وضعیت دوگانۀ مسئولیت مدنی مراکز درمانی در حقوق فرانسه و امکان اعمال آن در حقوق داخلی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه تبریز

چکیده

مسئولیت مدنی بیمارستان‌ها از منظرهای متعددی قابل بررسی است. آنچه پیش‌رو دارید تحلیل مبنای مسئولیت مدنی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در قبال بیماران در حقوق ایران و حقوق پیشرو به‌ویژه حقوق فرانسه است. با وجود اختلاف در مبنای فعل زیان‌بار، قانون مسئولیت مدنی و فصل ششم قانون مجازات اسلامی در مبحث «موجبات ضمان»، مسئولیت مدنی را مبتنی بر تقصیر می‌دانند، از دیگر سو در 29 دی 1394، هیئت عمومی دیوان عالی کشور به اما و اگرها در زمینۀ مبنای مسئولیت مدنی خاتمه داد و به‌صراحت تقصیر را شرط مسئولیت مدنی دانست. در حقوق فرانسه نیز به دلالت مادۀ 1240 قانون مدنی جدید آن کشور، اصولاً مسئولیت مدنی مبتنی بر تقصیر است و در نتیجه، مسئولیت مدنی مراکز درمانی تابع قاعدۀ کلی است، اما هیچ مانعی ندارد که مقتضیات و مصالح در برخی زمینه‌ها، اقتدار نظریۀ تقصیر در زمینۀ مسئولیت مدنی را تعدیل کند و مسئولیت یادشده مبتنی بر نظریۀ خطر باشد. این نگرش در حقوق فرانسه به‌ویژه با تصویب قانون 4 مارس 2002 در مورد حقوق بیمار و کیفیت سیستم سلامت تقویت شده است. مقصود از نوشتار حاضر، تفکیک مصادیق مسئولیت مدنی مبتنی بر تقصیر بیمارستان‌ها از مسئولیت مدنی مبتنی بر نظریۀ خطر آنان در حقوق فرانسه و بررسی امکان اعمال آن در حقوق ایران است

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1.  

    الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج 1، (تهران: اسلامیه، 1370).
    2. امیری قائم مقام، عبدالمجید، حقوق تعهدات، ج 2، (تهران: نشر میزان، 1378).
    3. بابایی، ایرج، حقوق مسئولیت مدنی و الزامات خارج از قرارداد، (تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1394).
    4. بادینی، حسن، تحقیقات قضائی، ج 4، (تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضاییه، 1395).
    5. بادینی، حسن، فلسفۀ مسئولیت مدنی، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1384).
    6. باریکلو، علیرضا، مسئولیت مدنی، (تهران: میزان،1393).
    7. جعفری‌تبار، حسن، حریم خصوصی در پناه حاکمیت قانون، (تهران: انتشارات دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1385).
    8. داراب‌پور، مهراب، مسئولیت مدنی، (تهران: مجد، 1387).
    9. صادقی، محمدهادی، حقوق جزای اختصاصی 1، جرایم علیه اشخاص (صدمات جسمانی)، (تهران: میزان، 1376).
    10. صفائی، سیدحسین، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، ج 1، (تهران: انتشارات میزان، 1394).
    11. صفائی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌اله، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، (تهران: سمت، 1391).
    12. قاسم‌زاده، مرتضی، الزام‌ها و مسئولیت‌ مدنی بدون قرارداد، (تهران: میزان، 1390).
    13. کاتوزیان، ناصر، الزامات خارج از قرارداد، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1374).
    14. کاتوزیان، ناصر، حکومت قانون و جامعۀ مدنی، (تهران: انتشارات دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1385).
    15. کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، ج 3، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1377).
    16. وکیو، دل، فلسفۀ حقوق، ترجمۀ جواد واحدی، (تهران: نشر میزان، 1380).

     

     

    - مقالات

    1. پیروزی، پژمان و سالک، شمیم، «مسئولیت مدنی بیمارستان‌ها»، تحقیقات حقوقی آزاد، ش66، (1392)، صص 27-55.
    2. جعفری‌تبار، حسن، «از آستین طبیبان، قولی در مسئولیت مدنی پزشکان»، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 0، (1377)، صص 55-86.
    3. شاهی، احمد؛ حسینی، میلاد و خوئینی، غفور، «تحلیل دلایل قابلیت جبران «مخاطرات احتمالی درمان» در مسئولیت مدنی پزشک (نظام حقوقی ایران و فرانسه)» ، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، ش 4 (1394)، صص 49-74.
    4. صفائی، سیدحسین، «مبنای مسئولیت مدنی پزشک با نگاهی به لایحۀ جدید قانون مجازات اسلامی»، دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 58 (1391)، صص 141-156.
    5. طباطبائی، محمدصادق و شینور، قادر، «گسترۀ مسئولیت مدنی بیمارستان در برابر بیمار»، حقوق پزشکی، ش 31، (1393)، صص 11-47.
    6. مرادزاده، حسن و سالار کریمی، حدیثه، «مسئولیت مدنی مجموعۀ درمانی در آیینۀ آراء مراجع قضایی»، حقوق پزشکی، ش 28 (1393)، صص 43-75.
    7. یزدانیان، علیرضا و آرایی، حمید، «مطالعۀ تطبیقی تبیین مسئولیت مدنی بیمارستان در قبال اعمال کارکنان خود و تحلیل آن در راستای مسئولیت ناشی از فعل غیر»، حقوق تطبیقی، ش 2 (1393)، صص 151-180.

    - پایان‌نامه‌

    1. حاجی‌نوری، غلامرضا، مسئولیت مدنی ناشی از طراحی و ساخت سازهها، رسالۀ دکتری از دانشگاه تهران، 1387.

    ب) عربی

    1. آل کاشف الغطاء، محمدحسین، تحریرالمجله، ج 1، (تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 1422 ق)
    2. الصافی، لطف‌الله، التعزیر (انواعه و ملحقاته)، (قم: نشر اسلامی، 1404 ق).
    3. بجنوردی، محمدحسن، القواعد الفقهیه، ج 1، (قم: نشر الهادی، 1377).
    4. رشتی، میرزا حبیب‌اله، کتاب الغصب، (تهران: مدرسه عالی شهید مطهری، 1388).
    5. مصطفوی. م، القواعد، (قم: نشرالاسلامی، چ 8، 1379).

    ج) منابع انگلیسی

    - Books

    1. Berrewaerts, Joëlle; Jacques, Véronique; Marie­Aude, Moreau; Mercier, Michel, Vivre/Lutter/Aimer Avec Une Maladie Neuromusculaire, (Presses Universitaires De Namur: Belgique, 2016).
    2. Emmanuelle Rial, Thomas, Apprentissage De L’exercice Medical: Santé Publique Médecine Légal Parisestem, (Paris: De Boeck Supérieur, 2008)
    3. Steiner, J, Problems in Health Care Law, (New York: Michael Brown, 2012).
    4. Faufarque, Cosson, Bénédicte & Mazeaude, Denis, European Contract Law, (Munich: Sellier, 2008).
    5. Fraise, Adam. P. & Bradley, Christina, Ayliffe's Control of Healthcare-Associated Infection, (UK. London: Arnold Hondder,2009).
    6. Gassiot, C.; Searcy, V.; Giles, The Medical Staff Services Handbook: Fundamentals and Beyond, (U.S.A: MA: Jones & Bartlett, 2014).
    7. Giesen D., International Medical Malpractice Law: A Comparative Law Study of Civil Liability, (Tübingen (Germany): Mohr, 1988).
    8. Healey, Bernard; J, Evans; Tina, M, Introduction to Helth Care Services, (U.S.A: Wiley, 2015).
    9. Hocquet- Berg, Sophie, La Responsabilité Du Médecin, (Paris: hdf, 2006).
    10. Le Liévre, Nathalie, Les Obligations De L'infirmier: Responsabilités Juridiques et Professionelles, (France: Heures De France, 2003).
    11. Le Tourneau (Ph) Cadiet (Loic), Droit De La Responsabilite et Des Contrats, (Paris: Dalloz, 2001).
    12. Malinvand, Philippe, Droit Des Obligations, 9th Edition, (Paris: Litec, 2005).
    13. Rizzo, S; Patelli, F; Chow. D. R, Vitreo- Retinal Surgery, (New York: Springer, 2002).
    14. Sauto David, Ferrara, Malpractice and Medical Liability: European State of the Art and Guidelines, (NewYork: Springer, 2013..
    15. J. L, Droit Des Patients en Psychiatrie Patient’s Rights in Psychiatry, EMC- Psychiatrie, N.1, (Paris: Publié Par Elsevier SAS, 2004).
    16. Starck, Boris, Droit civil, Obligations, (Paris: Libraries techniques, 1972).
    17. Vayre, Pierre Vannineus, Le risque annoncé de la pratique chirurgicale, (Paris: Springer, 2003).
    18. Witting, Chiristian, Street on Tort, (UK: Oxford, 14th Edition, 2015).

    - Articles

    1. Dupont, M, “Un Etablissement De Santé Propre Assureur: I'éxperience De L'assistance Publique-Hopitaux De Paris”, RDSS 91, (2010) .
    2. G’sell Macrez Florence, “Medical Malpractice and Compensation in France: Paris I: The French Rules of Medical Liability Since the Patient’s Rights Law of March 4, 2002” Chicago-Kent Law Review, V. 86-3, (2011), 1093-1123.
    3. Hervy , Marie-Pierre. “Quid Du Consentement?”Gérontologie et Société , n° 101, (Juin 2002), pp. 129-141. 
    4. Hocquet-Berg, Sophie. “Première Décision De La Cour De Cassation Sur La Faute Civile “Caractérisée” D’un Praticien, Cass. 1re Civ., 16 Janvier 2013, n° 12-14.020 (FS-P+B+I), Bull. I, n 5” ': Revue générale du droit on line, 2013, numéro 4837 <www.revuegeneraledudroit.eu/?p=4837>last visited 2017/6/28.
    5. Jourdain, P, “La Loi Kouchner Entre Deux Décennies”, Gaz. Pal 16 juin 2012. n ̊168.
    6. Le Consell D’État Et La Juridiction Administrative, L’engagement De La Responsibilité Des Hôpitaux Publics, 2005, <http://www.conseil-etat.fr/Decisions-Avis-Publications/
      Etudes-Publications/Dossiers-thematiques/L-engagement-de-la-responsabilite-des-hopitaux-publics>, last visited 2017/6/28.
    7. Lemmer, Joé, “Nosocomial Infections Liability in Luxembourg” Journal of the International Institute for Law and Medicine, York Hill Law Publishing (us), (2014), pp. 67-74.
    8. Sargos, Pierre. “Deux Arrest "Historiques" en Matiére De Responsabilité Medicale General et De Responsabilité Particuliére Liée au Manquement D’un Medicin á Son Devoir D’information” (2010). ­ D 2010-1522. <http://www.google.com/
      url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=web&cd=1&ved=0ahUKEwjej4CSx8jQAhUIGZoKHYwcCZgQFggZMAA&url=http%3A%2F%2Factu.dalloz-etudiant.fr%2Ffileadmin%2Factual­ites%2Fpdfs%2FJANVIER2012BIS%2FD2010-1522.pdf&usg=
      AFQjCNHBSquVYYCkan5BWG-acEjH7Uh21g&bvm=bv.139­782543,d.bGs>, last visited 2017/6/28.
    9. Soboye J, “Plastic Reconstructive and Esthetic Surgery and Tobacco”, a Legal Approach Annales De Chirurgie Plastique Esthétique, V. 60, (February 2015), p.p e67-e70.
    10. Topaloglu, Haluk. Amyotrophie Spinale Infantile”, (2009), <http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/OC_Exp.php?lng=FR&
      Expert=83330
      >, last visited 2017/6/28.

    - Codes

    1. Code De La Santé Publique (France), Version Consolidée Au 10 Juin 2017, <https://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do?
      cidTexte=LEGITEXT000006072665
      >, last visited 2017/6/28.
    2. Guide Methodologique (Les Droits Du Patient Dans La Loi Du 4 Mars 2002), Paris, FHF.

    - Websites

    1. <https://www.legifrance.gouv.fr/affichJuriAdmin.do?idTexte=CETATEXT000008229107>, last visited 2017/6/28.
    2. National Audit Office (2009), <https://www.nao.org.uk/
      report/national-audit-office-annual-report-2009/>, last visited 2017/6/28.