واکاوی نظریه بازی های دادرسی مدنی با تاکید بر بازی دادرسی همکارانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

2 کارشناسی ارشد رشته حقوق اقتصادی علامه طباطبایی

چکیده

نظریه‌بازی‌ها شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی هستند که در آن راهبرد و استراتژی هر بازیگر در تصمیم و رفتار بازیگر دیگر اثرگذار است. بنابراین نوعی وابستگی درونی بین منافع بازیگران (کنش‌گران) وجود دارد که انتخاب نوع بازی را نیز متأثر می‌کند. درواقع، نظریه‌بازی‌ها به دنبال تحلیل تعارض منافع بازیگران بر مبنای شیوۀ بازیِ انتخاب‌شده است. نظریه‌بازی دادرسی مدنی به دنبال واکاوی رفتار بازیگران دادرسی، به‌ویژه متداعیین، با هدف تحلیل رفتار دادرسی و دستیابی به انتخاب بهترین شیوۀ حل اختلاف است. اما متغیرهایی مانند انتظارات طرفین دعوا از سیستم قضایی، اطلاعات ناقص آنها، قواعد دادرسی ناکارآمد و انگیزه‌های غیرمنطقی، ممکن است اثر سوء بر «انتخاب استراتژی» داشته باشد و درنهایت نتیجۀ مطلوب از دادرسی به‌دست نمی‌آید.  بازی دادرسی مدنی امکان دارد همکارانه (تعاونی) یا ناهمکارانه (غیرتعاونی) باشد. در بازی دادرسی مدنی ناهمکارانه، استراتژی هر بازیگر محافظه‌کارانه، و نتیجۀ بازی هم پیش‌بینی نشدنی و حذفی (برد- باخت) است. برعکس، در بازی دادرسی مدنی همکارانه، هر بازیگر از بازی بازیگر دیگر آگاهی دارد. اطلاعات بازیگران تا اندازه‌ای به اشتراک گذاشته می‌شود و نتیجۀ بازی را هم می‌توان پیش‌بینی کرد و غیر جمع صفری (برد– برد) است. در این نوشتار، ابتدا به مفهوم و ارکان نظریه‌بازی‌ها، و سپس به عناصر مؤثر بر انتخاب نوع بازی و انواع بازی دادرسی مدنی با تأکید بر بازی دادرسی مدنی همکارانه پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  1. فارسی

    1. حبیبی درگاه، بهنام (1392)، حقوق و اقتصاد،انتشارات جنگل جاودانه.
    2. دادگر، یداله (1389)، مؤلفهها و ابعاد اساسی حقوق و اقتصاد، انتشارات پژوهشکدۀ اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و نور علم.
    3. عبدلی، قهرمان (1392)، نظریه‌بازی‌ها و کاربردهای آن، انتشارات سمت.
    4. گلاسر، ویلیام (1384)، نظریه انتخاب، ترجمۀ فیروزبخت، مهرداد، نشر رسا.
    5. الماسی، نجادعلی و حبیبی درگاه، بهنام «بررسی اصول حاکم برقوانین کارآمد از منظر تحلیل اقتصادی حقوق»، مجلۀ اندیشههای حقوق خصوصی، دورۀ 8، شمارۀ 19، زمستان 1391.
    6. ورنون، کاترین و الیوت، کاترین (1384)، نظریه انتخاب عمومی، ترجمۀ جسمی، یوسف و دیگران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    7. یکانگی دستگردی، وحید، «تئوری بازی‌ها»، دانشنامۀ اقتصاد شهر، شمارۀ 8، زمستان 1389.

    ب) خارجی

    1. Arthur J., Jacobson, (2008), “Origins of The Game Theory”, Cardozo Law Review, Vol.20.
    2. Baird D, (1994), “Game Theory”, Harvard University, Press.
    3. BranislavL.Slantchev, (2008), “Game Theory: Static and Dynamic Games of Incomplete Information”, University of California.
    4. Cooter, Robert, (1989), “Economic Analysis of Legal Disputes and Their Resolution”, Journal of Economic Literature.
    5. Cornu, Gerard, (1991), “lesprincipesdirecteurs du proce civil par eux-memesm, fragment d,unetatdea questions”, mélanges Pierre bellet,paris,litec.
    6. Douglas G.Baird, RobertGertner, Randal, Picker, (1998), “Game Theory and The Law”, Harvard University Press.
    7. Eric B.Rasmusen, (2008), “Game Theory and the Law”, Edward Elgar Pub.
    8. Hazewinkel, Michiel, (2001), “Game Theory”, Springer.  
    9. Herbert, Gintis, (2005), “Behavioral Game Theory and Contemporary Economic Theory”, Analyse & Kritik 29.
    10. Hodgson M, Geoffrey, (2013) “On the Limits of Rational Choice Theory”, University of Hertfordshire.
    11. Holden,Livia, (2011), “Culture, Expertise and Litigation: Pathern, Conflicts, Narratives”, Routledge Publication, USA.
    12. Katarzyna ,Zbiec, (2006), "Conflict and Cooperation in Terms of Game Theory", Bialystok University.
    13. Nash, John, (1951), “Non – cooperative Games”, The Annals of Mathematics, Second Series, Vol.54, Issue 2.
    14. Nebel, Bernhard, “An Introduction  to Came Theory : Strategic Games”, at: http://.www.Uni-friburg.de,p.33.
    15. Png, Ivan, (1983), “Strategic Behavior in Suit, Settlement and Trial”, The Bell Journal of Economics.
    16. Randal C., Picker, (1993), “An Introduction to Game Theory and the Law”, Chicago Working Paper in Law & Economics.
    17. Rasmusen, Eric, (2006), “Law and Game Theory”, at: http://www. rasmusen.org/papers/pdf.
    18. Richard, Thaler&Christine, Jolls&CassR. Sunstein, “A Behavioral Approach to Law and Economics”, Stanford Law Review, Vol 50.
    19. Robert, G. Bone, (2002), “The Economics of Civil Procedure”, Foundation Press.
    20. Schelling, Thomas C, (1960), “Strategy of Conflict”, Harvard University Press.
    21. Straffin. Philip, (1993), “Game Theory and Strategy”, Published in Washington by The Mathematical Association of America.

    Wolfgang, Ryll, (1996), “Litigation and Settlement in a Game With Incomplete Informati