A Comparative Study of the Concepts of “Forgivable and Unforgivable” in Customary Criminal Law with the Concepts of Haqullahi

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associate Professor,Malayer University

2 Assistant Professor, Malayer University

10.22034/law.2023.53929.3194

Abstract

In customary criminal law, except for a few cases, there was no mention of Haqullahi and Haqlanasi crimes, but it was mentioned many times about forgivable and unforgivable crimes. Forgivable and non-forgivable crimes have a decisive effect in terms of the amount of intervention suffered by the victim and its effect on the initiation, continuation and appeal of criminal proceedings; But in jurisprudence texts, without mention of forgivable and unforgivable crimes, the general effects of these crimes have been specified by using the terms Haqullahi and Haqlanasi crimes. The current research with a comparative view and by adopting descriptive analytical method and the use of library tools, tries to answer the basic question that to what extent can forgivable and unforgivable crimes be compatible with the terms Haqullah and Haqul-Nas in terms of examples and related works? Despite the differences between these two categories of terms in terms of scope and consequential effects, both of them have been established and used with the intention of achieving similar goals, since according to the constitution, the main source of rulings and regulations of our country must necessarily come from Islamic jurisprudence. (Imamiyyah) and despite the fact that the terms Haqullah and Haqul-Naas were available in Islamic jurisprudence and Imamiyyah and could use them, but the ordinary legislator based on other legal systems and similar to the same method used to classify crimes in general criminal laws before the revolution It was possible to use transitive and non-transitory concepts.

Keywords

Main Subjects


  1. الف) منابع فارسی

    - کتاب‌ها

    1. آشوری، محمد (1400). آیین دادرسی کیفری. تهران: سمت.
    2. اردبیلی، محمدعلی (1400). حقوق جزای عمومی. تهران: میزان.
    3. اسرافیلیان، رحیم (1380). جرایم قابلگذشت از دیدگاه حقوق کیفری اسلام. تهران: میزان.
    4. ایزدهی، سیدسجاد (1392). نقد نگرش‌های حداقلی در فقه سیاسی. تهران: بوستان کتاب، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    5. خالقی، علی (1400). آیین دادرسی کیفری. تهران: شهر دانش.
    6. عمید زنجانی، عباسعلی (1382). آیات الاحکام. تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی.
    7. صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1364). تهران: ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
    8. شیری، عباس (1372). سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران. تهران: جهاد دانشگاهی شهید بهشتی.
    9. عابدی، احمدرضا (1401). آیین دادرسی کیفری. تهران: قوۀ قضاییه.
    10. کاظمی، سید سجاد (1400). آیین دادرسی کیفری. تهران: مجد.
    11. معاونت آموزش و تحقیقات قوۀ قضاییه (1384). حق‌الله و حق‌الناس در جرایم و مجازاتها. تهران: جنگل.
    12. مجموعه پاسخ و سؤال از کمیسیون استفتائات و مشاورین حقوقی شورای عالی قضایی (1361). تهران: روزنامۀ رسمی.
    13. هاشمی شاهرودی، سید محمود (1378). بایسته‌های فقه جزا. تهران: میزان.

    - مقالات

    1. افشین‌پور، مصطفی و نقوی، مهدی (1400). سیاست کیفری ناهمگون قانون مجازات اسلامی در تعدیل کیفر. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 12(23)، 1-28.

    Doi: 10.22034/law.2021.39220.2576

    1. اکرمی، روح‌الله (1400). بازتاب فقه در قوانین مجازات کشورهای شافعی مذهب؛ مطالعه موردی اندونزی، برونئی، مالزی و یمن. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 12(23)، 29-53.

    Doi: 10.22034/law.2021.43192.2777

    1. جعفرزاده، سیامک؛ علیزاده، حمید و جان‌نثار کهنه‌شهری، علی (1401). جرایم قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت در نظام کیفری ایران، حقوق کیفری، 13(1)، 7-28.

    Doi: 10.22124/jol.2022.20902.2217

    1. دانش‌آرا، سجاد و کاظمی، سید سجاد (1401). دگردیسی حقوق کیفری در موازنه‌ی سنّت و مدرنیته؛ با تأکید بر حقوق کیفری ایران. مطالعات حقوقی، 14(4)، 213-183.

    Doi: 10.22099/jls.2023.40290.4348

    1. فروغی، فضل‌الله (1383). جرایم قابل گذشت در حقوق ایران. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 21(2)، 17-34.
    2. مرتضوی، سید ضیاء (1400). به‌کارگیری قضات غیرجامع شرائط و دامنۀ اختیارات آنان. فقه، (105)، 66-91. Doi: 10.22081/jf.2021.59201.2160
    3. مرعشی، محمدحسن (1370). شرح قانون حدود و قصاص مصوب دی ماه 1370. دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، (2)، 33-58.
    4. هادی‌پور، محمدعلی (1398). دلالت‌های نظریات عدم مغایرت و مطابقت در فقه دولت اسلامی. فرهنگ پژوهش، 12(40)، 191-217. Doi: 10.22081/fpq.2020.69891

    ب) منابع عربی

    - کتاب‌ها

    1. ابن ابی جمهور، محمدبن زین‌الدین (1405 ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینی. قم: دار سید الشهداء.
    2. ابن‌بابویه، محمدبن علی (1398 ق). التوحید (للصدوق). قم: جامعۀ مدرسین.
    3. ابن‌بابویه، محمدبن علی (1404 ق). من لایحضره الفقیه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
    4. الجوهری، اسماعیل‌بن حماد (1407 ق). الصحاح (تاج اللغه و صحاح العربیه). بیروت: دار العلم الملایین.
    5. بخاری، محمدبن اسماعیل (1410 ق). صحیح بخاری. قاهره: وزارة الاوقاف المجلس الاعلی للشئون الاسلامیة لجنة إحیاء کتب السنة.
    6. حر عاملی، محمدبن حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسۀ آل البیت (ع)،
    7. خمینی موسوی، سید روح‌الله (1392). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار امام خمینی.
    8. زحیلی، وهبه (1401 ق). العقوبات الشرع و القضیه و الشهادات. بی‌جا: کلیه الدعوه الاسلامیه.
    9. شهید اول، محمدبن مکی (1430 ق). موسوعه شهید اول (القواعد و الفوائد). قم: مکتب الاعلام الاسلامی فی الحوزة العلمیة، معاونیة الابحاث مرکز العلوم و الثقافة الاسلامیة.
    10. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی العاملی (1419 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامیه.
    11. شیخ طوسی، محمدبن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: مکتبه المرتضویه.
    12. شیخ طوسی، محمدبن حسن (1407 ق). تهذیب الاحکام. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    13. کلینی، محمدبن یعقوب (1429 ق). الکافی. قم: دار الحدیث.
    14. محقق اردبیلی، احمدبن محمد (بی‌تا). مجمع الفائده و البرهان. قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
    15. محمد، ابوزهره (بی‌تا). الجریمه. بیروت: دارالفکر الاسلامی.
    16. مکارم شیرازی، ناصر (1418 ق). انوار الفقاهه (کتاب حدود و تعزیرات). قم: مدرسه الامام علی‌بن ابی طالب (ع).
    17. موسوی اردبیلی، عبدالکریم (1423 ق). فقه القضاء. قم: مؤسسۀ النشر لجامعه المفید.
    18. نجفی، محمدحسن (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
    19. نوری، حسین‌بن تقی (1408 ق). مستدرک الوسائل. قم: مؤسسه آل البیت (ع).