مطالعه تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت» در حقوق کیفری عرفی در مواجهه با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه؛ از دامنه انطباق‌پذیری تا امکان‌سنجی جایگزینی
2
استادیار گروه معارف، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
10.22034/law.2023.53929.3194
چکیده
در حقوق کیفری عرفی جز در موارد معدود ذکری از جرم حق‌اللهی یا حق‌الناسی نبوده اما به‌کرات از جرائم قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت سخن بمیان آمده است. جرائم قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت ازنظر میزان مداخله بزه دیده و اثرگذاری آن در آغاز، ادامه و فرجام دعوی کیفری تأثیری سرنوشت‌ساز دارند؛ اما در متون فقهی بدون ذکری از جرم قابل‌گذشت یا غیرقابل‌گذشت، عموم آثار این جرائم با به‌کارگیری اصطلاح جرائم حق‌اللهی و حق‌الناسی مورد تصریح واقع شده است. پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی و با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی و به‌کارگیری ابزار کتابخانه‌ای تلاش دارد به این پرسش اساسی پاسخ دهد که جرائم قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت تا چه میزان قابلیت انطباق با اصطلاح حق‌الله و حق‌الناس از نظر مصادیق و آثار مترتب را دارد؟ علی‌رغم تفاوت‌هایی که میان این دو دسته اصطلاح ازنظر دامنه و آثار مترتب وجود دارد اما هر دو با نیت دستیابی به اهداف مشابه وضع و مورد استفاده قرار گرفته‌اند، ازآنجایی‌که مطابق قانون اساسی منبع اصلی دریافت احکام و مقررات کشور ما ضرورتاً می‌بایست از فقه اسلامی (امامیه) باشد و علی‌رغم اینکه اصطلاحات حق‌الله و حق‌الناس در فقه اسلامی و امامیه در دسترس بوده و می‌توانست از آن‌ها بهره‌برداری نماید اما قانون‌گذار عادی به تأسی از نظام‌های حقوقی دیگر و مشابه همان روشی که برای تقسیم‌بندی جرائم در قوانین جزایی عمومی قبل از انقلاب استفاده می‌شد از مفاهیم قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت استفاده کرده است.
کاظمی, سید سجاد, & کاکاوند, محمد. (1402). مطالعه تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت» در حقوق کیفری عرفی در مواجهه با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه؛ از دامنه انطباق‌پذیری تا امکان‌سنجی جایگزینی. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, (), -. doi: 10.22034/law.2023.53929.3194
MLA
سید سجاد کاظمی; محمد کاکاوند. "مطالعه تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت» در حقوق کیفری عرفی در مواجهه با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه؛ از دامنه انطباق‌پذیری تا امکان‌سنجی جایگزینی". مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, , , 1402, -. doi: 10.22034/law.2023.53929.3194
HARVARD
کاظمی, سید سجاد, کاکاوند, محمد. (1402). 'مطالعه تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت» در حقوق کیفری عرفی در مواجهه با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه؛ از دامنه انطباق‌پذیری تا امکان‌سنجی جایگزینی', مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, (), pp. -. doi: 10.22034/law.2023.53929.3194
VANCOUVER
کاظمی, سید سجاد, کاکاوند, محمد. مطالعه تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت» در حقوق کیفری عرفی در مواجهه با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه؛ از دامنه انطباق‌پذیری تا امکان‌سنجی جایگزینی. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 1402; (): -. doi: 10.22034/law.2023.53929.3194
)