امکان‌سنجی تطبیقی الزام دولت جدید سودان به تحویل عمرالبشیر به دیوان کیفری بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه پیام نور، تهران

چکیده

صلاحیت دیوان کیفری بین‌المللی در تعقیب عمرالبشیر، رئیس‌جمهور مخلوع، و لزوم همکاری دولت‌ جدید سودان در این خصوص، از موضوعات مسبوق به سابقه در قطعنامۀ شورای‌ امنیت است. قطعنامۀ یادشده برای دولت جدید سودان پس از خلع عمرالبشیر همچنان الزام‌آور است تا اینکه او را به‌جای محاکمه در محاکم داخلی به دیوان کیفری بین‌المللی تحویل دهد. امکان‌سنجی تطبیقی این تئوری با درنظر گرفتن وضعیت خلع عمرالبشیر از قدرت و عدم عضویت دولت سودان در دیوان کیفری بین‌المللی، از اهداف و موضوع این نوشتار است. روش مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی و با اتکا به الزامات قطعنامۀ شورای‌ امنیت و اساسنامۀ دیوان کیفری بین‌المللی است. سؤال اصلی پژوهش این است که تأثیر مؤلفه‌های قطعنامه و اساسنامه در الزام دولت جدید سودان به تحویل رئیس‌‌جمهور مخلوع به‌‌جای محاکمات داخلی چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که خلع عمرالبشیر از قدرت بر الزامات قطعنامۀ شورای‌ امنیت و اساسنامه نه‌تنها تأثیری نداشته، بلکه زمینۀ تحویل و شروع محاکمات وی در دیوان کیفری بین‌المللی را تسهیل کرده است. بنابراین دولت جدید سودان به جانشینی همچنان مخاطب الزامات قطعنامه و اساسنامه است تا عمرالبشیر را به دیوان کیفری بین‌المللی تحویل دهد.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    1. امامیان، معصومه و عزیزی، ستار، «چالش حقوقی اجرای قاعدۀ عدم مصونیت سران دولت‌ها نزد دیوان کیفری بین‌المللی: با تأکید بر پروندۀ عمرالبشیر»، پژوهشنامه حقوق کیفری، ش 18 (1397).
    2. برزگرزاده، عبدالحسین و امینی‌نیا، عاطفه، «تداوم عدالت تبعیض‌آمیز و مناسبات حقوقی دیوان کیفری بین‌المللی و شورای‌ امنیت»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 59 (1397).
    3. رمضانی‌ قوام‌آبادی، محمدحسین و بهمئی، منصور، «تحقق عدالت کیفری بین‌المللی در آفریقا؛ موانع و راهکارها»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، ش 1 (1396).
    4. زمانی، قاسم و یعقوبی، اسماعیل، «اتحادیۀ اروپایی و دیوان بین‌المللی کیفری: همکاری و حمایت نهادین»، مجلۀ پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، ش 13 (1398).
    5. حبیبی ‌مجنده، محمد و کریمی، سیامک، «دادگاه‌های کیفری بین‌المللی و تحقق دموکراتیک عدالت کیفری»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، ش 2 (1395).
    6. سواری، حسن؛ یونس، صیدی؛ ناصر سرگران؛ فاطمه موسوی‌زاده جزایری، «واکاوی موضع شورای امنیت سازمان ملل متحد در خصوص جنگجویان خارجی»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 19 (1398).
    7. ضیائی ‌بیگدلی، محمدرضا و باقرزاده، حسن، «نظریه‌های متابعت دولت‌ها از حقوق بین‌الملل از منظر اقناع»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 60 (1398).
    8. محمودی‌ کردی، زهرا، «ماهیت اصول کلی حقوقی و کارکردهای آن در حقوق بین‌الملل»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 58 (1397).
    9. موسوی، فضل‌الله؛ حکمت‌آراء راضیه؛ محمدی، عقیل، «نظام همکاری با دیوان بین‌المللی کیفری در چارچوب قطعنامه‌های ارجاعی شورای‌ امنیت (با نگاهی به وضعیت سودان و لیبی)»، مجلۀ مطالعات حقوقی، ش 2 (1397).

     

    1. میرمحمدصادقی، حسین و رحمتی، علی، «ارتباط و همزیستی دادگاه‌های مختلط (بین‌المللی ‌شده) با دیوان کیفری بین‌المللی و محاکم ملی»، مجله آموزه‌های حقوق کیفری، ش 15 (1397).

    ب) انگلیسی

    - Books

    1. Du Plessis, Max, The International Criminal Court that Africa Wants, (Pretoria, 2010).
    2. Dugard, John, International Law: A South African Perspective, (Juta and Company Ltd, 2011).
    3. Nortje, Windell, South Africa’s Refusal to Arrest Omar Al-Bashir, Forum for International Criminal and Humanitarian Law Policy Brief Series, (Torkel Opsahl Academic, 2017).
    4. Steinberg, H. Richard, Contemporary Issues Facing the International Criminal Court, (Brill, Nijhoff, 2016).

    - Articles

    1. Cryer, Robert, “The ICC and its Relationship to Non-State Parties”, in Carsten Stahn (ed.), The Law and Practice of the International Criminal Court, (Oxford University Press, 2015).
    2. Gillett, Matthew, “The Call of Justice: Obligations Under the Genocide Convention to Cooperate with the International Criminal Court”, Criminal Law Forum, Vol. 23(1-3), 2012.
    3. Kahombo, Balingene, “The Theory of Implicit Waiver of Personal Immunity: Commentary on the Decision on the Obligation for South Africa to Arrest and Surrender President Omar al-Bashir of Sudan to the International Criminal Court”, Journal of Law in Africa, Vol. 18, 2015.
    4. Tan, Yudan, “The ICC's South Africa Non-Compliance Decision: Effect of Security Council Resolution 1593 on Referring the Darfur Situation”, Amsterdam law Forum, Vol. 10(2), 2018.

     

    1. Tladi, Dire, “When Elephants Collide It Is the Grass that Suffers: Cooperation and the Security Council in the Context of the AU/ICC Dynamic”, African Journal of Legal Studies, Vol. 7(3), 2014.
    2. Tladi, Dire, “The Duty on South Africa to Arrest and Surrender President Al-Bashir under South African and International Law, A Perspective from International Law”, Journal of International Criminal Justice, Vol. 13(5), 2015.
    3. Wet, D. Erika, “Referrals to the International Criminal Court Under Chapter VII of the United Nations Charter and the Immunity of Foreign State Officials”, American Journal of International Law, Vol. 112, 2018.

    - Documents

    1. International Criminal Court, “Resolution on Strengthening the International Criminal Court and the Assembly of States Parties”, Case No. ICC-ASP/10/Res.5, 2011
    2. International Criminal Court, “Decision Pursuant to Article 87(7) of the Rome Statute on the Failure by the Republic of Malawi to Comply with the Cooperation Requests Issued by the Court with Respect to the Arrest and Surrender of Al-Bashir”, Case No. ICC-02/05-01/09, 2011b.
    3. International Criminal Court, “Decision under article 87(7) of the Rome Statute on the Non-Compliance by DRC with the Request by the Court for the Arrest and Surrender of Al-Bashir”, Case No. ICC-02/05-01/09-195, 2014.
    4. International Criminal Court, “Decision on the Prosecutor’s Request for a Finding of Non-Compliance against the Republic of Sudan”, Case No. ICC-02/05-01/09-227, 2015.
    5. International Criminal Court, “Decision under Article 87(7) of the Rome Statute on the Non-Compliance by South Africa with the Request by the Court for the Arrest and Surrender of Al-Bashir”, Case No. ICC-02/05-01/09-302, 2017a.
    6. International Criminal Court, “Decision under Article 87(7) of the Rome Statute on the Non-Compliance by Jordan with the Request by the Court for the Arrest and Surrender of Al-Bashir”, Case No. ICC-02/05-01/09-309, 2017b.
    7. United Nation, “Convention for the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide”, 1948.
    8. United Nation Security Council, “Resolution”, No. 593, 2005.