Civil Liability for Unknown Risks of Product in Iranian Law and Emamiyeh Jurisprudence

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associate Professor of Law School of Qom

2 Ph.D in Private Law, University of Qom

Abstract

Civil liability for unknown risks of new products that are called “development risks” is one of the most important discussions of product liability. These risks arise from deficiency of human science and that is why it may be supposed that producer is exonerated from liability for unknown risk. However, despite the silence of the Iranian legislator and jurisprudential sources, in order to protect consumer against unknown risks, the authors have attempted to prove that producer’s liability for unknown risks is justifiable both in Iranian law and Imamiyeh (Shiite) jurisprudence. The most important pieces of evidence include defectiveness of product for unknown risks, customary attribution of defect to incurred loss, ineffectiveness of foreseeability element in civil liability, Asalat- O- Salama (principle of product’s perfect quality), Ghonm rule )one who profits must compensate) and no loss rule. However, these pieces of evidence are somewhat controversial and can be relied upon only by special interpretation of certain concepts. Generally, authors’ interpretation is focused on Iranian law and Emamiyeh jurisprudence. This article consists of two main parts; in first part, the authors have addressed the concept of unknown risks and legal - jurisprudential bases of liability for unknown risks, and in the second part, they have further clarified these pieces of evidence. As a conclusion, the authors suggest some mechanisms in order to protect consumers against unknown risks.

Keywords


1-     آل عصفور بحرانى، یوسف‌بن احمد بن ابراهیم (1405ق)، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، جلد 21، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
2-     اصفهانى، سید ابوالحسن (1393ق)، وسیله النجاه (حواشی گلپایگانی)، جلد 3، قم: چاپخانۀ مهر.
3-     اصفهانى کمپانى، محمدحسین (1418ق)، حاشیۀ کتاب المکاسب، جلد 3، قم: أنوار الهدى.
4-     امامی، سید حسن (1365)، حقوق مدنی، جلد 1، چاپ شانزدهم، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
5-     انصارى، مرتضى‌بن محمدامین (1415ق)، المکاسب، جلد 5، قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ انصارى.
6-     بابایی، ایرج (پاییز و زمستان 1381)، «بررسی عنصر خطا در حقوق مسئولیت مدنی ایران»، مجلۀ پژوهش حقوق و سیاست، شمارۀ 7.
7-     بادینی، حسن (پاییز 1392)، «رویکردی نو برای اثبات جریان قاعدۀ لاضرر در احکام عدمی در زمینۀ مسئولیت مدنی»، فصلنامۀ حقوق، شمارۀ 3، دورۀ 43.
8-     بروجردی عبده، محمد (1380)، حقوق مدنی، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
9-     بک، اولریش (1381)،« از جامعۀ صنعتی تا جامعه در مخاطره: پرسش‌های بقا، ساختار اجتماعی و روشنگری بوم‌زیستی» (بخش نخست)، مترجم: محمدرضا مهدی‌زاده، فصلنامۀ علمی سازمان حفاظت محیط ‌زیست، شمارۀ 38.
10-  جعفری‌تبار، حسن (1375)، مسئولیت مدنی سازندگان و فروشندگان کالا، تهران: نشر دادگستر.
11-  جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382)، مجموعه محشی قانون مدنی، چاپ دوم، تهران: گنج دانش.
12-  جوان، موسی (1326)، مبانی حقوق، جلد 1، تهران: شرکت چاپ رنگین.
13-  حائری شاه‌باغ، سید علی (1382)، شرح قانون مدنی، جلد 1، چاپ دوم، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
14-  حکمت‌نیا، محمود (1389)، مسئولیت مدنی در فقه امامیه، چاپ دوم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
15-  حلّى، مقداد‌بن عبدالله سیورى (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، جلد 4، قم: انتشارات کتابخانۀ آیه‌الله مرعشى نجفى.
16-  سلطانی‌نژاد، هدایت‌الله (1380)، مسئولیت مدنی خسارت معنوی، تهران: نورالثقلین.
17-  شهید ثانى (زین‌الدین‌بن علی الجبعی العاملی)، (1422ق)، حاشیه شرائع الإسلام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم.
18-  شهید ثانی (1413ق)، مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 3، قم: مکتبه مؤسسة المعارف الإسلامیه‌.
19-  صفایی، سید حسین (1375)، حقوق مدنی و تطبیقی، تهران: نشر میزان.
20-  طاهرى، حبیب‌الله (1418ق)، حقوق مدنى، جلد ‌2، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
21-  طباطبایی، سید محمد‌بن علی (1414ق)، ریاض‌المسائل، جلد 8، قم، مؤسسۀ النشر الاسلامی.
22-  طباطبایى یزدی، سید محمدکاظم (1421ق)، العروه الوثقى، جلد 2، ط الثانیه، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان‌.
23-  طباطبایى یزدی، سید محمدکاظم (1421ق‌‍)، حاشیه المکاسب، جلد 2، ط الثانیه، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان‌.
24-  طوسى، ابوجعفر، محمدبن حسن (1407ق)، الخلاف، جلد 3، قم: دفتر انتشارات اسلام.
25-  عاملى، حرّ محمد‌بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه، مصحح: گروه پژوهش مؤسسۀ آل البیت (علیهم السلام)، ‌جلد 18، قم: مؤسسۀ آل البیت (ع)
26-  عدل، مصطفی (منصورالسلطنه) (بی‌تا)، حقوق مدنی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
27- علامه حلّى (حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدى) (1410ق)، إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان، جلد 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
28- علامه حلّی (1414ق)، تذکره الفقهاء، جلد 11، قم: مؤسسۀ آل البیت (علیهم السلام).
29- علامه حلّی (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، جلد 3، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
30- علامه حلّی (1418ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، جلد 2، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
31- عمید زنجانی، عباسعلی (1389)، موجبات ضمان، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
32- کاتوزیان، ناصر (1376)، قواعد عمومی قراردادها، جلد 5، چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
33- کاتوزیان، ناصر (1375)، قواعد عمومی قراردادها، جلد 4، تهران: انتشارات بهنشر.
34- کاتوزیان، ناصر (1391)، الزام‌های خارج از قرارداد، جلد 1، چاپ یازدهم، انتشارات دانشگاه تهران.
35- کاتوزیان، ناصر (1391)، الزام‌های خارج از قرارداد، جلد 2، چاپ دهم، انتشارات دانشگاه تهران.
36- کاظمی، محمود (پاییز 1386)،« مسئولیت مدنی ناشی از انتقال خون آلوده»، نشریۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 37.
37- محقق ثانى (على‌بن حسین‌ عاملى کرکى) (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد‌، جلد 6، ط الثانیه، قم: مؤسسۀ آل البیت(ع).
38- محقق حلی (ابوالقاسم نجم‌الدین جعفربن الحسن) (1408ق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد 2 و3، ط الثانیه، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
39- محقق داماد، سید مصطفى (1388)، قواعد فقه، جلد ‌2، چاپ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
40-  محقق سبزوارى، محمدباقر‌بن محمدمؤمن (1423ق)، کفایه الأحکام، جلد 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
41-  مدنی کاشانى، رضا (1409ق)، تعلیقه شریفه على بحث الخیارات و الشروط من کتاب المتاجر للشیخ‌، قم: مکتبة آیه‌الله المدنی الکاشانی.
42-  مراغى، سید میر عبدالفتاح‌ (1417ق)، العناوین الفقهیه، جلد 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
43-  مقدس اردبیلی، مولی احمد (1403ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، جلد 8، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
44-  مکارم شیرازی، ناصر (1411ق)، القواعد الفقهیه، جلد 2، ط الثالثه، قم: مدرسۀ امام امیر المؤمنین (ع).
45-  موسوی سبزواری،سید عبدالاعلی (1413ق)، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، جلد 21، قم: مؤسسه المنار.
46-  منتظری، حسین‌على (1409ق)، مبانى فقهى حکومت اسلامى، مترجم: محمود صلواتى و ابوالفضل شکورى، جلد 8، قم: مؤسسۀ کیهان.
47-  مهاجر، مینا (1391)، بررسینظامحقوقیحاکمبرمحصولاتتراریخته )نوترکیب)ومسئولیتمدنیمتصدیاناینمحصولات، رسالۀ دکتری، به راهنمایی سید حسین صفایی، دانشگاه تهران.
48-  نجفى، کاشف الغطاء (محمدحسین‌بن على‌بن محمدرضا) (1359ق)، تحریر المجله، جلد 2، نجف‌: المکتبة المرتضویه.
49-  نجفی، محمدحسن (1373ق)، جواهرالکلام، جلد 37، ط الرابعه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
50-  نجفی، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام، جلد 23، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
51-  وحدتی ‌شبیری، سید حسن (1385)، مبانی مسئولیت مدنی قراردادی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
 
ب) انگلیسی
1-   Casals, M, (2005), "Spanish product liability today – adapting to the ‘new’ rules", Ed by Duncan Fairgrieve, in: Product liability in comparative perspective, Cambridge, Cambridge University Press.
2-   Keeton, P, (1980), "the meaning of defect in products liability law-a review of basic principles", Mo. L. Rev, vol: 45.
3-   Henderson J. A, Twerski, A, (2000), Products Liability, Problems and Process, 4th ed., New York, Aspen law & business.
4-   Liu, J, (2003), "two roads diverged in a yellow Wood: the European community stays on the path to strict liability", Fordham International Law Journal, Vol: 27.
5-   Markesinis, B.S, Unberath, H, (2002), the German Law of torts a comparative treatise, 4th ed, Oxford, Hart Publishing.
6-   Moos, R. v, (2003), "Thalidomide: from tragedy to promise", Swiss Medical Weekly, Vol: 133.
7-   Pittenger, M A, (1992), "Reformulating the strict liability failure to warn", Wash. & Lee L. Rev, Vol: 49.
8-   Stapleton, Jane, (2005), "Bugs in Anglo-American products liability", Ed by Duncan Fairgrieve, in: Product liability in comparative perspective, Cambridge, Cambridge University Press.
9-   Taschner H, (2005), "Product liability: basic problems in a comparative law perspective", Ed by Duncan Fairgrieve, in: Product liability in comparative perspective, Cambridge, Cambridge University Press.
10-    Waddams, S.M, (1993), products liability, 3ed, Scarborough, Carswell.