معیار و ضابطه سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه قم

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه قم

3 دانشیار و عضو هیات علمی گروه حقوق خصوصی دانشگاه قم

10.22034/law.2024.58101.3312

چکیده

سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ممنوع است و اشخاص نمی‌توانند از حقوق خود سوءاستفاده نمایند، از این‌رو، ممنوعیت سوءاستفاده از حق به‌عنوان یک اصل حقوقی در دادرسی مدنی پذیرفته شده است؛ اما سوال مهمی که در این خصوص وجود دارد آن است که ضابطه و معیار سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی چیست؛ به‌این معناکه چه استفاده‌ای از حق، غیرمُجاز و مشمول سوءاستفاده از حق است. هدف این پژوهش، پاسخ به‌همین سوال است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که باتوجه به تبصره ماده 109 و مواد 133، 139 و 515 قانون آیین دادرسی مدنی و همچنین توجه به مبانی سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی (هدف دادرسی، نظم عمومی و نقش اخلاق)، اِعمال حق در دادرسی مدنی ایران با انگیزه‌ای غیر از دادخواهی و دفاع از خود، سوءاستفاده از حق و غیرمجاز است. در حقوق فرانسه نیز اگرچه طبق قاعده قدیمی، سوءنیت در اعمال حق موجب سوءاستفاده از حق است اما با گذشت زمان، دیوان‌عالی فرانسه به نظریه تقصیر نیز گرایش پیدا کرده و گفته شده نمی‌توان ضابطه‌ای واحد برای سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی درنظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات