ماهیت حقوقی وجوه پرداختی به بازماندگان مستخدم متوفی از منظر رابطه با ماترک و ارث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی تهران،

چکیده

ماهیت حقوقی وجوهی که طبق مقررات به وراث قانونی مستخدم متوفی ‌پرداخت می‌شود، از حیث محسوب نشدن آنها بهعنوان جزئی از ماترک متوفی و در نتیجه، خروج از شمول احکام مربوط به ارث یا تلقی آنها بهعنوان جزء ماترک و درنهایت تبعیت از مقررات ارث و آثار مترتب بر آن، محل بحث است. در این مقاله به این سؤال پاسخ داده می‌شود که کدامیک از وجوه پرداختی به بازماندگان مستخدمِ متوفی ماهیتاً جزء ماترک نبوده، از شمول احکام مربوط به ارث خارج است و بر اساس مقررات قانون استخدام کشوری به‌ صورت مساوی و برحسب ضوابط قانون تأمین اجتماعی به نسبتِ مقرر به بازماندگان واجد شرایط متوفی تعلق می‌گیرد و کدامیک از آنها ماهیتاً جزء ماترک محسوب شده، برابر مقررات ارث بین وراث تقسیم میگردد. یافتههای پژوهش نشان میدهدکه بخشی از وجوه پرداختی به بازماندگان متوفی مانند حقوق وظیفه، پاداش پایان خدمت و وجه بیمۀ عمر، جزء ماترک نبوده و خارج از احکام مربوط به ارث است و بر اساس قوانین مربوط به‌طور مساوی یا به نسبتِ مقرر به بازماندگان واجد شرایط متوفی تعلق می‌گیرد. بخشی از وجوه پرداختی نیز مانند وجوه مربوط به مطالبات مالی مستخدم در ایام خدمت و حیات وی، شامل وجوه اضافه کار، تشویقی، کارانه، حق مأموریت و وجوه مرخصیهای استحقاقی ذخیرهشده، ماهیتاً ترکه و تابع احکام خاص ارث بوده و برابر مقررات ارث بین وراث تقسیم میگردد که این موضوع در مقالۀ حاضر با استفاده از منابع کتابخانهای و اسنادی و با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار میگیرد.

کلیدواژه‌ها


  1. - کتاب‌ها

    1. ابوالحمد، عبدالحمید، حقوق اداری ایران، ج 2، (تهران: انتشارات طوس، چ 8، 1388).
    2. امامی، حسن، حقوق مدنی، (کتاب‌فروشی اسلامیه، چ 2، 1362).
    3. امامی، محمد و استوار سنگری، کورش، حقوق اداری، ج 1، (تهران: نشر میزان. چ 18، 1393).
    4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ارث، (تهران: گنج دانش، ، چاپ 2، 1369).
    5. خمینی، روح الله، کتاب مواریث، ج 9، (تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) استفتائات امام خمینی (س)، 1392).
    6. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، (تهران: انتشارت سمت، چاپ 10، 1384).
    7. کاتوزیان، ناصر، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی (شفعه، وصیت، ارث)، (تهران: نشر دادگستر، چ 2، 1380).

    - مقاله‌ها

    1. آیینه نگینی، حسین، «گزارش کارشناسی پرونده‏های دیوان عدالت اداری»، پژوهشکدۀ شورای نگهبان، شمارۀ گزارش: 9702019 به تاریخ 23/02/1397.
    2. قبولی درافشان، سید محمدمهدی و قبولی درافشان، سید محمدهادی، «بررسی فقهی حقوقی ترکه پس از فوت متوفی»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 7 (1392).
    3. مسجدسرائی، حمید و جباری، مصطفی، «درآمدی بر ماهیت فقهی حقوقی مستمری»، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، ش 49 (1395).

    -گزارش‌ها

    1. گزارش کارشناسی شمارۀ 258 مورخ 1/8/1391 مرکز پژوهش‌های مجلس دربارۀ طرح استفساریۀ مادۀ (24) قانون بیمه.
    2. گزارش کارشناسی شمارۀ 258 مورخ 1/8/1391 مرکز پژوهش‌های مجلس دربارۀ طرح استفساریۀ مادۀ (24) قانون بیمه، پیوست مخصوص صحن علنی مجلس

    - اینترنتی

    1. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله سبحانی، استفتائات، تاریخ مراجعه: 14/2/ 1400.

    www.tohid.ir 

    1. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، تاریخ مراجعه: 14/2/ 1400.

    http://www.makarem.ir

    1. پایگاه اینترنتی https://pasokhgo.valiasr-aj.com
    2. پژوهشگاه قوۀ قضاییه http://www.ijri.ir
    3. سامانۀ ادارۀ کل حقوقی قوۀ قضاییه eadl.ir
    4. سامانۀ دیوان عدالت اداری https://divan-edalat.ir
    5. سامانۀ معاونت حقوقی قوۀ قضاییه https://mh-gh.eadl.ir
    6. سامانۀ ملی قوانین و مقررات http://qavanin.ir
    7. مرکز تحقیقات فقهی قوۀ قضاییه، گنجینۀ آرای فقهی‌ـ قضایی تاریخ مراجعه: 14/2/ 1400.

     http://www.qaza.ir