حقوق موضوعة اشراقی ژرژ گورویچ و بی‌نیازی به مفهوم حقوق طبیعی؛ تأملی بر چگونگی رفع چالش آنتینومی حقوق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه اصفهان

چکیده

اساس اندیشة حقوق طبیعی، چه از نوع کلاسیک و چه از نوع مدرن، وجود معیاری برتر برای امر درست است و این امر درست، ملاک سنجش اعتبار و درستی یا نادرستی حقوق موضوعه است. می‌توان بسان مکتب تاریخی، رویکرد آنتینومیک به حقوق را کنار گذاشت و اندیشة تحققی و حقوق موضوعه را جایگزین اندیشة حقوق طبیعی کرد؛ نه‌تنها از حاکمیت متافیزیک بر واقعیت دست شست، بلکه از دغدغة تعامل ارزش و واقعیت نیز عبور کرد. گورویچ با رویکرد آنتینومیک به حقوق موافق نیست؛ وی دغدغة تعامل ارزش و واقعیت را دارد. پس، به اشراق تجربی به‌عنوان مبنای اعتبار حقوق پناه می‌برد و این اشراق را نیز نوعی می‌نگرد تا ‌مانند پترازیسکی، گرفتار اشراق فردی نشود و کثرت‌گرایی او بی‌انتها نباشد. گورویچ تلاش دارد تا بر اساس اشراق تجربی حقوق موضوعه‌ای را بنیان گذارد که ضرورتاً حاکم بر حقوق موضوعة شکلی نیست؛ چراکه بنا نیست معیاری برای سنجش درستی آن باشد. اگر این‌گونه باشد، پس باید برداشت تحققی گورویچ از ارزش را به معنای نفی اندیشة حقوق طبیعی دانست. اما واقعیت اینست که وی نتوانسته است علاقة خود به امر درست برتر را پنهان دارد؛ به بیان بهتر، گورویچ قادر نبوده است از اندیشة امر درست عبور کند، بنابراین، ادعای او در نفی حقوق طبیعی را باید به ادعایی ترمینولوژیک فرو کاست.

کلیدواژه‌ها


  1. الف) فارسی

    1. کاتوزیان، ناصر، فلسفة حقوق، ج 1، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 2، 1380)

    ب) انگلیسی

    - Books

    1. Carbonnier, Jean, Sociologie juridique, (Paris, Quadrige/Puf, 1e édition, 1994).
    2. Gurvitch, Georges, L’idée du droit social. (Aalen. Réimpression de l’édition 1932 chez Recueil Sirey. Édition Scientia Verlag, 1972).
    3. Gurvitch, Georges, Le temps présent et l’idée du droit social, Thèse, (Paris. Librairie philosophique J. Vrin. 1eédition, 1931).
    4. Hauriou, Maurice, Aux sources du droit, le pouvoir, l’ordre et la liberté,(Paris, Librairie Bloud et Gay, 1eédition, 1933, Réédité par Centre de philosophie politique et juridique. Université de Caen. 1986).
    5. Petrazycki, Leon, Law and Morality, with a new introduction by A. Javier Trevino, (New York, Routledge, 2017).
    6. Renard, Georges, La théorie de l’institution, Essai d’ontologie juridique, T. I., (Paris, RecueilSirey, 1eédition, 1930).
    7. Roubier, Paul, Théorie générale du droit, histoires des doctrines juridiques et philosophie des valeurs sociales, (Paris, Dalloz, 2e édition, Avec préface de David Deroussin, 2005).
    8. Villey, Michel, La formation de la pensée juridique moderne; (Paris, Quadrige/Puf, 1e édition, 2006).

    - Articles

    1. Belley, Jean Guy, “Georges Gurvitch et les professionnels de la pensée juridique”, Revue Droit et Société. n° 4 (1986).
    2. Gurvitch, Georges, “Droit Naturel ou droit positif intuitif?”, In. Archives de Philosophie du droit et de Sociologie juridique, Recueil Sirey, n° 3 (1933).
    3. Gurvitch, Georges, “Une philosophie intuitionniste du droit: Léon Pétrasizky”, In. Archives de philosophie du droit et de la sociologie juridique, (1931).
    4. Le Fur, Louis, “La théorie du droit naturel depuis le XVIIe siècle et la doctrine moderne”, In. Recueil des cours, Académie de droit international, T. 18 (1927).
    5. Le Fur, Louis, “Droit individuel et droit social, coordination, subordination ou intégration”, In. Archives de philosophie du droit et de sociologie juridique, Paris, Recueil Sirey, n° 3-4 (1931).
    6. Lefebvre, Georges, “L’idée du droit social d'apprès un ouvrage récent”, Annales Historiques De La Révolution Française, Vol. 10, n° 58 (1933).
    7. Millard, Eric, “Hauriou et la théorie de l’institution”, In. Revue Droit et Société, n° 30/31, (1995).
    8. Morin, Gaston, “Vers la révision de la technique juridique”, In. Archive de philosophie du droit et de sociologie juridique. II, Paris, Sirey, (1931).
    9. Northrop, F. S. C., “Petrażycki's Psychological Jurisprudence: Its Originality and Importance.” University of Pennsylvania Law Review, vol. 104, n° 5, (1956).
    10. Villey, Michel, “La nature des choses”, In. Seize essais de philosophie du droit dont un sur la crise universitaire, Paris, Dalloz, (1969).