivarian Republic of Venezuela, 2005
    • ICSID Case No. ARB/98/4, Wena Hotels Limited v. Arab Republic of Egypt, Decision on Application for Annulment, Feb. 5, 2002

    - Website

    • https://globallawexperts.com/iura-novit-curia-in-international-arbitration/ see at: April 2024, Iura Novit Curia from a Historical Perspective