Compensation of Financial Loss of Prevention of Working in Illegal and False Arrest and Imprisonment in Viewpoint of Shia Jurisprudence and Iranian Law

Document Type : Research Paper

Authors

1 . Master of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Shiraz University

2 Associate Professor Shiraz University

Abstract

Unjustifiable arrest and imprisonment includes illegal and false arrest. Most prisoners sustain financial losses because of prevention of working. But most Jurists do not guarantee financial losses because of  lack of usurpation, lack of financial value before contract and consensus. In this article, these reasons have been discussed and rejected with a new interpretation of “Zeman-e-Yad” rule. This has been achieved by proving the possibility of cost of human actions before the contract and lack of true consensus. In addition, necessity of compensation of mentioned loss has been proven with strong reasons, La-Zarar, Etlaf-va-Tasbib and Nafy-e-Osr-va-Haraj rules and the wise person’s procedure.  Furthermore, this loss is compensable according to articles 22 and 171 of the Constitution and some articles specially article 14 of criminal procedure law(1392).

Keywords


  1. منابع و مآخذ

    الف) فارسی

    - کتاب‌ها

    1. اسماعیلی، محسن، نظریۀ خسارت، (تهران: امیرکبیر، 1377).
    2. امامى، سید حسن، حقوق مدنى، (تهران: انتشارات اسلامیة، بی‌تا).
    3. بهجت، محمدتقی، جامع المسائل، (قم: دفتر معظم‌له، 1426 ق).
    4. جزائری مروج، سید محمدجعفر، هدی الطالب الی شرح المکاسب، (قم: طلیعه النور، 1428ق).
    5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، (تهران: گنج دانش، چ 17، 1386).
    6. خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، مترجم: علی اسلامی، (قم: اسلامى، 1425 ق).
    7. دیبانژاد، محسن و شایسته، یعقوب، قانون آیین دادرسی کیفری در نظم کنونی، (تهران: مجمع علمی فرهنگی مجد، چ 1، 1394).
    8. صافی گلپایگانى، لطف‌الله، جامع الأحکام، (قم: انتشارات حضرت معصومه سلام الله علیها، 1417 ق).
    9. طاهرى، حبیب‌الله، حقوق مدنى، (قم: دفتر انتشارات اسلامى، چ 2، 1418 ق).

    10.محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، (تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، 1406 ق).

    11.مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، (قم: مدرسۀ امام على‌بن ابى طالب علیه‌السلام، 1427ق).

    12.طبسى، نجم‌الدین، حقوق زندانى و موارد زندان در اسلام، ( قم: بوستان کتاب، بی‌‌تا).

    13. منتظری، حسین‌علی، مبانى فقهى حکومت اسلامى، مترجم: محمود صلواتى و ابوالفضل شکورى، (قم: کیهان، 1409 ق).

    - مقاله‌ها

    14.حسینعلی، بای، «تأثیر چگونگی فراخواندن در ایجاد مسئولیت ناشی از دعوت شبانه»، فصلنامۀ تخصصی دین و قانون، ش 15 (1396).

    15.محقق داماد، سید مصطفی و اسماعیلی، مریم «بررسی مبانی فقهی ضمان استیفا»، نامۀ الهیات، ش 7 (1388).

    16.محمدی، پژمان و مرادپور شاد، امیرمبین، حجت، «تأثیر قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 بر امکان مطالبۀ خسارات معنوی و عدم نفع در نظام حقوقی ایران»، پژوهش حقوق خصوصی، ش 24 (1397).

    17.مرعشی، مـحمدحـسن، «دیه‌ و ضـرر و زیـان ناشی از جرم»، مجلۀ قـضائی و حـقوقی دادگستری، ش 1 (1370).

    18.هدایتی محبوب، ابوالفضل و اسدی، محمدحسن، «نقدی بر مادۀ 14 قانون آیین دادرسی کیفری»، پژوهش حقوق خصوصی، ش 26 (1398).

    ب) عربی

    19.آخوند خراسانى، محمدکاظم، کفایة الأصول: قاعدة الضرر و الاجتهاد و التقلید، (قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، 1409 ق).

    20.ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، (قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم، 1404 ق).

    21.ابن فهد حلّى، احمدبن محمد، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، (قم: اسلامى، 1407ق).

    22.ابن فهد حلّى، احمدبن محمد، المقتصر من شرح المختصر، (مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه، 1410 ق).

    23.انصاری، شمس‌الدین محمد‌بن شجاع القطّان، معالم الدین فی فقه آل یاسین، (قم: مؤسسۀ امام صادق علیه السلام، 1424 ق).

    24.انصاری دزفولی، مرتضی، رسائل فقهیه، (قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ انصارى، 1414ق).

    25.انصارى دزفولی، مرتضی، کتاب المکاسب، (قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ انصارى، 1415ق).

    26.بجنوردى، سید حسن، القواعد الفقهیه، (قم : نشرالهادی، 1419 ق).

    27.بجنوردى، سید محمد، القواعد الفقهیه، (تهران: مؤسسۀ عروج، 1401 ق).

    28. جوهرى، اسماعیل‌بن حماد،  الصحاح، (بیروت: دارالعلم للملایین، 1410 ق).

    29.حرّ عاملى، محمد‌بن حسن، وسائل الشیعه، (قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، 1409 ق).

    30.حمیرى، نشوان‌بن سعید شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، (بیروت: دارالفکر المعاصر، 1420 ق).

    31.خمینی، روح‌الله، کتاب البیع، (تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1421 ق).

    32.خویى، سید ابو القاسم، مصباح الفقاهة (المکاسب)، بی‌جا، بی‌تا).

    33.زب‍ی‍دی‌، م‍ح‍م‍دب‍ن‌ م‍ح‍م‍د، تاج العروس من جواهر القاموس، (بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، 1414 ق).

    34.سبزوارى، سید عبد‌‌الأعلى، ، مهذّب الأحکام، (قم: مؤسسۀ المنار، بی‌‌تا).

    35.شهید ثانى، زین‌الدین‌بن على،  الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة: حاشیۀ سید محمدکلانتر، (قم: داوری، 1410 ق).

    36.صاحب جواهر، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، (بیروت: دار إحیاء التراث العربی،  1404 ق).

    37.صیمرى، مفلح‌بن حسن، غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، (بیروت: دار الهادی، 1420ق).

    38.طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروه الوثقی، (بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1409 ق).

    39.طریحی، فخرالدین، مجمع‌البحرین، (تهران: کتابفروشى مرتضوى، 1416 ق).

    40.طوسى، محمدبن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، (تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387).

    41.علامه حلّى، حسن‌بن یوسف، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، (تهران: مؤسسۀ چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1411 ق).

    42.فاضل لنکرانی، محمد، القواعد الفقهیه، (قم: چاپخانۀ مهر، 1416 ق).

    43.فیومی، احمدبن محمد، المصباح المنیر، (قم: منشورات دارالرضی، بی تا).

    44.قرشی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، (تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1412 ق).

    45.کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، (قم: دارالحدیث للطباعة و النشر، 1429 ق).

    46.کمپانی (غروی اصفهانی)، محمدحسین، نهایة الدّرایة فی شرح الکفایة، (قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، 1414 ق).

    47.محدث نورى، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، (بیروت: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، 1408 ق).

    48.محقق حلّی، جعفربن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، (قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، 1408 ق).

    49.محقق حلی، جعفربن حسن، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، (قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة، 1418 ق).

    50.محقق سبزواری، محمدباقر، کفایة الأحکام، (قم: اسلامى، 1423 ق).

    51.محقق کرکی، على‌بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، (قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم‌السلام، 1414 ق).

    52.مراغه‌ای، سید میر عبدالفتاح،  العناوین الفقهیه، (قم: اسلامی، 1417 ق).

    53.مصطفوی، حسن،  التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، (تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر، 1402 ق).

    54.مقدس اردبیلى، احمدبن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، (قم: اسلامی، 1404 ق).

    55.مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیه، (قم: امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام، 1411 ق).

    56.مکارم شیرازی، ناصر، کتاب النکاح، (قم: مدرسۀ امام على بن ابى طالب علیه‌السلام، 1424ق).

    57.منتظری، حسین‌علی، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة، (قم: نشر تفکر، 1409ق).

    58. سید على، موسوی قزوینى، رسالة قاعدة ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده، (قم: اسلامى، 1419 ق).

    59.نراقى، ملا احمد، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام، (قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، 1417 ق).

    ج) منابع الکترونیکی

    60.فاضل تونی، الوافیة فی أصول الفقه، (کتابخانۀ اینترنتی مدرسۀ فقاهت، بی‌‌تا).

    61.نائینی، محمدحسین، فوائدالاصول، تقریر: محمدعلی کاظمی خراسانی، (کتابخانۀ اینترنتی مدرسۀ فقاهت، بی‌‌تا).

    1. هاشمی شاهرودی، سید محمود، البحوث فی علم الاصول: تقریرات سید محمدباقر صدر، (کتابخانۀ اینترنتی مدرسۀ فقاهت، بی‌‌تا).