1
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2
دانشجوی دورة دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران، تهران، ایران
3
دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
10.22034/law.2023.54420.3218
چکیده
در نظام‌های حقوقی کامن‌لا و همچنین حقوق‌های نرم فرامرزی همچون حقوق بازرگانی فراملی، حقوق داوری بین‌المللی و غیره، این اصل کلی که تخلف اشخاص در موضوع مرتبط با دعوای مطرح‌شده، ممکن است منجر به سلب حق آن‌ها نسبت به استماع دعوایشان گردد، پذیرفته شده‌است؛ این اصل را در اروپای قاره‌ای، قاعدة ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش و در کامن‌لا که خاستگاه قواعد حقوقی مرتبط با این اصل است، نظریه دستان پاک می‌نامند. دیرهنگامی است که موضوع پذیرش این نظریه در حقوق ایران و فقه اسلامی توسط نویسندگان متعددی مطرح شده و به عنوان یک قاعدۀ آیینی، مبانی مختلفی در توجیه آن ارائه شده‌است. در مقاله حاضر، نگارندگان در تلاشند تا با واکاوی مبانی این نظریه، هنجارهای مبنای آن را مورد کنکاش فلسفی قرار دهند. برخی هدف این اصل را هنجار اخلاقی لزوم حفاظت از تمامیت اخلاقی دادگاه دانسته و پاره‌ای دیگر هنجار «تو نیز چنینی» را مبنای آن می‌دانند. هنجار اخلاقی یادشده، افراد را از شکایت و اعتراض نسبت به کسانی که مرتکب تخلفی مشابه یا مرتبط با آن‌چه شاکیان/معترضان قبلاً مرتکب شده‌اند، باز می‌دارد.
)