مطالعۀ تطبیقی محرمانگی اطلاعات پزشکی متوفیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه تهران،

چکیده

محرمانگی اطلاعات پزشکی، اصلی است که در نظام‌های حقوقی متعدد مورد پذیرش قرار گرفته، اما تمام مباحث حول محور حفظ اطلاعات پزشکی بیماران زنده بوده است؛ به همین دلیل در لزوم حفظ یا عدم حفظ اطلاعات پزشکی متوفیان تردید وجود دارد. عدم شفافیت قوانین نیز به این موضوع دامن زده است. از سوی دیگر، مرگ عنصری است که موجب دشواریِ تسریِ احکام اصل محرمانگی اطلاعات پزشکی بیماران زنده به متوفیان می‌شود، زیرا انسان فوت‌شده نیازی به حفظ اطلاعات پزشکی خود ندارد. مگر نه آن است که او به خاک تبدیل شده و خاک، نه آسیب می‌زند و نه آسیب می‌بیند؟! به بیان دیگر، او آگاهی و احساس ندارد، پس دلیل اینکه باید از اطلاعات پزشکی او حمایت کنیم چیست؟ اما موضوع به این سادگی نیست و منفعت عمومی زندگان می‌تواند مهم‌ترین عامل توجیه حفظ اطلاعات پزشکی متوفا باشد. با این حال، به نظر می‌رسد که اصل یادشده مطلق نبوده، در مواردی استثناپذیر است؛ چراکه تعصب بر اصل محرمانگی گاه سلامت و امنیت عمومی جامعه را به‌خطر می‌اندازد. در این نوشتار ضمن بررسی وجود یا نبود محرمانگی در خصوص متوفیان، به تحلیل مبانی، استثناها و بیان نحوۀ انعکاس این اصل در نظام‌های حقوقی انگلیس، امریکا و ایران می‌پردازیم.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. کاتوزیان، ناصر، اعمال حقوقی: قرارداد-ایقاع، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 15، 1395).
    2. کاتوزیان، ناصر، فلسفۀ حقوق: تعریف و ماهیت حقوق، ج 1، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 8، 1395).
    3. مولودی، محمد و شعبانی‌کندسری، هادی، قائم مقامی در قراردادها، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 1، 1395).
    4. میرشکاری، عباس، حقوق ثبت احوال، (تهران: میزان، چ 2، 1393).

    - مقالات

    1. آسمانی، امید و ابراهیمی، صدیقه، «رازداری در علوم پزشکی»، اخلاق و تاریخ پزشکی، ش 6 (1392).
    2. پرویز، محسن و احتشام، فاطمه، «سیر تطور رازداری پزشکی از مطلق بودن به نسبی شدن به روایت تاریخ»، فرهنگستان علوم پزشکی، ش 2 (1397).
    3. حاج زاده، هادی، «آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی: بررسی مفهوم منفعت عمومی»، پژوهشکدۀ شورای نگهبان، (1393).
    4. کاظمی، محمود و عسگر رمکی، جمشید، «مفهوم و مبانی قائم مقامی ورثه: مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه»، دوفصلنامۀ علمی حقوق تطبیقی، ش 2 (1398).
    5. مقدادی، محمدمهدی و دلاوری، محمدحسین، «مسئولیت مدنی ناشی از افشای اسرار پزشکی در حقوق ایران و کامن لا»، فصلنامۀ حقوق پزشکی، ش 30 (1393).
    6. منصوریان، ناصرعلی و شیبانی، عادل، «مفهوم منفعت عمومی و جایگاه آن در قانونگذاری ایران»، دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 75 و 76 (1395).
    7. میرشکاری، عباس و مظفری، خدیجه، «مسئولیت مدنی ناشی از ورود زیان بدنی به متوفا»، مطالعات حقوق خصوصی، ش 2 (1396).

     

     

    ب) انگلیسی

    - books

    1. Feinberg, Joel, Rights, Justice, and the Bounds of Liberty: Essays in Social Philosophy,(Princeton University Press,1980).
    2. Garner, Bryan A, Black’s Law Dictonary 8th Edition, (Thomson West, 2004).
    3. Sperling, Daniel, Posthumous Interests; Legal and Ethical Perspective, (Cambridge University Press, 2008).

    - Articles

    1. Aisha Choong, Katrina & Mifsude Bonnici, Jeanne Pia, “Posthumous Medical Confidentiality”, European Journal of Comparative Law ans Governance, Vol. 1,(2014).
    2. ASHG statement, “Professional disclosure of familial genetic information, The American Society of Human Genetics Social Issues Subcommittee on Familial Disclosure”, American Journal of Human Genet, Vol. 62,(1998).
    3. Berg, Jessica, “Grave Secrets: Legal and Ethical Analysis of Postmortem Confidentiality”, Connecticut Law Review, Vol. 34,(2001).
    4. Blightman K, Griffiths SE & Danbury C, “Patient confidentiality: when can a breach be justified?”, Continuing Education in Anaesthesia Critical Care & Pain, Vol. 14,(2014).
    5. Boles, Jeffrey R, “public access to government death records and attendant privacy concerns”, Cornell J Law Public Policy, Vol. 22, (2012).
    6. Bongers, L.M.H, “Disclosure of Medical Data to Relatives after the Patients’ Death: Recent Legal Developments with Respect to Relatives’ Entitlements in the Netherlands”, European Journal of Health Law, Vol. 18, (2011).
    7. British Medical Association, “Confidentiality and disclosure of health information tool kit”, London: BMA,8, (2009).
    8. British Medical Association, “Access to Health records: Updated to Reflect the General Data Protection Regulation and Data Protection Act 2018”, London: BMA, (2018).
    9. “Case of Éditios Plon v. France”, V.Eur.Ct.H.R.39, (2004).
    10. Donnelly, Mary & McDonagh Maeve, “Keeping the Secrets of the Dead? An Evaluation of the Statutory Framework for Access to Information about Deceased Persons”, Legal Studies, Vol. 31, (2011).
    11. Harbour, Anthony, “Limits of confidentiality”, Advances in Psychiatric Treatment, Vol. 4, (1998).
    12. James, D S & Leadbeatter, S, “Confidentiality, Death and the Doctor”, Journal of Clinical Pathology, Vol. 49, (1996).
    13. Jones C, “The Utilitarian Argument for Medical Confidentiality: A Pilot Study of Patients’ Views”, Journal of Medical Ethics, Vol. 29, (2003).
    14. Kottow H, Michael, “Medical Confidentiality: An Intransigent and Absolute Obligation”, Journal of Medical Ethics, Vol. 12, (1986).
    15. Lowe, Marian & Hardy Havens, Debra M, “Privacy and Confidentiality of Health Information”, J Pediatr Health Care, Vol. 12, (1998).
    16. Machacka, Jakub, “Medical Confidentiality: A Comparison of Some Issues in Czech Republic and English Common Law System”, Common Law Review, Vol. 5, (2003).
    17. Maixner, Andrew H & Morin, Karine, “Confidentiality of health information postmortem”, Arch Pathol Lab, Vol. 125, (2001).
    18. Mifsude Bonnici, Jeanne Pia, “Reflections on the Use of Data and Bodily Material of Deceased Person for Medical Research Under Belgain, Dutch and English Law”, European Journal of Comparative Law ans Governance, Vol. 1, (2014).
    19. Nicholas, Nick & Nicholas Sotiris, “Understanding Confidentiality and the Law on Access to Medical Records”, Obstetrics Gynaecology & Reproductive Medicine, Vol. 20, (2010).
    20. Papadodima, Stavroula. A, Spiliopoulou, Chara. A & Sakelliadis, Emmanouil. L, “Medical Confidentiality: Legal and Ethical Aspects in Greece”, Bioethics, Vol. 22, (2008).
    21. Parkin, Elizabeth & Loft, Philip, “Patient Health Records: Access, Sharing and Confidentiality”, House of Commons Library, (2020).
    22. Pitcher, George, “The Misfortune of the Dead”, American Philosophical Quarterly, Vol. 21, (1984).
    23. Ploem, C. C, “Medical confidentiality after patient's death, with particular reference to the Netherlands”, Medicine and Law, Vol. 20, (2001).
    24. Saunders, John, “Confidentiality”, Medicine, Vol. 44, (2016).
    25. Slowther, Anne-Marie, “Sharing Information in Health Care: The Nature ans Limits of confidentiality”, Clinical Ethics, Vol. 1, (2006).
    26. Smolensky, Kiristen Rabe, “Rights of the Dead”, Hofstra Law Review, Vol. 37, (2009).
    27. Van Bogaert, D Knapp & Ogunbanjo GA, “Human immunodeficiency virus: confidentiality and disclosure of information to third partie”, South African Family Practice, Vol. 53, (2011).
    28. Wener, Leif, “The Nature of Rights”, Wiley, Vol. 33, (2005).
    29. Werth, James L. & Bruke, Caroline & Bardash, Rebekah J, “Confidentiality in End-of-Life and After-Death Situations”, Ethics Behav, Vol. 12, (2002).