آثار استمرار اشغال فلسطین نسبت به دولت‌های ثالث؛ مواضع احتمالی دیوان بین‌المللی دادگستری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی تهران

2 دکتری حقوق بین‌الملل دانشگاه قم

10.22034/law.2024.58212.3314

چکیده

مدت‌های مدیدی از زمان اشغال سرزمین فلسطین از سوی اسرائیل می‌گذرد، اما همچنان راه‌حل مشخصی برای حل و فصل این بحران انسانی- امنیتی از سوی جامعۀ جهانی ارائه نشده است. با اینکه این اشغال نقض اصول و قواعد متعدد حقوق بین‌الملل، ازجمله حق بر تعیین سرنوشت و منع توسل به زور می‌باشد، ادامه و استمرار این وضعیت شبهاتی را در خصوص مشروعیت آن مطرح نموده است. فارغ از اتخاذ هر نوع راهکار عملی برای حل این معضل، تبیین ماهیت وضعیت موجود و قانونی بودن آن تا حد زیادی می‌تواند روشنگر اقدامات لازم بعدی باشد. از این رو، مجمع عمومی سازمان ملل متحد اخیراً با طرح سؤالی از دیوان بین‌المللی دادگستری خواهان تبیین تأثیر ادامۀ نقض‌های حقوق بین‌الملل ناشی از این اشغال بر ماهیت حقوقی اشغال و آثار آن نسبت به ثالث شده است. نگارندگان این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی در صدد ارزیابی ماهیت و آثار اشغال مستمر از منظر حقوق بین‌الملل و تبیین مواضع احتمالی دیوان بین‌المللی دادگستری در این باره‌ هستند. در نهایت، اساساً اشغال ناشی از توسل غیرقانونی به زور، درواقع نقض مستمر حقوق بین‌الملل بوده، باید از طریق پایبندی اشغالگر و ثالث به تعهدات خود ذیل حقوق بین‌الملل به صورت فوری و بدون قید و شرط پایان یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. الف) منابع فارسی

    - کتاب‌ها

    1. سیفی، سید جمال (1401). حقوق مسئولیت بین‌المللی. تهران: شهردانش.
    2. کمیسیون حقوق بین‌الملل (1388). مسئولیت بین‌المللی دولت: متن و شرح مواد کمیسیون. ترجمۀ علیرضا ابراهیم‌گل. تهران: شهردانش.

    - مقالات

    1. احمدی‌نژاد، مریم؛ امین‌الرعایا، یاسر و متاجی، محسن (1399). تحول مفهومی اشغال از منظر حقوق بین‌الملل با تأکید بر وضعیت اراضی غزه. مطالعات حقوق عمومی. 50(3)، 1263-1285.  Doi:10.22059/jplsq.2019.254005.1746
    2. امیریان، سید محمدباقر (1395). حقوق بین‌الملل و اختلاف اسرائیل و فلسطین. مطالعات بین‌المللی، 13(15)، 21-40.
    3. باقرزاده، رضوان و رنجبریان، امیرحسین (1394). بنیان اجرای حقوق بشردوستانه: تعهد دولت‌ها به رعایت تضمین رعایت حقوق بشردوستانه. پژوهش حقوق عمومی. 16(46) 125-154.
    4. جوانی، مارگریت (1384). نقش آراء دیوان بین‌المللی دادگستری در حفظ صلح و امنیت بین المللی. کانون وکلا، (188- 189)، 196-212.
    5. حدادی، مهدی (1389). استناد به مسئولیت دولت ناشی از نقض تعهدات عام‌الشمول. حقوقی بین‌المللی، 27(42)، 89-124.  Doi: 10.22066/CILAMAG.2010.17276
    6. طباطبایی، سید احمد و محبی، داوود (1393). حقوق بین‌الملل و تشکیل کشور مستقل فلسطینی. پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 4(11)، 129-162.
    7. فضائلی، مصطفی و کوثری، وحید (1401). گذار از توصیف واقعه تا صدور رأی در دیوان بین‌المللی دادگستری. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 13(27)، 171-199.

     Doi: 10.22034/LAW.2021.44895.2849

    ب) انگلیسی

    - Articles

    • Ago, Roberto (1991). Binding Advisory Opinions of the International Court of Justice. AJIL, 85(3), 439-451.

    Doi: 10.2307/2203106.

    • Azarova, Valentina (2017). Israel’s Unlawfully Prolonged Occupation: Consequences under an Integrated Legal Framework. ECFR., 216, 1-20.
    • Ben-Naftali, Orna, Gross, Aeyal M. and Michaeli, Keren (2005). Illegal Occupation: Framing the Occupied Palestinian Territory. Berkeley Journal of International Law, 23(3), 551-614.

    Doi: 10.15779/Z38H948.

    • Ferraro, Tristan (2012). Determining the Beginning and End of an Occupation under International Humanitarian Law. International Review of the Red Cross, 94(885), 133-163.

    Doi: 10.1017/S181638311200063X

    • Green, Leslie c. (2006). Is There a New Law of Intervention and Occupation? International Law Studies, 81, 167-200.
    • Lieblich, Eliav (2023). The Forthcoming ICJ Advisory Opinion on Israel/Palestine and the Doctrine of Illegal Occupation. Lieber Institute West Point. Available at: https://lieber.westpoint.edu/icj-advisory-opinion-israel-palestine-doctrine-illegal-occupation/.
    • Pisillo, Mazzeschi Riccardo (2017). Coordination of Different Principles and Values in International Law. ESIL, Conference Paper Series, 10(1), 209-250. Doi: 10.3790/gyil.61.1.209
    • Ronen, Yael (2008). Illegal Occupation and its Consequences. ISR. REV., 44(1), 201-245. Doi: 10.1017/S0021223700000224.
    • Scobbie, Iain (2006). Unchart(er)ed Waters? Consequences of the Advisory Opinion on the Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory for the Responsibility of the UN for Palestine. The European Journal of International Law, 16(5), 941–961. Doi: 10.1093/ejil/chi150.
    • Todeschini, Vito (2023). Out of Time: On the (Il) Legality of Israel’s Prolonged Occupation of the West Bank, in: Kiswanson, Nada, Power, Susan,(eds). Prolonged Occupation and International Law, Brill Nijhoff, 31-51.

    Doi: 10.1163/9789004503939

    • Todeschini, Vito (2023). The (il) Legality of Israel’s Prolonged Occupation of the Palestinian Territory: Perspectives from the UN Special Rapporteur and Commission of Inquiry’s September 2022 Reports, Opinio Juris. Available: https://opiniojuris.org/2023/03/07/.
    • Van Aaken, Anne (2009). Defragmentation of Public International Law Through Interpretation: A Methodological Proposal, Indiana Journal of Global Legal, 16(2) 483-512.

    Doi: 10.2979/gls.2009.16.2.483

    • Wilde, Ralph (2021). Using the Master’s Tools to Dismantle the Master’s House: International Law and Palestinian Liberation. The Palestine Yearbook of International Law, 22, 3-74.

    Doi: 10.1163/22116141_022010_002.

    • Zemach, Ariel (2019). Assessing the Scope of the Palestinian Territorial Entitlement. Fordham International Law Journal, 42 (4), 1203-1268.

    - Documents

    • Agreement Regulating Conditions for the Operation of the Headquarters of the United Nations Economic Commission for Latin America, (1953).
    • Convention on the Privileges and Immunities of the Specialized Agencies, (1947).
    • Convention on the Privileges and Immunities of the United Nations, (1946).
    • A. Res. 2625 (XXV), Declaration on Principles of International Law Concerning Friendly Relations and Co-Operation Among States, (1970).
    • A. Res. 58/163, (2004).
    • HCJ 69/81, Abu ‘Aita et al. v Regional Commander of the Judea and Samaria Area et al. (1983).
    • ICJ Reports, Barcelona Traction, Light and Power Company, Limited (Belgium v. Spain) (1970).
    • ICJ, East Timor (Portugal v. Australia) (1995).
    • ICJ, Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, (2004).
    • ICJ, Legal Consequences of the Separation of the Chagos Archipelago from Mauritius in 1965, Advisory Opinion, (2019).
    • ICJ, Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons, Advisory Opinion, (1996).
    • ILC, Draft Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, (2001).
    • C. Res. 2334, (2016).
    • C. Res. 478, (1980).
    • Special Rapporteur on the Situation of Human Rights in the Palestinian Territories Occupied Since 1967, Situation of Human Rights in the Palestinian Territories Occupied Since 1967, A/77/356, (2022).
    • Statute of the United Nations Administrative Tribunal, as Amended, UN Doc. AT/11/Rev.4 (1972).
    • The United Nations Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem, and in Israel, Report of the Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem, and Israel, (2022).
    • Vienna Convention on the Law of Treaties between States and International Organizations or between International Organizations, (1986).