بررسی تطبیقی دگرگونی شرکت‌ها و تداوم مسئولیت کیفری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه پیام نور مرکز، اصفهان

2 کارشناسی ارشد حقوق شرکت‌های تجاری، دانشگاه شهرکرد

چکیده

مسئولیت کیفری شرکت بازرگانی از زمان تشخُص به شخصیت حقوقی تا زمان مرگِ قطعیِ آن، دارای فراز و فرود‌هایی است که توجه به آن امری بایسته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد، مسئولیت کیفری برای شرکتِ در شرف تأسیس و قبل از ثبت آن در ادارۀ ثبت شرکت‌ها مستقر نمی‌شود. همچنین مسئولیت کیفری شرکت‌ها در دوران حیات اقتصادی بسته به اینکه درگیر فرایند ادغام، تجزیه و تبدیل گردند، متفاوت خواهد بود. ادغام چندجانبه و تجزیۀ کلی، بسته به مورد، از اسباب انتفای مسئولیت کیفری هستند؛ با این حال، تبدیل یک شرکت به شرکت دیگر با وجود دگرگونی در کالبد، تأثیری بر مسئولیت کیفری نمی‌نهد. احیای شرکت نیز از موجبات زوال مسئولیت جزایی است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع و مآخذ

    الف) فارسی

    1. اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، ج 1، (تهران: میزان، چ 39، 1394).
    2. اسکینی، ربیعا،حقوق تجارت، شرکتهای تجاری، ج 1، (تهران: انتشارات سمت، چ 15، 1389).
    3. اشتیاق، وحید، مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی، رسالۀ دکتری، مدرسۀ عالی شهید مطهری، (1386).
    4. بیگی حبیب‌آبادی، احمد، مطالعۀ تطبیقی ادغام شرکت‌های سهامی در حقوق انگلیس و آمریکا، رسالۀ دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، (1380).
    5. توکلی، محمدمهدی، مختصر حقوق تجارت، (تهران: انتشارات طرح نوین اندیشه، چ 5، 1394).
    6. جعفری صامت، امیر، جنبههای حقوقی ادغام شرکتهای تجاری در حقوق ایران، (تهران: انتشارات چتردانش، چ 1، 1393).
    7. حاتمی، علی و کریمیان، اسماعیل، حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه گذاری، (تهران: انتشارات تیسا، چ 1، 1393).
    8. حسنی، محمدحسن، مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، (1374).
    9. حسینجانی، بهمن و مظاهری تهرانی، مسعود، اصل شخصی بودن مسئولیت کیفری، (تهران: انتشارات مجد، چ 1، 1389).

    10.حقانی، سعید (1391)، گروه منفعت اقتصادی، ماهیت و ساختار، (تهران: موسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چ 1، 1391).

    11.حکیمیان، علی‌محمد، «بررسی ماهیت و ساختار جوینت ونچر»، مجلۀ روش‌شناسی علوم انسانی، ش 44، پاییز (1384).

    12.راسا، میشل لور (1359)، مسئولیت مدنی، مترجم: محمد اشتری، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ 1، 1359).

    13.رحمانی، تهمینه، راهنمای کاربردی تنظیم قرارداد جوینت ونچر شرکتی، (تهران: انتشارات جنگل جاودانه، چ 1، 1391).

    14.رحمانی، تهمینه، راهنمای کاربردی تنظیم قرارداد کنسرسیوم، (تهران: جنگل جاودانه، چ 1، 1389).

    15.رشوند بوکانی، مهدی؛ رجالی، محسن؛ بدیع صنایع اصفهانی، امین، «ماهیت حقوقی انتقال دیون در ادغام شرکت‌های سهامی و آثار آن بر طلبکاران و بدهکاران غیر سهامدار»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال هفتاد و هفتم، ش 84 (1392).

    16.سماواتی، حشمت‌الله، بررسی و تحقیق پیرامون شرکتهایتضامنی، (تهران: انتشارات میزان، چ 1، 1391).

    17.شریفی، محسن؛ حبیب‌زاده، محمدجعفر؛ عیسائی تفرشی، محمد؛ فرجیها، محمد، «دگرگونی‌های مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در ایران»، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀ 77، ش 82 (1392).

    18.شریفی، محسن؛ حبیب‌زاده، محمدجعفر؛ عیسائی تفرشی، محمد؛ فرجیها، محمد، «انتساب مسئولیت به اشخاص حقوقی در نظام کیفری ایران و انگلستان»، مجلۀ آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش 6، پاییز و زمستان (1392).

    19.صقری، محمد، حقوق بازرگانی شرکتها؛ تأسیس، تبدیل، ادغام، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 1، 1390).

    20.صقری، محمد، حقوق بازرگانی شرکتها، جلد 1و 2، (تهران: سهامی انتشار، چ 1، 1393).

    21.صانعی، پرویز، حقوق جزای عمومی، ج 3، (تهران: انتشارات گنج دانش، چ 7، 1376)

    22.صاحبی پسندیده، محمدرضا و قربانی، مجید، «تجزیۀ شرکت‌های تجارتی در حقوق انگلستان و امریکا»، مجلۀ پژوهش حقوق، سال سیزدهم، ش 24 (1390).

    23.طباطبائی موتمنی، منوچهر، حقوق اداری، (تهران: انتشارات سمت، چ 15، 1387).

    24.عرفانی، توفیق، اسناد و دعاوی تجاری در آراء دیوان عالی کشور، 1379-1292، ج 1، (تهران: انتشارات ققنوس، چ 1، 1380).

    25.علومی یزدی، حمیدرضا، «چالش‌های حقوقی تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک»، مجلۀ پژوهش حقوق خصوصی، سال دوم، ش 4، پاییز (1392).

    26.گلدوزیان، ایرج و حسینجانی، بهمن، «مبانی اصل شخصی بودن مسئولیت کیفری»، مجلۀ الهیات و حقوق، ش 15 و 16، بهار و تابستان (1384).

    27.محسنی، مرتضی، دورۀ حقوق جزای عمومی، ج 3، (تهران: کتابخانۀ گنج دانش، چ 2، 1375).

    ب) خارجی

    28.Andrew Hicks and S.H Goo, Cases and material on Company law, Second edition, Blaskstone Press Ltd, (1999).

    29.A.Ross, Stephen& F.jaff, Jeffery, Corporate finance, Tokyo, 3rd edition, Richard Irwin publisher, (2004).

    30.Coffee, J, Corporate criminal liability: An introduction and comparative survey, in criminal responsibility of legal and collective entities, edited by Albin Eser, Gunter Heine and Barbara Huber, Max Planck institute for foreign and international criminal law,Freiburg, (1999), Aviable at: https://www.mpicc.de/files/pdf2/ s78_safe.pdf.

    31.Heine, G., Corporate Liability Rules in Civil Law Jurisdictions: Room Document, DAFFE|IME|BR (2000) 23, Paris (OECD), available at: https://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/ evaluations/seminar2002/HeineOLIS.pdf.

    32.Husak, Douglas N, The nature and justifiability of nonconsummate offence, Arizona Law Rewiew, Vol. 37, (1995), avilabe at: http://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein. journals/arz37&div=25&id=&page=

    33.Hetzer, Wolfgang, Corruption as business practice? Corporate criminal liability in the European Union, European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice, Vol. 15, Issue 3, pp. 383- 405 Publication, (2007).

    34.M. Pieth, R. Ivory (eds.), Corporate Criminal Liability, emergence, convergence and risk, First edition, New York, Springer, (2011).

    35.Moore, Michael S, The moral and metaphysical source of the criminal law,Vol. 27, CRIMINAL JUSTICE (1985), pp. 11-51; Avilable at: http://www.jstor.org/stable/24219382, New York, Blackwell.

    36.Pieth, Mark & Radha, Ivory, Corporate criminal.liability emergence, convergence and risk, First edition, New York, Springer, (2010).

    37.Ripert, Georges et Rene Roblot, Droit commercial, t.1, 14th edition, Paris, L.G.D.J, (1982).

    38.Sheikh, saleem, a guide to companies’ act 2006, London & New York, First published, By Routledge- Cavendish, (2008).

    39.W.Miller, Edvin, Merger and acquisition, 3rd edition, New York, Blackwell, (2008).

    40.Weigend, Thomas, “Societas Delinquere non Potest? A German Perspective”, Journal of International Criminal Justice 6(5), (2008); available at: http://jicj.oxfordjournals.org/content/6/5/927. full.pdf+html.

    41.Wells, Celia, Criminal Responsibility of Legal Persons in Common Law Jurisdictions: Room Document, DAFFE|IME|BR (2000) 22, Paris (OECD); Available at: https://www.coe.int/t/dghl/monitoring/ greco/evaluations/seminar2002/Wells_revised.pdf

    42.Wells, Celia, Corporations and Criminal Responsibility, 2nd edition, Oxford, (2001).

    43.Wells, Celia, Appendix C: Corporate Criminal Liability: Exploring Some Models, in: Law Commission of England and Wales, Criminal Liability in Regulatory Contexts: A Consultation Paper, Consultation Paper No. 195, London, (2010).