خطای کیفری یا تقصیر جزایی، عنصر روانی جرایم غیرعمدی است؛ درحالی که در سیاست تقنینی و رویۀ قضایی ایران تصویر دیگری از ماهیت و کارکرد خطای کیفری ترسیم شده که با نقش و ماهیت عنصر روانی بودن آن در تعارض است. نگارنده با هدف جستجوی هویت و کارکرد خطای کیفری در حقوق ایران، در یک مطالعه به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی خطای کیفری در ایران با ابعاد غفلت در حقوق انگلستان پرداخته است .در فرایند این مطالعه و در پاسخ به این سؤال که چه نکات اشتراک و افتراقی بین خطای کیفری در ایران و ابعاد غفلت در حقوق انگلستان وجود دارد، فرضیۀ موردنظر نگارنده مبنی بر همپوشانی مفهوم و کارکرد خطای کیفری در حقوق ایران با غفلت مدنی (یکی از ابعاد غفلت) در حقوق انگلستان مستندسازی علمی شده و اثبات گردیده است. با این توضیح که بررسی تبصرۀ مادۀ 145 و نیز مادۀ 529 ق.م. اسلامی و مواد 616 و 714 بخش تعزیرات مصوب 1375 حاکی از رویکرد رفتاری و کارکرد عنصر مادی به مصادیق خطای کیفری است که این رویکرد ضمن انحراف از کارکرد اصلی خطای کیفری بهعنوان عنصر روانی جرایم غیرعمدی، تاحدودی با مفهوم و کارکرد غفلت مدنی در حقوق انگلستان منطبق است. شایان ذکر است که راهبرد پیشنهادی در دکترین، عدم ترادف تقصیر با خطا، و در تقنین، اصلاح مواد مرتبط با خطای کیفری در راستای یک سیاست جناییِ افتراقیِ پویا، و نیز تأمل و دقت در بازتعریف اصطلاحات وارداتی است.
صانعی، پرویز،حقوق و اجتماع، (تهران: انتشارات طرح نو، چ 1، 1381).
عوده، عبدالقادر، حقوق جزای اسلامی، ترجمۀ ناصر قربانیان و منصور الفت، ج 2، (تهران: نشر میزان، چ 1،1373).
فیض، علیرضا، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای اسلامی، (تهران: انتشارات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، چ 1، 1376).
گرجی، ابوالقاسم،حدود تعزیرات و قصاص، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ 1، 1381).طاهرینسب، سید یزدا...، رابطۀ علیت در حقوق کیفری ایران و انگلستان، (تهران: نشردادگستر، چ 1، 1386).
لفیو واین آر، سببیت در قتل در نظام کیفری آمریکا، ترجمۀ حسین آقایینیا، (تهران: نشر میزان، چ 1، 1387).
مظاهری تهرانی، مسعود و مصطفیزاده فهیم، حقوق جزای عمومی 1، (تهران: نشر میزان، چ 1، 1385).
جان کانینگهام، «فلسفۀ مجازات»، ترجمۀ ابراهیم باطنی و محسن برهانی، مجلۀ فقه و حقوق، ش 4 (1384).
زمانی، سید قاسم، «سازمان ملل متحد و مقابله با بحران جهانی سوانح رانندگی»، فصلنامۀ پژوهشهای حقوقی، ش 12 )1387).
ساداتی محمدجواد و نوبهار رحیم، «تأملی در زمینههای شکلگیری سیاست کیفری سختگیرانه در دهۀ نخست انقلاب اسلامی ایران»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 17 (1397).
سرخوش، جواد و حطمی، ایمان، «معیار احراز علم به وقوع نتیجه در قتل عمد»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 25 (1400).
کاتوزیان، ناصر، «حقوق رسوب تاریخی اخلاق»، مجلۀ آیین، ش 24 و 25 (1388).
نجفی توانا، علی، «تعارض و انسداد در سیاست جنایی ایران»، فصلنامۀ دانشکدۀ حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، ش 12 (1386).
ب) عربی
خویی، سید ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، (بیروت: انتشارات بیروت، 1374ق).
شهید اول، القواعد و الفوائد، (نجف اشرف: بینا، 1386ق).
Ahadi, Fatemeh, “Reformulating of Mens Rea”, Criminal Law Journal, Sagepub, (2018).
Ashworth, Andrew, Principles of Criminal Law (Oxford, 3rd ed, 2005).
Bandes, Susan A. Is it Immoral to Punish Heedless and Clurless: A Comment on Alexander, Ferzan & Morse, Crim and Culpability, (2009), Available at://www.ssrn.com.
Fletcher, Goege p. “The Theory of Criminal Negligence” (1998), L.Rev 411,
Geary, Roger, Understanding Crominal Law, (2009), Available at://Cavandishpublishing.com.
Glanvill, William “Divergent Interpretation of Reckles”, (2006), Available at://www.ssrn.com
Hart, H.L.A, Negligence, Mens Rea and Responsibility, (Oxford Academic, 1968).
احدی, فاطمه, & احسان پور, سید رضا. (1401). امکانسنجی تطبیق مفهوم خطای کیفری در فقه و حقوق موضوعۀ ایران با ابعاد غفلت در انگلستان. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 13(28), 53-82. doi: 10.22034/law.2022.41011.2681
MLA
فاطمه احدی; سید رضا احسان پور. "امکانسنجی تطبیق مفهوم خطای کیفری در فقه و حقوق موضوعۀ ایران با ابعاد غفلت در انگلستان". مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 13, 28, 1401, 53-82. doi: 10.22034/law.2022.41011.2681
HARVARD
احدی, فاطمه, احسان پور, سید رضا. (1401). 'امکانسنجی تطبیق مفهوم خطای کیفری در فقه و حقوق موضوعۀ ایران با ابعاد غفلت در انگلستان', مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 13(28), pp. 53-82. doi: 10.22034/law.2022.41011.2681
VANCOUVER
احدی, فاطمه, احسان پور, سید رضا. امکانسنجی تطبیق مفهوم خطای کیفری در فقه و حقوق موضوعۀ ایران با ابعاد غفلت در انگلستان. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, 1401; 13(28): 53-82. doi: 10.22034/law.2022.41011.2681