کاربست سنجه‌های عدالت ترمیمی نظام‌ حقوقی ‌ایران در حمایت از بزه‌دیدگان ‌جنسی زیر 18 سال؛ با مدل نیاز- حقوق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،تهران

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

3 دانشیار دانشگاه شهید بهشتی، تهران

4 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،تهران

10.22034/law.2023.57151.3282

چکیده

با وجود رشد جرائم‌جنسی علیه کودکان و نوجوانان لکن کمترین میزان افشا و پیگیری قضایی را بهمراه داشته است. در این راستا، عدالت‌ترمیمی می‌تواند مسئولیت پذیری و جبران خسارت را بدون تضعیف تاثیر مجازات به‌عنوان یک جایگزینی برای رسیدگی به جرائم‌جنسی ارائه دهد؛ زیرابزه‌دیدگان را قادر می‌سازد تا با مجرمان (معمولاً با نظارت قضایی همراه است) ارتباط برقرار کنند. باوجود اثربخشی برنامه‌های عدالت‌ترمیمی در کاهش جرائم‌جنسی که با هدف بازپروری بزهکارانِ نوجوان یا مجرمانی است که برای اولین بار مرتکب بزه شده‌اند، کودکان و نوجوانان بزه‌دیدةجنسی خارج از محدودة این نظام قرار گرفته درنتیجه عدم تحقق وعدة عدالت‌ترمیمی برای حمایتگری از بزه‌دیدگان و اجرای عدالت قابل‌پیش‌بینی خواهد بود. با عنایت به طرح مباحث عدالت‌ترمیمی‌در نظام قانونی و قضایی ایران، این پژوهش که به‌لحاظ نوع کیفی و به‌لحاظ روش توصیفی ـ تحلیلی است به دو مسئلۀ اصلی می‌پردازد: اول شناسایی و بیان استانداردهایی از عدالت‌ترمیمی‌جهت کمک و حمایت حداکثری از کودکان و نوجوانان بزه‌دیدةجنسی با نگاهی بر تجربه اجرای برنامه‌های عدالت‌ترمیمی در سایر کشورها و مدل ارائه شده گال و دوم، چالش‌های پیش روی نظام‌حقوقی‌ایران در راستای عملیاتی شدن عدالت‌ترمیمی. در شرایط موجودِ نظام‌حقوقی‌ایران، نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد «استفاده از کنشگران آموزش‌دیدۀ عدالت‌ترمیمی‌و بهره‌مندی از قابلیت‌ سازمان‌های مردم‌نهاد»، بهبود و درمان بزه‌دیدگان‌جنسی زیر ‌18سال را فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. شیری، عباس (1388). جلوه‌هایی از عدالت ‌ترمیمی ‌در حقوق اسلامی. اندیشه‌هایی در حقوق اسلامی، به اهتمام سعید بیگدلی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
    2. کرد علیوند، روح‌الدین و محمدی، احمد (1400). بزه‌دیده و بزه‌دیده‌شناسی. تهران: مجد.
    3. معارفوند، معصومه؛ تدین، نازنین و مسعودی، غزاله (1398). کودک‌آزاری جنسی. تهران: روزنه.
    4. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1384). سیاست جنایی، در علوم جنایی: مجموعه مقالات. تهران: سلسبیل.

    - مقالات

    1. اردبیلی، محمدعلی (1386). اطفال در معرض‌خطر. قضاوت، (45)، 52-53.
    2. حسن حاجی‌تبار فیروزجایی (1397). پیشگیری وضعی از بزه‌دیدگی کودکان در معرض خطر در ایران با تأکید بر قوانین و مقررات انگلستان. مطالعات پیشگیری از جرم، 5 (17)، 129.
    3. عراقیان مجرد، فرشته؛ ثناگو، اکرم و جویباری، لیلا (1397). تفکر در سطوح بالا: رویکرد ضروری در آموزش پرستاری (نامه به سردبیر). ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 18 (81)، 470-471.
    4. اسفندیار، علی؛ وطنی، امیر و جعفری، فریدون (1399). مبانی جرم‌انگاری جرایم جنسی در قانون موضوعه با تکیه بر سیاست کیفری. پنجمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش.
    5. محبی، محسن و فیض‌الهی، فرانک (1400). واکاوی مفهوم عدالت بین نسلی در حقوق بین‌الملل محیط زیست. حقوقی بینالمللی، 38 (65)، 7-30.

     Doi: 10.22066/cilamag.2021.243887

    1. مهرا، نسرین (1385). قوانین و مقررات کیفری ایران در قبال اطفال و نوجوانان بزهکار: حال و آینده. الهیات و حقوق دانشگاه علوم اسلامی ‌رضوی، 3 (20)، 41-60.
    2. میرمجیدی، سپیده (1400). ویژگی‌های الگوی مطلوب برنامه‌های عدالت ترمیمی در پرونده‌های خشونت جنسی؛ با نگاهی به گفتمان قضایی ایران. حقوقی دادگستری، 85 (114)، 433-463.                          Doi: 10.22106/jlj.2021.137409.3709
    3. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1386). بزه‌دیدگی اطفال. قضاوت، (45)، 53-56.
    4. نکونام، وحید (1402). دادرسی افتراقی اطفال بزه‌دیده در مرحلۀ پیش‌محاکمه. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 14 (31)، 255-285 . Doi: 10.22034/law.2022.51286.3123
    5. یزدانی، یوسفعلی (1395). ارزیابی الگوی کیفری ایران در جرایم جنسی. مطالعات حقوق، (1)، 127-138.

    - پایاننامه‌ها

    1. خلیلی، مهدی (1399). قابلیت‌های عدالت ‌ترمیمی ‌در زمینۀ تعرض‌های جنسی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی.
    2. کیال، مهسا (1384). حمایت از کودک در معرض‌خطر بهره‌کشی جنسی در اسناد بین‌المللی حقوق بشری. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.

    ب) منابع انگلیسی

    - Books

    • Amstutz, L. S. (2009). Little Book of Victim Offender Conferencing: Bringing Victims and Offenders Together in Dialogue. Good Books.
    • Angel, C. M., & Latimer, S. A. J. (2005). The Effectiveness of Restorative Justice Practices: A Meta. Crime Victims Meet Their Offenders: Testing the Impact of Restorative Justice Conferences on Victim, 85. (4).
    • Assembly, U. N. (2005). Report of the Independent Expert for the United Nations Study on Violence Against Children
    • Barone, C. (2016). Master of Public Policy. An Alternative Response: Developing Restorative Justice for Sexual Violence on BC University Campuses.
    • Bessell, S. (2011). Participation in Decision-Making in Out-of-Home Care in Australia: What Do Young People Say? 33 Child. & Youth Services REV.
    • Bolitho, J., & Freeman, K. (2016). The Use and Effectiveness of Restorative Justice in Criminal Justice Systems Following Child Sexual Abuse or Comparable Harms.
    • Braithwaite, J., & Strang, H. (2001). Introduction: Restorative Justice and Civil Society. In H. Strang & J. Braithwaite (Eds.), Restorative Justice and Civil Society (pp. 1–13). Cambridge University Press.
    • Crawford, A., & Burden, T. (2005). Integrating Victims in Restorative Youth Justice. Policy Press.
    • Crow, Peter, G., & Marsh, F. (1998). Lisa Merkel-Holguin, Sharing Power with the People: Family Group Conferencing as a Democratic Experiment. J. SOC. & SOC. WELFARE, 155.
    • Duckworth, G. (2013). Intergenerational Justice. In Encyclopedia of Corporate Social Responsibility(pp. 1484–1492). Springer.
    • Finkelhor, D. (2008). Childhood Victimization: Violence, Crime, and abuse in the Lives of Young People. Oxford University Press.
    • Gal, T, Benedetta Faedi Duramy Eds, & Id, E. (Eds.). (2015). at 59; Eran Uziely, Pupils` Participation in Placement Committees Implementing the Principle of Child Participation, 2015. In International Perspectives and Empirical Findings on Child Participation-Tali Gal; Benedetta Duramy. Oup.
    • Gal, T. (2014). Crime Victimization and Child Well-Being. In Handbook of Child Well-Being (pp. 2617–2652). Springer.
    • Garbett, C. (1993). And Focused Upon Victim’s Needs: Towards an Assessment of the Victim-Oriented Principles of Restorative Justice Practices. In Child Witnesses: Understanding and Improving Testimony. Guilford Publications.
    • Gillihan, S. J., Cahill, S. P., & Foa, E. B. (2014). Psychological Theories of PTSD. In M. J. Friedman, T. M. Keane, & P. A. Resick (Eds.), Handbook of PTSD: Science and Practice. The Guilford Press.
    • Mortimer, J. T., & Call, K. T. (2001). Arenas of Comfort in Adolescence: A Study of Adjustment in Contex Psychology Press.
    • Pali, B., & Randazzo, S. (2018). Practical Guide: Implementing Restorative Justice with Child Victims. In Practical Guide: Implementing Restorative Justice with Child Victims - KU Leuven.
    • Panel on Research on Child Abuse and Neglect, Commission on Behavioral and Social Sciences and Education, Division of Behavioral and Social Sciences and Education, National Research Council, & National Academy of Sciences. (1993). Understanding Child Abuse and Neglect. National Academies Press.
    • Paré, M. (2015). Inclusion and Participation in Special Education Processes in Ontario, Canada. In International Perspectives and Empirical Findings on Child Participation. (New York, 2015; Online edn, Oxford Academic, 18 Aug. 2016), Accessed 18 Jan. 2024.
    • Shiri, A, (2018). Manifestations of Restorative Justice in Islamic Law. Tehran, Thoughts in Islamic Law, by Begdali. S, Imam Sadegh University Press. First Edition.
    • Strang, H. (2004). Repair or Revenge: Victims and Restorative Justice. Oxford University Press.
    • Summary for Enhancing Domestic Violence Protections for LGBT People in the Philippines and Sri Lanka. (2022).
    • Vanfraechem, I. (2015). Victims and Restorative Justice(I. Aertsen, I. Vanfraechem, & D. Bolivar Fernandez, Eds.). Routledge.
    • Zinsstag, E., & Keenan, M. (Eds.). (2017). Restorative Responses to Sexual Violence: Legal, Social and Therapeutic Dimensions. Taylor & Francis.

    - Articles

    • Bessell, S. (2011). Participation in Decision-Making in Out-of-Home Care in Australia: What do Young People Say? Children and Youth Services Review, 33(4), 496–501.

    Doi: 10.1016/j.childyouth.2010.05.006

    1. J & Freeman, K (2016). The Use and Effectiveness of Restorative Justice in Criminal Justice Systems Following Child Sexual Abuse or Comparable Harms.
    • Braithwaite, J. (2002). Setting Standards for Restorative Justice. 42 Brit. Criminology, 563, 569–570.
    • Burton, M., Evans, R., & Sanders, A. (2007). Vulnerable and Intimidated Witnesses and the Adversarial Process in England and Wales. The International Journal of Evidence & Proof, 11(1), 1–23. Doi: 10.1350/ijep.2006.11.1.1
    • Cossar, J. (2014). You’ve Got to Trust Her and She’s Got to Trust You’: Children’s Views on Participation in the Child Protection System. & FAM. SOC. WORK, 103.
    • Cossins, A. (2007). Restorative Justice and Child Sex Offences: The Theory and the Practice. The British Journal of Criminology, 48(3), 359–378. Doi: 10.1093/bjc/azn013.
    • Crow, G., Peter, & Marsh, F. (1998a). Lisa Merkel-Holguin, Sharing Power with the People: Family Group Conferencing as a Democratic Experiment, 31 J. J. & SOC. WELFARE, 155.
    • Curtis-Fawley, S., & Daly, K. (2005). Gendered Violence and Restorative Justice: the Views of Victim Advocates: The Views of Victim Advocates. Violence Against Women, 11(5), 603–638.

    Doi: 10.1177/1077801205274488

    • Fielding, N. G., & Fielding, J. L. (2000). Resistance and Adaptation to Criminal Identity: Using Secondary Analysis to Evaluate Classic Studies of Crime and Deviance. Sociology, 34(4), 671–689.

    Doi: 10.1177/s0038038500000419

    • Flintan, F., & Eba, B. (2023). Participatory Rangeland Management: A Vehicle for Pastoralist Women s Empowerment in Ethiopia. Pastoralism: Research, Policy and Practice, 13(1).

    Doi: 10.1186/s13570-023-00286-4

    • Furman, W., & Buhrmester, D. (1985). Children s Perceptions of the Personal Relationships in Their Social Networks. Developmental Psychology, 21(6), 1016–1024. Doi: 10.1037/0012-1649.21.6.1016
    • Gal, T., & Moyal, S. (2011). Juvenile Victims in Restorative Justice: Findings from the Reintegrative Shaming Experiments. The British Journal of Criminology, 51(6), 1014–1034.Doi: 10.1093/bjc/azr052
    • Gal, T. (2021). Setting Standards for Child‐Inclusive Restorative Justice. Family Court Review, 59(1), 144–160.

    Doi: 10.1111/fcre.12546

    • Haji Tabar Firooozjaei, H, (2011). Situational Crime Prevention of VictimizingAtRisk Children; Emphasizing UK Regulations, Journal of Crime Prevention Studies, 5(17), 129.
    • Herman, J. L. (2005). Justice from the Victim’s Perspective. Violence Against Women, 11(5), 571-602.

    Doi:10.1177/1077801205274450

    • Hh Peter Rook, Pdf (Justice.org.uk). (n.d.). Justice Report on Prosecuting Sexual Offences | ICCA.
    • Hicks, A. J., & Lawrence, J. A. (1993). Children s Criteria for Procedural Justice: Developing a Young People s Procedural Justice Scale. Social Justice Research, 6(2), 163–182.

    Doi: 10.1007/bf01048475

    • Jeylan, T., & Mortimer, K. T. (2001). Joan Pennell, Family Group Conferencing in Child Welfare: Responsive and Regulatory Interfaces. Adolescence: A Study of Adjustment in Context.
    • Koss, M. P. (2013). The Restore Program of Restorative Justice for Sex Crimes: Vision, Process, and Outcomes, 29 J. J. Interpersonal Violence.
    • Larsen, J. J. (2014). Restorative Justice in the Australian Criminal Justice System, 127 RES. 127 RES. & PUB. POL’Y, 6.
    • Lawrence, J. A. (2003). Safeguarding Fairness for Children in Interactions with Adults in Authority: Computer-Based Investigations of the Judgments of Secondary School Students | Office. Criminology Research Council.
    • Lev-Wiesel, R., & First, M. (2018). Willingness to disclose child maltreatment: CSA vs other forms of child abuse in relation to gender. Child Abuse & Neglect, 79, 183–191.

    Doi: 10.1016/j.chiabu.2018.02.010

    • Mark, S., & Umbreit, R. (2006). Arab Offenders Meet Jewish Victim: Restorative Family Dialogue. Q, 24.
    • McGlynn, C., Westmarland, N., & Godden, N. (2012). I Just Wanted Him to Hear Me: Sexual Violence and the Possibilities of Restorative Justice. Journal of Law and Society, 39(2), 213–240.

    Doi: 10.1111/j.1467-6478.2012. 00579.x

    • Mirmajidi, S. (2021). Characteristics of the Desirable Model of Restorative Justice Programs in Cases of Sexual Violence: A Look at the Iranian Judicial Discourse. The Judiciarys Law Journal, 85(114), 433-463. [in Persian] Doi: 10.22106/jlj.2021.137409.3709
    • Mohebi, M., & Feizollahi, F. (2021). Intergenerational Justice in International Environmental Law. International Law Review, 38(65), 7-30.          Doi: 10.22066/cilamag.2021.243887
    • Najafi Abrandabadi, A.H (2014). Child Victimization, Judiciary Magazine 45, 56.
    • Pavelka, S. (2016). Finding That Most US States Have Incorporated Restorative Justice Legislation That Include General Provisions and Intent, Practices, Funding, and Evaluation, Restorative Justice in the States: An Analysis of Statutory Legislation and. Policy, 13.
    • Pennell, J. (2004). Family Group Conferencing in Child Welfare: Responsive and Regulatory Interfaces, 31 J. J. & SOC. WELFARE, 117.
    • Prasad Tripathy, J. (2013). Secondary Data Analysis: Ethical Issues and Challenges. Iranian Journal of Public Health, 42(12), 1478–1479.
    • Restorative Justice in Canada: From Sentencing Circles to Sentencing Principles. (2014). In Restorative Justice and Criminal Justice: Competing or Reconcilable Paradigms? Hart Publishing.
    • Sardina, A., & Ackerman, A. R. (2022). Restorative justice in cases of sexual harm. CUNY Law Review, 25(1), 1–56.

    academicworks.cuny.edu/clr/vol25/iss1/10

    • Shapland, J., Atkinson, A., Atkinson, H., Colledge, E., Dignan, J., Howes, M., Johnstone, J., Robinson, G., & Sorsby, A. (2006). Situating Restorative Justice within Criminal Justice. Theoretical Criminology, 10(4), 505–532. Doi: 10.1177/1362480606068876
    • Sherman, L. W. (2015). Compare for Example the Police-Based Restorative Conferences Run in the Australian Capital Territory as an Alternative to the Criminal Justice Process, with Police-Run Restorative Conferences in the United Kingdom, Which Are Addition to It. 31 J. of Quantitative Criminology, 1.
    1. Strang, H., Sherman, L. W., Mayo-Wilson, E., Woods, D., & Ariel, B. (2013). Restorative Justice Conferencing (RJC) Using Face‐to‐Face Meetings of Offenders and Victims: Effects on Offender Recidivism and Victim Satisfaction. A Systematic Review. Campbell Systematic Reviews, 9(1), 1–59.

    Doi: 10.4073/csr.2013.12

    • Tripathy, J. P. (2013). Secondary Data Analysis: Ethical Issues and Challenges. Iranian Journal of Public Health, 42(12), 1478–1479.
    • Tucker, C. J., McHale, S. M., & Crouter, A. C. (2001). Conditions of Sibling Support in Adolescence. Journal of Family Psychology JFP: Journal of the Division of Family Psychology of the American Psychological Association (Division 43), 15(2), 254-271.
    • Van Bijleveld, G. G., Dedding, C. W. M., & Bunders-Aelen, J. F. G. (2015). Children s and Young People s Participation within Child Welfare and Child Protection Services: a state‐of‐the‐art Review. Child & Family Social Work, 20(2), 129–138.

    Doi: 10.1111/cfs.12082

    • Vanfraechem, I. (2015). Victims and Restorative Justice (I. Aertsen, I. Vanfraechem, & D. Bolivar Fernandez, Eds.). Routledge.

    Doi: 10.4324/9780203070826

    • Wong, J. S., Bouchard, J., Gravel, J., Bouchard, M., & Morselli, C. (2016). Can at-Risk Youth be Diverted from Crime? A Meta-Analysis of Restorative Diversion Programs. Criminal Justice and Behavior, 43(10), 1310–1329.

    Doi.org/10.1177/0093854816640835

    - Others references

    • Khalili M, (2019). Capacities of Restorative Justice in Sexual Assaults (Master's degree, Tehran: Shahid Beheshti University).
    • kial, M, (2014). Protection of children at risk of sexual exploitation in international human rights documents (Master's thesis, Tehran: University of Tehran), 30.

    - Websites

    • Bloomsbury Collections - Restorative Justice and Criminal Justice - Competing or Reconcilable Paradigms?

    Bloomsburycollections.com, accessed December 25, (2022). www.bloomsburycollections.com/book/restorative-justice-and-criminal-justice-competing-or-reconcilable-paradigms/ch12-restorative-justice-in-canada-from-sentencing-circles-to-sentencing-principles. DOI: 10.5040/9781472559333.ch-012

    • Project Dove, Projectdoveor.org, Accessed December 25, (2022), projectdoveor.org/.
    • Oranga Tamariki act 1989 no 24 (as at 06 October 2023), Public act Contents – New Zealand Legislation. (2023, October 12). New Zealand Parliamentary Counsel Office. legislation.govt.nz/­act/public/1989/0024/latest/DLM147088.htmlNew Zealand Parliam­entary Counsel Office.
    • Oranga Tamariki act 1989 no 24 (as at 06 October 2023), Public act Contents – New Zealand Legislation. (2023a, October 12). New Zealand Parliamentary Counsel Office. legislation.govt.nz/­act/public/1989/0024/latest/DLM147088.html.
    • The Use of Antiretroviral Drugs for Treating and Preventing HIV Infection 2016. (n.d.). hildrenandaids.org. Retrieved January 18, 2024, from www.childrenandaids.org/sites/default/files/2017-05/­WHO-Consolidated-guidelines_Recommendations%20for%20a
      %20Public%20Health%20Approach.pdf