بازپژوهی تکمیل اسناد تجاری در حقوق ایران با نگرشی تطبیقی در کنوانسیون 1930 و 1931 ژنو و کنوانسیون 1988 آنسیترال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه گنبدکاووس، گلستان

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه جامعه المصطفی واحد گلستان

چکیده

اسناد تجاری که در معاملات و امور تجاری از آنها به‌عنوان وسیلۀ پرداخت استفاده می‌شود، دارای خصیصۀ شکلی بوده، توجه به ظاهر آنها بسیار اهمیت دارد. اما گاه در عرف معاملاتی اتفاق می‌افتد که این اسناد به شکل ناقص به دارنده تسلیم می‌شود تا به تکمیل آن اقدام نماید. نگارندگان در این پژوهش در جستجوی بررسی امکان تکمیل سند تجاری و ماهیت و آثار آن در حقوق ایران و کنوانسیون‌های 1930 و 1931 ژنو و کنوانسیون 1988 آنسیترال با رویکرد توصیفی، تحلیلی و تطبیقی هستند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد اسنادی که به شکل ناقص صادر می‌شوند، پس از تکمیل، مشمول مقررات حاکم بر اسناد تجاری بوده، زمان صدور آن در واقع، هنگام «تکمیل مندرجات سند» از سوی دارنده است و نه زمان« امضا و تسلیم». ماهیت حقوقی این عمل نمایندگی بوده که آثاری ویژه بر آن مترتب است. امضاکنندۀ سند ناقص در مقابل دارندۀ سند مسئولیت دارد و نمی‌تواند در این خصوص به عدم اختیار تکمیل‌کننده استناد کند. تکمیل‌کننده هم در مقابل دارنده بعدی اگر جزء مسئولان سند تجاری باشد مسئولیت دارد؛ درغیر این‌صورت به صرف تکمیل‌کننده بودن، مسئولیتی در مقابل دارنده ندارد.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت، برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل و چک، (تهران: انتشارات سمت، چ 29، 1399).
    2. حبیبی ، محمود ، نمایندگی در صدور اسناد تجاری در پرتو کنوانسیون‌ها و اسناد بینالمللی، (تهران: نشرمیزان، چ2، 1396).
    3. داراب‌پور، مهراب، قواعد عمومی حقوق تجارت و معاملات بازرگانی، (تهران: انتشارات جنگل، چ 1، 1391).
    4. دمرچیلی، محمد؛ حاتمی، علی؛ قرائی، محسن، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، (تهران: انتشارات دادستان، چ 1، 1393).
    5. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج 3، (تهران: نشر دادگستر، چ19 ، 1390).
    6. سکوتی نسیمی، رضا، مباحث تحلیلی از حقوق اسناد تجاری، (تهران: انتشاران مجد، چ 1، 1393).
    7. شریفی، علیرضا، اصول و قواعد حاکم بر اسناد تجاری، (تهران: انتشارات دادگستر، چ 1، 1395).
    8. صادقی مزیدی، رسول، حقوق اسناد تجاری با نگرش به اسناد کنوانسیونهای بینالمللی، (تهران: انتشارات جنگل، چ 1، 1392).
    9. عبدی‌پور فرد، ابراهیم، حقوق تجارت، ج 3، (تهران: انتشارات مجد، چ 1، 1394).
    10. فخاری، امیرحسین، جزوۀ درسی حقوق تجارت 3 «برات، سفته، چک»، دانشگاه امام صادق.
    11. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، درس‌های از عقود معین، ج 2، (تهران: انتشارات گنج دانش، 1391).
    12. کاویانی، کورش، حقوق اسناد تجاری، (تهران: نشر میزان، چ 6، 1393).
    13. معتمدی، جواد، درسنامۀ جامع حقوق تجارت، (تهران: انتشارات اندیشۀ ارشد، چ 1، 1399).

     

    - مقاله‌ها

    1. توکلی، احمدرضا، «تفاوت عقود اذنی با نهاد حقوقی إذن»، پژوهشنامۀ فقه و حقوق اسلامی، ش 5 (1390).
    2. عالی‌پناه، علیرضا و جوادیه، علی، «اثر نظریۀ نمایندگی در صدور سند تجارتی بر تعیین تاریخ چک و لوازم آن با نگاهی به کنوانسیون های ژنو درباره چک مصوب 1931م»، پژوهش‌نامۀ حقوق اسلامی، ش 2 (1398).
    3. عبدی‌پور، ابراهیم و پرهیزگار، عبدالرضا، «نظریۀ اعتماد و تأثیر آن بر قواعد حاکم بر نمایندگی (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و حقوق اروپایی)»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 17 (1397).
    4. فتوحی‌راد، علی، «حقوق دارندۀ چک و نوآور‌ های قانون اصلاحی صدور چک»، فصلنامۀ داخلی کانون وکلای دادگستری، ش 18 (1398).
    5. کاویار، حسین و جوانمرد فرخانی، ابراهیم و میری، حمید، «ماهیت‌شناسی إذن»، دوفصلنامۀ علمی مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، ش 42 (1399).
    6. مهدی، شهیدی، «بحثی دربارۀ چک بدون تاریخ»، مجلۀ کانون وکلا، ش 107 (1349).
    7. میری، حمید ، شهریاری، سیروس و عابدین‌پور، مصطفی، «بررسی تحلیلی برخی از جنبه‌های حقوقی برات از دریچة لایحة نوین تجارت»، مجلۀ پژوهشهای حقوقی، ش 32، (1396).
    8. نیک‌فرجام، کمال، «چک سفید امضاء و ماهیت حقوقی آن»، مجلۀ دیدگاه‌های حقوقی، ش 21 و 22 (1380).

     ب) منابع انگلیسی

    1. Benabrnt, Alain, Droit Civil les Oobligations, Ddomat Droit Prive, op, cite, (Paris: 2003).
    2. Benjamin, Geva, The Modernization of the Bill of Exchange Act - Proposal, Canadian Business Law, (Canada: 2013).
    3. Convention Providing a Uniform Law for Bill of Exchange and Promissory Notes: (1930-06-07).
    4. Convention Providing a Uniform Law for Cheques Date Enacted: (1931-03-19).
    5. Furmston, Michael, Principles of Commercial Law, (London: Cavendish, Second Edition, 2001).
    6. Megrah, Maurice, F. R. Ryder, The Llaw of Bills of Exchange, Promissory Notes, Bank Notes and Cheqes. 23rd, Byles on Bills of Exchange, Ed – (London; Sweet & Maxwell, 1972).
    7. Ripert, G. et R. Roblot, Traite de Droit Commercial, 2, n- les References Citees, (1944).
    8. Robert Bradhate and Fidelma White, Commercial Law, (New York: Oxford, 2009).
    9. Snyder, Francis, Economic Globalization and the Law in the 21st Century, in Austin Sarat (ed), the Blackwell Companion to Law and Society, Blackwell Publishers, (New York: 2003).
    10. Summers, Robert, White, James, Uniform Commercial Code, vol-1, West Group, (2002).
    11. United Nation Convention on International Bills of Exchange and international promissory notes.
    12. Walker, David, The Oxford Companion Law, (America – New York: 1980).

    ج) آرای قضایی

    1. پژوهشگاه قوۀ قضاییه (1392 الف)، رأی شعبۀ 52 تجدیدنظر استان تهران، مشاهده در تاریخ 11/1/1400 قابل دسترسی از طریق:

    http://j.ijri.ir/SubSystems/Jpri2/Showjudgement.aspx?id=Q0J4andmWFBpSFE9

    1. پژوهشگاه قوۀ قضاییه، (1392 ب)، رأی شعبۀ 52 تجدیدنظر استان تهران، مشاهده در تاریخ 11/1/1400 قابل دسترسی از طریق:

    http://j.ijri.ir/SubSystems/Jpri2/Showjudgement.aspx?id=RklWelRKdWowNlk9   

    1. پژوهشگاه قوۀ قضاییه،(1393)، رأی شعبۀ 68 تجدیدنظر استان تهران، مشاهده در تاریخ 11/1/1400 قابل دسترسی از طریق:

    http://j.ijri.ir/SubSystems/Jpri2/Showjudgement.aspx?id=Sjdjak1pMEF3VUk9