مطالعۀ تطبیقی آثار حقوقی تشکیل گروه اقتصادی در قالب شرکت مدنی در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب

چکیده

تحول و توسعۀ جهانی معلول پیشرفت‌های سریع و بی‌سابقۀ علوم و تکنولوژی و به‌ویژه ارتباطات بین‌المللی است. بدون تردید اجرای پروژه‌های مهم مربوط به توسعه و اقتصاد، به همکاری و تعامل اشخاص و تخصص‌های گوناگون و امنیت سرمایه‌گذاری نیاز دارد. مهم‌ترین شکل تأمین امنیت و تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی یک کشور از طریق قانون‌گذاری ملی محقق می‌شود. قانون‌گذار ایران به تأسی از کشورهای پیشرفته، ابتدا در مادۀ ۱۰۷ قانون برنامۀ پنجم توسعه و در پی آن، مادۀ ۲۴ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه، قالب حقوقی گروه اقتصادی با منافع مشترک را طی یک ماده و چند تبصرۀ ذیل آن با قید الزام بر تشکیل این گروه‌ها در قالب شرکت مدنی به جامعۀ حقوقی و اقتصادی کشور معرفی کرده و حدود و ثغور تعهدات و اختیارات اعضای گروه را تبیین نموده است؛ با این حال در این قانون، مواردی از سوی قانون‌گذار مطرح شد که اساساً سنخیتی با مقررات شرکت مدنی ندارد و با وصف اینکه این قانون عملاً اقتباسی از قانون کشور فرانسه است، نص مصوب با مقررات کشور فرانسه اختلافات بنیادین دارد؛ از یک سو، تصریح قانون‌گذار بر تشکیل گروه در قالب شرکت مدنی متبادر‌کنندۀ احکام قانون مدنی تحت عنوان عقد شرکت است که منحصراً ناظر بر نحوۀ ادارۀ مال مشاع است که این مقررات برای تشکیل و ادارۀ گروه اساساً کافی نیست، برخی نیز تناسبی با اهداف و کارکردهای گروه ندارد، مضافاً ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط مقرر در این ماده به‌طور کلی مسکوت است و مشخص نیست چه مسئولیت‌هایی بر اعضا و مدیران گروه قابل انتساب خواهد بود. در عین حال، بر تضامنی بودن مسئولیت اعضا بابت دیون گروه تأکید شده است؛ به‌علاوه، قالب الزامی شرکت مدنی هرچند واجد مزیت‌های اندکی برای اعضا خواهد بود، با این وصف، محدودیت‌های متعددی را بر گروه تحمیل کرده است و هدف غایی قانون‌گذار برای تسهیل و گسترش مشارکت‌های اقتصادی و تجاری در قالب گروه را ناکام خواهد گذاشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. الف) کتاب‌ها

    - فارسی

    1. آریان‌ کیا، رضا و معدولیت، احسان، نظام حقوقی قراردادهای مشارکت jv در عرصۀ صنعت و تجارت داخلی و بینالمللی، (تهران: نشر میزان، چ 1، ۱۳۹۴).
    2. امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، ج 2، (تهران: انتشارات اسلامیه، چ 8، ۱۳۷۲).
    3. اسکینی، ربیعا، حقوق شرکتهای تجاری، ج 1، (تهران: انتشارات سمت، چ 1، ۱۳۷۵).
    4. پاسبان، محمدرضا، حقوق شرکتهای تجاری، (تهران: انتشارات سمت، چ 16، ۱۳۹۸).
    5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دورۀ حقوق مدنی، حقوق تعهدات، ج 1، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ 3، ۱۳۷۲).
    6. حقانی، سعید، گروه منفعت اقتصادی، ماهیت و ساختار، (تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، چ 1، ۱۳۹۱).
    7. خزاعی، حسین، حقوق تجارت بینالملل، مشارکت تجارتی، (تهران: انتشارات جنگل، چ 1، ۱۳۹۲).
    8. رحمانی، تهمینه، راهنمای کاربردی تنظیم قرارداد جوینت ونچر غیرشرکتی، (تهران: انتشارات جنگل، چ 1، ۱۳۹۱).
    9. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج 1، (تهران: انتشارات دادگستر، چ 1، ۱۳۷۴).
    10. شهری، غلامرضا، حقوق ثبت اسناد و املاک، (تهران: مؤسسۀ انتشارات جهاد دانشگاهی، چ 3، ۱۳۷۳).
    11. شهیدی، مهدی، مجموعۀ مقالات حقوقی، (تهران: نشر حقوق‌دان، چ 1، ۱۳۷۵).
    12. قربانی زلیخایی، مجید، وضعیت حقوقی شرکا در قراردادهای jv، (تهران: انتشارات جنگل، چ 1، ۱۳۹۵).
    13. قاسم‌زاده، سیدمرتضی؛ ره‌پیک، حسن؛ کیایی، عبدالله، تفسیر قانون مدنی، (تهران: انتشارات سمت، چ 9، ۱۳۹۸).
    14. کاتوزیان، ناصر، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، ج 1، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ 3، ۱۳۴۸).
    15. کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج 1، (تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۴).
    16. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، مشارکتها صلح، (تهران: انتشارات گنج دانش، چ 4، ۱۳۷۶).
    17. کاشانی، محمود، حقوق مدنی قراردادهای ویژه، (تهران: انتشارات میزان، چ 2، ۱۳۹۴).

    - مقالات

    1. اعتضاد بروجردی، محمد، «شرکت»، کانون وکلا، ش ۱۴ (۱۳۲۹).
    2. حجتی کرمانی، روح‌الامین و بهمئی، محمدعلی، «شناسایی و پذیرش جوینت ونچر قراردادی و قرارداد عملیات مشترک نفتی در ایران»، تحقیقات حقوقی، ش ۹۲ (۱۳۹۸).
    3. حقانی، سعید، «گروه منفعت اقتصادی در قانون برنامۀ پنجم توسعه»، پژوهشهای حقوقی، ش ۱۸ (۱۳۸۹).
    4. جنیدی، لعیا؛ تیموری، محمدصادق؛ صقری، محمد و عباسیان، رضا، «صیانت از حق مالکیت خصوصی سرمایه‌گذاران خارجی از منظر حقوق اسلام، ایران و بین‌الملل»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش ۱۷ (۱۳۹۷).
    5. دیلمی، احمد، «تأملی در قرائتهای مختلف از مسئولیت تضامنی»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش ۳ (۱۳۹۰).
    6. رهایی، مجید؛ حسینی مقدم، سیدحسن و فلاح خاریکی، سیدحسن، «تبعات منفی فقدان شخصیت حقوقی در گروه منفعت اقتصادی»، تحقیقات حقوقی، ش ۹۴ (۱۳۹۷).
    7. رستم‌زاده، قاسم‌علی، «بررسی مادۀ ۱۰۷ قانون برنامۀ پنجم توسعه؛ گروه اقتصادی با منافع مشترک»، ماهنامۀ قضاوت، ش ۷۴ (۱۳۹۰).
    8. صقری، منصور، «شرکت تجاری»، تحولات حقوق خصوصی، مقالات اهدایی به دکتر سید حسن امامی، انتشارات دانشگاه تهران (۱۳۷۱).
    9. صادقی گلدر، احمد، «عقد شرکت، مفهوم و قلمرو آن»، حق، مطالعات حقوقی و قضایی، ش ۹ (۱۳۶۶).
    10. علومی یزدی، حمیدرضا، «چالشهای حقوقی تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک»، پژوهش حقوق خصوصی، ش ۴ (۱۳۹۲).
    11. عیسایی تفرشی، محمد و کبیری شاه‌آباد، حمید، «تحلیل حقوقی مادۀ ۱۰۷ قانون برنامۀ پنجم توسعه، شرایط تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک»، پژوهشهای حقوق تطبیقی، ش ۲ (۱۳۹۳).
    12. معدولیت، احسان، «ملاحظاتی در باب لزوم و کیفیت ثبت رسمی قراردادهای مشارکت در دفاتر اسناد رسمی و اثر آن بر ایجاد و توسعۀ امنیت اقتصادی و نظم حقوقی»، کانون سردفتران، ش ۱۲۸ (۱۳۹۰).
    13. میرشکاری، عباس و ایزانلو، محسن، «نقد مفهوم و آثار طلب مال مشاع»، حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش ۲ (۱۳۸۸).
    14. نیکوند، شکرالله، «اشاعه و آثار آن در حقوق ایران و فرانسه»، دانشنامۀ حقوق و سیاست، ش 3 (۱۳۸۴).

    ب) منابع انگلیسی

    1. Catala, Pierre, “L’indivision”, De frén1979, Art. 31874.
    2. Cozuian, Maurice et Mingat, Alain, L'imposition Des Bénéfices de Sociétés, 25e Édition, Paris: Lexis Nexis, 2012.
    3. Cozuian, Maurice‌; Viandier‌, Alain; et Deboissy, Florence, Droit‌ Des Sociétés, 25e, Paris: Lexis Nexi 2012.
    4. Deboissy, Florence et Wicker‌, Guillaume‌, “La Distinction de L’indivision‌ et‌ de la Société et Ses Enjeux Fiscaux”, RTD Civ., 2000.
    5. Guyon Y. et Coquereau G., Le Groupement D’intérêt Économique, Régime Juridique et Fiscale, 2e Dalloz, 1973.

     

    1. Le Cannu Paul et Dondero Bruno, Droit Des Sociétés, 9e, Paris: LGDJ, 2022.
    2. Lefebvre, F: Momento Pratique. Societies Civils; Paris 2012.
    3. Magnier Véronique, Droit Des Société, 10e, Dalloz, 2022.
    4. Merle Philippe et Fauhon, Droit Commercial Sociétés Commerciales, Dalloz, 2022.
    5. Raymond Gillien et Jean Vincent Lexque de Remes Juridiques, Dalloz. Zed. 2012.

    - Code

    1. Code Civil Français disponible sur le site https://www.legifrance.
      fr/20/03/2022.
    2. Code commerce Français disponible sur le site https://www.
      gouv.fr/20/03/2022