مسئلۀ تظاهر در مبانی فقهی و شرعی در قامت و قالب خاص خود و در ردیف ریا آمده است که هم در قرآن و هم در روایات بهعنوان خصلتی غیرقابل پذیرش از آن یاد شده است. آنچه در این پژوهش بهعنوان هدف غایی تبیین شده، مسائل ناشی از تعمیم و سرایت تظاهر در همان قامت و قالب فقهی و شرعی در وادی تقنین و ابعاد کیفری موضوعه بدون مقدمهچینی لازم و انطباقپذیری ضروری است. نتایج این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی تهیه و تنظیم شده، بیانگر این است که نفوذ تظاهر در قوانین و بازتاب آن در مصادیق کیفری با چالشهایی مواجه شده است. البته این چالش و تداخل، بیشتر در حوزۀ حقوق کیفری بروز و ظهور داشته است تا حقوق مدنی، چراکه در حقوق مدنی ارتباط بیشتری میان فقه و شرع با اصول حقوقی برقرار است و مصادیقی نظیر تظاهر در قالب تدلیس در نکاح و معاملات با مشکل کمتری روبرو است. اما در حوزۀ حقوق کیفری، استناد به تظاهر فقهی و شرعی سبب بروز مشکلاتی ازجمله تناقض با اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها بهواسطۀ عدم تعریف دقیق از تظاهر، تظاهر به فعل حرام و غیره شده است که نیازمند بازبینی برخی از مواد قانونی و مقدمهچینی برای بهرهگیری از مصادیق شرعی و فقهی در موازین حقوق کیفری موضوعه است.
محمدی، آرمان، صورت مشروح مذاکرات تصویب قانون اساسی و شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 1، (تهران: ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی ادارۀ تبلیغات و انتشارات، چبیچا، 1390).
معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، ج 3، (تهران: امیرکبیر، چ3، 1391).
موسوی خمینی، سید روحالله،تحریرالوسیله، (تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چ4 ، 1390).
موسوی خمینی، سید روحالله، شرح چهل حدیث، (تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چ57، 1393).
موسوی خمینی، سیدروحالله، تحریرالوسیله، ج 1، (قم: دارالعلم، چ6، 1409ق).
هاشمی شاهرودی، سید محمود،فرهنگ فقه، ج 3، (قم: مؤسسۀ دایرهالمعارف فقه اسلامی، چ1 ،1426ق).
- مقالهها
انواری، محمدرضا، «عوامل ساختاری شکلگیری تظاهر در ایران»،اسلام و مطالعات اجتماعی، ش 4 (1397).
حبیبزاده، محمدجعفر، «مجازات عمل حرام و تعارض آن با قانونمداری در قانون اساسی ایران»، حقوق اساسی، ش 3 (1383).
سلیمانی، ایران و نورمحمدی، محمدرضا، «بررسی فقهی تظاهر به فسق و فجور»، دومین کنفرانس بینالمللی پژوهشهای دینی، علوم اسلامی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام، (1398).
شاکری، ابوالحسن و مالدار، محمدحسن، «تظاهرغیرمسلمان به مصرف مسکر در فقه امامیه و حقوق ایران»، مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، ش 41 (1399).
شاکری، ابوالحسن و مالدار، محمدحسن، «جرایم ناشی از مصرف الکل توسط گردشگران خارجی غیرمسلمان در حقوق ایران»، برنامهریزی و توسعۀ گردشگری، ش 23 (1396).
محمدی، رضا، «ریا و تظاهر»، آوا، معاونت فرهنگی قوۀ قضایی، ش 850، (1398).
هاشمی، سید حسین و کوشا، جعفر، «بررسی تعارض اصل 167 قانون اساسی با اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها»، فصلنامۀ مفید، ش 26 (1380).
- قوانین
حسنی معظم، یاسین، بررسی فقهی و حقوقی جرم تظاهر به فعل حرام موضوع مادۀ 638 قانون مجازات اسلامی، چ 1، (1398).
ب) عربی
خویی، سید ابولقاسم، مبانی تکمله المنهاج، ج 1، (کربلا: مؤسسۀ تنظیم آثار آیتالله خویی، چ1 ، 1432ق).
الرفاعی، محمد، القاموس البسیط فی معنای القرآن، ج 2، (بیروت: نشر البدیل، چ1، 1430ق).
مرتضی، انصاری، المکاسب، ج 4، (قم: نشر مؤسسۀ دارالکتاب، چ3 ، 1368).
نجفی، حسن،جواهرالکلام، ج 41، (بیروت: نشر داراحیاء التراث العربی، چ1 ، 1372).
هدائی, علیرضا, باقری, احمد, & کاظمی مطلق, حمید. (1401). مطالعۀ تطبیقی قلمرو مفهومی تظاهر در حقوق اسلامی و آسیبشناسی بازتاب آن در قوانین کیفری ایران. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 13(28), 197-220. doi: 10.22034/law.2022.48198.3006
MLA
علیرضا هدائی; احمد باقری; حمید کاظمی مطلق. "مطالعۀ تطبیقی قلمرو مفهومی تظاهر در حقوق اسلامی و آسیبشناسی بازتاب آن در قوانین کیفری ایران". مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 13, 28, 1401, 197-220. doi: 10.22034/law.2022.48198.3006
HARVARD
هدائی, علیرضا, باقری, احمد, کاظمی مطلق, حمید. (1401). 'مطالعۀ تطبیقی قلمرو مفهومی تظاهر در حقوق اسلامی و آسیبشناسی بازتاب آن در قوانین کیفری ایران', مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 13(28), pp. 197-220. doi: 10.22034/law.2022.48198.3006
VANCOUVER
هدائی, علیرضا, باقری, احمد, کاظمی مطلق, حمید. مطالعۀ تطبیقی قلمرو مفهومی تظاهر در حقوق اسلامی و آسیبشناسی بازتاب آن در قوانین کیفری ایران. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 1401; 13(28): 197-220. doi: 10.22034/law.2022.48198.3006