مبانی نظری مسئولیت شرکت‌های مادر در موارد ورشکستگی شرکت‌های تابعه (مطالعۀ تطبیقی با قانون نمونۀ آنستیرال)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان

2 استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

شرکت مادر شرکتی است که سهم آن شرکت در مقابل شرکت دیگر به اندازۀ کافی باشد تا کنترل مدیریت و عملیات از طریق تأثیرگذاری و انتخاب هیئت مدیره لحاظ گردد. مهم‌ترین مأموریت آنسیترال، یکسان‌سازی و نوسازی حقوق تجارت بین‌الملل به‌وسیلۀ ابزارهای قانون‌گذاری و غیر قانون‌گذاری در موضوعات گوناگون حقوق تجارت بین‌الملل ازجمله نظارت بر شرکت مادر است. یافته‌های تحقیق حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تبیین مبانی نظری مسئولیت شرکت‌های مادر در موارد ورشکستگی شرکت‌های تابعه نگارش یافته، حاکی از آن است که الف) اگر شرکتِ تحت تملک از جملۀ شرکت‌های اشخاص باشد، با اعمال قاعدۀ خرق حجاب شخصیت ممکن است شرکت مادر تحت شرایطی ورشکسته شناخته شده، حکم ورشکستگی آن صادر گردد. ب) اگر شرکت از شرکت‌های سرمایه باشد، تنها با اعمال قاعدۀ تقلب نسبت به قانون می‌توان شرکت مادر را مورد تعقیب قرار داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. الف) منابع فارسی

    - کتاب‌ها

    1. آتشی گلستان، مرجان، شرکت‌های خارجی در حقوق ایران، (تهران: انتشارات بهنامی، ۱۳۸۸).
    2. اشمیتهوف، کلایو ام، حقوق تجارت بین‌الملل، ترجمۀ بهروز اخلاقی و همکاران، (تهران: انتشارات سمت، ۱۳۹۴).
    3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ضمان عقدی در حقوق مدنی، (تهران: انتشارات گنج دانش، 1388)،
    4. عمید زنجانی، عباسعلی، قواعد فقه، بخش حقوق خصوصی، (تهران: انتشارات سمت، ۱۳۹۰).
    5. عابدی فیروزجانی، ابراهیم، نظام حقوقی حاکم بر گروه شرکتها نظریه عمومی وابستگی شرکت‌های تجاری، (تهران: شرکت سهامی انتشار،1397).
    6. گولد، مایکل، استراتژی و شیوه‌ها در شرکت مادر، ترجمۀ حسین رحمان‌سرشت و افشین فتح‌الهی، (تهران: انتشارات دوران، ۱۳۸۹).
    7. محقق داماد، مصطفی، قواعد فقه، )تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، ۱۳۸۸).
    8. محمدی، ابوالحسن، قواعد فقه، (تهران: انتشارات میزان، ۱۳۸۹).
    9. مصطفوی، محمدکاظم، القواعد الفقهیه، (قم: انتشارات المرکز العالمی للدارسات الإسلامیه، ۱۴۲۶).
    10. موسوی بجنوردی، محمد، قواعد فقهیه، (تهران: انتشارات مجمع علمی فرهنگی مجد، ۱۳۸۸).
    11. یزدی نجفی، محمدابراهیم، حاشیۀ فرائد الاصول، ج 2 (قم: مجمع فکر اسلامی، ۱۴۲۰).

    - مقاله‌ها

    1. ایزدی، بیژن، «ورشکستگی فرامرزی قانون نمونه آتی آنسیترال»، رویدادها و تحلیلها، ش ۱۰۶ (1375).
    2. جعفری، امین، «وضعیت نظام حاکمیت شرکتی در حقوق ایران و ضرورت بازنگری لایحه قانون تجارت»، پژوهش‌های حقوقی، ش ۲۶ (1393)،
    3. جنیدی، لعیا، اسکندری، حسن و فرجام، بهزاد، «تأثیر ورشکستگی شرکت‌های مادر و تابعه بر یکدیگر با تدقیق در روابط و مسئولیت متقابل آنها»، مطالعات حقوق خصوصی، ش ۲ ( ۱۳۹۶).
    4. رضایی، علی، «مسئولیت شرکت مادر در قبال شرکت تابعه (مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه، بلژیک و ایران)»، مطالعات حقوق تطبیقی، ش ۱ ( ۱۳۹۶).
    5. کاویانی، کورش و قاسمی مقدم، سعیده، «مسئولیت شرکت مادر در برابر بدهی شرکت‌های فرعی ورشکسته»، پژوهش‌های حقوق خصوصی، ش ۵ (1394).
    6. کریمی، عباس و شعبانی، هادی، «رابطۀ منطقی قاعدۀ فقهی لاضرر و قاعدۀ غربی سوء‌استفاده از حق»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، ش 2 (۱۳۹۳).
    7. محبی، محسن و ضیایی، یاسر، «صلاحیت فراسرزمینی در حقوق بین‌الملل در پرتو خرق حجاب شخصیت حقوقی شرکت»، حقوقی بین‌المللی، ش 47 (۱۳۹۱).
    8. مجتهدی، محمدرضا، «درآمدی بر حقوق حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری بین‌المللی بر مبنای کنوانسیون داوری ایکسید»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 3 (1390).
    9. میرزاخانی، رضا، «بررسی فقهی اوراق مرابحه مبتنی بر سهام برای تأمین مالی شرکت هلدینگ»، مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار (1394).
    10. نصیری، مرتضی، «نظریۀ اصیل واقعی و آلتراگو»، ترجمۀ محمدجواد فخرایی، تهران، حقوقی بین‌المللی، ش 2 (1364).
    11. نوری، اسدالله، «دکترین آلتراگو یا آموزۀ دیگر خود، خرق حجاب شخصیت حقوقی شرکت‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات دولتی ایرانی در محاکم ایالات متحده در دعاوی علیه ایران پس از انقلاب اسلامی 1357»، مجموعۀ مقالات همایش صدمین سال تأسیس نهاد داوری در حقوق ایران، (تهران: انتشارات مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1390).

    پایان‌نامه

    1. زارع، ملیحه، خرق حجاب شخصیت حقوقی شرکت، رسالۀ دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۲.

    ب) منابع انگلیسی

    1. András, Sajó, Abuse: The Dark Side of Fundamental Rights, (Netherlands: Eleven International Publishing 2006).
    2. Bernstein, Donald S; Timothy, Graulich; Damon, Meyer; Robert, Stewart, “Recognition and Comity in Cross-Border Insolvency Proceedings”, The International Insolvency Review, London: Law Business Research Ltd, (2013).
    3. ECJ, Case 48/69, “Imperial Chemical Industries Ltd. v. Commission (‘Dyestuffs’)”, C.R. (1972), 131132.
    4. Jonathan, Macey & Joshua, Mitts, “Finding Order in the Morass: The Three Real Justifications for Piercing the Corporate Veil”, Cornell Law Review, Vol. 100, Issue 1 (November 2014).
    5. Daniel A. Austin & Stephen P. Parsons, Business Bankruptcy Law in Focus, (United States: Aspen Publishing, 2016).
    6. Disregard of the Corporate Entity, William Mitchell Law Review: 1978, Vol. 4: Iss. 2, Article3.
    7. Ramsay, D.B. Noakes, “Piercing the Corporate Veil in Australia”, Company and Securities Law Journal, Vol. 19, (2001).
    8. Henry W. Ballantine, “Separate Entity of Parent and Subsidiary Corporations”, California Law Review, 4, Issue 1, (1995).
    9. Hirschey, Mark & others, Corporate Governance and Firm Performance, (Emerald Group Publishing, 2009).
    10. Simeon, Obidairo, Transnational Corruption and Corporations: Regulating Bribery Through Corporate Liability, (London: Routledge publishers, 2016).
    11. William J. Rands, “Domination of a Subsidiary by a Parent”, Indiana law reviwe. Issue. Vol. 32, No. 2, (1999).
    12. Westbrook, Jay Lawrence, “A Global Solution to Multinational Default”, Michigan Law Review, Vol. 98, (2000).