Analysis of the Concept of Justice and Induction of Ways to Achieve Justice of Intuition from Jurisprudential Sources

Document Type : Research Paper

Author

Assistant Professor of Islamic Azad University, Hamedan branch

Abstract

One of the most important reasons for proving litigation, both in civil and criminal matters, is the testimony of witnesses. The validity and condition of justice for intuition is a matter of consensus and coincidence among the general jurisprudence and Islamic schools, and as a way to resolve hostilities, the realization of truth and proof of crime in society, the importance of this issue is mentioned in the book and tradition. Paying attention to the explicit text of the Holy Quran and narrations, all Imami jurists acknowledge the condition of justice, but their statements on the definition of justice, the ways of proving it, as well as the causes of the decline of justice and the possibility of justice in infidels, are different. The important point here is that justice alone is not enough, but witness justice must be done by a judge. This article examines the concept of justice from the perspective of verses, hadiths, sayings and opinions of Imami jurists, and states that the testimony of intuition is the path to reality and not the discoverer of reality. The sources of Islamic jurisprudence are investigated to explore the ways to prove and achieve justice. The findings include knowledge of the judge, good appearance, cultivation, Shiism, association, probation and acceptance.

Keywords


  1. الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. قرآن کریم ترجمۀ آیت‌الله فاضل لنکرانی
    2. اردبیلی، احمد‌بن محمد، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، ج 12، (قم: مؤسسۀ نشر اسلامی، چ 1، 1362).
    3. انصاری، شیخ مرتضی، القضاء و الشهادات، ج 2، (قم: نشر الفکر الاسلامیه، چ 1، 1415).
    4. انصاری، شیخ مرتضی، رسائل فقهیه، ج 3، (قم: کنگرۀ بزرگداشت شیخ انصاری، چ 1، 1414).
    5. انصاری، شیخ مرتضی، المکاسب، ج3، (قم: انتشارات اسماعیلیون، چ 8، 1373).
    6. تبریزی، شیخ جواد، اساس القضاء و الشهادات، (قم: مؤسسۀ امام صادق (ع)، چ 1، 1415).
    7. ترحینی، محمدحسین، الزبده الفقهیه فی شرح الروضه الاسلام، ج 3، (بیروت: مؤسسۀ المرتضی العالمیه، چ 4، 1422).
    8. جبعی عاملی، زین‌الدین‌بن علی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج 1، (قم: نشر داوری، چ 2، 1410(.
    9. جبعی عاملی، زین‌الدین‌بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، ج 14، (قم: مؤسسۀ معارف الاسلامیه، چ 3، 1419).
    10. جبعی عاملی، محمد‌بن جمال‌الدین، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ج 1، (قم: مؤسسۀ نشر الاسلامی، چ 2، 1417).
    11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، (تهران: انتشارات گنج دانش، چ 25، 1386).
    12. الجوهری، اسماعیل‌بن حماد، معجم الصحاح، (بیروت: دارالعلم، چ 3، 1426).
    13. حر عاملی، شیخ محمد‌بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 18، (قم: مؤسسۀ آل البیت، چ 10، 1409).
    14. حلی، ابومنصور الحسن‌بن یوسف، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، ج 8، (قم: دفتر انتشارات اسلامی، چ 2، 1413(.
    15. حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج 4، (قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، چ1، 1387 ق).
    16. حلی، محمد‌بن ادریس، السرائر، ج 2، (قم: مؤسسۀ نشر اسلامی، چ2، 1410).
    17. حلی محقق، جعفر‌بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج 4، (بیروت: نشر دارالزهرا، چ 2، 1409).
    18. خویی، سید ابوالقاسم، مبانی تکلمة المنهاج، (قم: مؤسسۀ احیاء آثار الامام الخوئی، چ 4، 1422).
    19. دیانی، عبدالرسول، ادلۀ اثبات دعوی در امور مدنی و کیفری، (تهران: نشر تدریس، چ 3، 1385).
    20. سبزواری، محمدباقر، کفایة الاحکام، ج 1، (قم: نشر الاسلامی، چ 1، 1423).
    21. شمس، عبدالله، ادلۀ اثبات دعوا، (تهران: انتشارات شابک، چ 24،1390).
    22. شورابی، عبدالحمید، الاثبات الجنایی فی الضوء القضا و الفقه، (بی ‌جا: انتشارات اسکندریه، بی ‌تا).
    23. طباطبائی، علامه محمدحسین، تفسیر المیزان، ج 6، (بیروت: مؤسسۀ الاعلمی، چ 6، 1394 ق(.
    24. طباطبائی، سید علی، الریاض المسائل، ج 15، (قم: مؤسسۀ نشر الاسلامی، چ 1، 1414).
    25. طباطبائی یزدی، سید کاظم، عروة الوثقی، ج 1، (قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، چ 1، 1412).
    26. طوسی، ابوجعفر محمد‌بن الحسن، الخلاف، ج 1، (تهران: انتشارات بروجردی، چ 1، 1321 ق).
    27. طوسی، ابوجعفر محمد‌بن الحسن، المبسوط فی الفقه الامامیه، ج 8، (تهران: نشر المکتبة المرتضویه، چ 3، 1387 ق).
    28. طوسی، ابوجعفر محمد‌بن الحسن، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، (بیروت: نشر دارالکتب العربی، چ 2، 1400 ق(.
    29. عظیمی، محمد، ادله اثبات دعوی، ج 2،(تهران: انتشارات کسری، چ3، 1381).
    30. غروی تبریزی، علی، التنقیح، ج 1، (قم: مؤسسۀ آل بیت (ع)، چ 2، 1407).
    31. فارس، احمد‌بن، ترتب مقاییس اللغه، (قم: ناشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ 3، 1387 ق(.
    32. الفراهیدی، خلیل ابن احمد، العین، ج 2، (قم: انتشارات اسوه، چ 3، 1414( .
    33. الفیومی، احمد‌بن محمد‌بن مقری، المصباح المنیر، (قم: نشر دارالهجره، چ 3، 1414(.
    34. کاتوزیان، ناصر، اثبات و دلیل اثبات، ج 2، (تهران: نشر المیزان، چ 2، 1385).
    35. کاشف الغطاء، جعفر‌بن خضر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغراء، ج 3، (قم: انتشارات حوزۀ علمیه، چ 1، 1422).
    36. کلینی، محمد‌بن یعقوب، الکافی، ج 7، (تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه، چ 4، 1362).
    37. گلدوزیان، ایرج، ادلۀ اثبات دعوا، (تهران: نشرمیزان، چ 4، 1384).
    38. مسجدسرایی، حمید، ترجمۀ نموداری الروضة البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج 3، (قم: ناشر حقوق اسلامی، چ 11، 1382).
    39. مفید، محمد‌بن نعمان، المقنعه، (قم: مؤسسۀ نشر اسلامی، چ1، 1410(.
    40. مقداد‌بن عبدالله، جمال‌الدین، کنز العرفان فی الفقه القران، (قم: انتشارات مرتضوی، چ 1، 1425).
    41. موسوی خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیله، ج1-2-4 (قم: انتشارات اسلامی، چ 6، 1376).
    42. موسوی قزوینی، سید علی، رساله فی العداله، (قم: مؤسسۀ نشر اسلامی، چ 1، 1419).
    43. مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی- فارسی (تهران: انتشارات اسلامی، چ 2، 1410).
    44. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج 13-23 و40-41 (بیروت: نشر دار احیاء التراث العربی، چ 7، 1404).
    45. نراقی، احمد‌بن محمدمهدی، مستند الشیعه من احکام الشریعه، ج 18، (قم: مؤسسۀ آل البیت، چ 1، 1415).

    - مقاله‌ها

    1. حسین‌زاده، مهدی، «بررسی اختیار قاضی در تشخیص ارزش گواهی»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 11 (1394).
    2. عربیان ،اصغر، «عدم اختصاص بیّنه به شهادت دو شاهد»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 6 (1392).
    3. کلانتری، عباس، «پژوهشی دربارۀ ملاک تفحص از عدالت مجهول الحال»، مطالعات اسلامی فقه و اصول، ش 81 (1387).
    4. یثربی، علی‌محمد، «بررسی علم قاضی در فقه و قانون»، مجلۀ اندیشههای حقوقی، ش 11، (1385).

    ب) قوانین

    1. قانون مدنی
    2. قانون مجازات اسلامی
    3. قوانین آیین دادرسی مدنی
    4. قوانین آیین دادرسی کیفری